یک چالش باحال پرطرفدار

نگار مهدیار
نگاه کردن به گذشته و مرور خاطرات سال‌های پیش همیشه جذاب است. چه تلخ و چه شیرین، گذشته بخشی از آن چیزی است که حال ما را ساخته. گاهی این خاطرات با دیدن یک فیلم، احساس یک بو، بودن در یک مکان خاص مرور می‌شوند و گاهی با دیدن یک تصویر، برای همین جذابیت است که چالش عکس 10سال پیش که با شروع سال نوی میلادی جرقه‌اش زده شد، هنوز هم در شبکه‌های اجتماعی ادامه دارد. اینکه 10سال پیش در دنیا چه خبر بود؟ ما کجای جهان ایستاده بودیم؟ دنیا ما را چطور می‌دید و ما دنیا را چطور؟ آن‌قدر جذاب بود که بیشتر کاربران شبکه‌های اجتماعی با آن همراه شدند و در این چالش شرکت کردند. خیلی‌ها عکسی از 10سال پیش خود منتشر کردند و خیلی‌ها نگاهی فراتر از خاطرات و تغییرات شخصی داشتند و عکس‌هایی از محیط‌زیست، شهرهای جنگ‌زده، طبیعت در حال تخریب و دنیای در حال تغییر در 10 سال گذشته را منتشر کردند. موج این چالش خیلی زود به همه کشورها رسید و همه را با هم همراه کرد. اگرچه عکس‌ها نشانه‌های تغییرات ظاهری هستند اما آن‌قدر تأثیرگذارند که برای خیلی از کاربران چالش و انتشار عکس، آغاز مرور خاطرات گذشته و باعث نوشتن متن‌ها و پست‌های خاطره محور شده است. از میان تمام آنچه در جریان است، تنها گوشه‌ای از اتفاقاتی که در طول یک دهه گذشته رخ داده، تغییراتی که اتفاق افتاده یا تخریب‌ها و سازندگی‌هایی که ما انسان‌ها مسببش بودیم، برابر چشم ماست.


  # چالش_عکس_ده‌سال‌_پیش

                   

yearschalleng01 #

                


در شبکه‌های اجتماعی، به‌ویژه فیسبوک و اینستاگرام انگار زمان به عقب برگشته، اغلب کاربران شبکه‌های اجتماعی به چالش عکس 10 سال پیش پیوسته‌اند. اما این بار استقبال از موضوع چنان بوده که هشتگ‌های «TenYearChallange» و «١٠‌سال پیش»، بعد از چندین روز از آغاز این موج همچنان پرطرفدارند.

خیلی‌ها این چالش را در میان چالش‌های دیگر، بامعنا و نتیجه‌بخش دیده‌اند و سوار بر این موج، از تغییرات زمین گفته‌اند؛ خشکسالی‌ها، از بین‌رفتن جنگل‌ها، مشکل زباله‌ها، انقراض حیات‌وحش و صد‌ها تغییری که با گذشت 10سال، دیدن تصاویر متعجبمان می‌کند. اما این صورت خوش ماجرا بود که با انتشار نظریه‌ای در نشریه wired کمی حس و حال پشت این بازی تغییر کرد. این مجله در مطلبی هشدار داد که این بازی طراحی‌شده شرکت‌های بزرگی مثل فیسبوک برای دریافت اطلاعات و تعیین الگوریتم جدید است و تصاویر منتشرشده به‌راحتی می‌تواند در اختیار سرویس‌های اطلاعاتی قرار گیرد.

پس از آن هم کیت اونیل -نویسنده و پژوهشگر حوزه فناوری- اعلام کرد که بسیاری از تکنولوژی‌های تشخیص چهره برای پیشرفت خود به تصاویر افراد نیاز دارند. بنابراین سناریوهای مرتبط با چهره افراد برای این نوع فناوری‌ها بسیار مهم است. او در مقاله‌ای که نوشت روند نشر تصاویر در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی را مورد انتقاد شدید قرار داد که بسیاری در مخالفت با او گفتند هم‌اکنون بسیاری از تصاویر افراد در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی وجود دارد و قرار نیست هر تصویری مورد حمله و سرقت سایبری قرار گیرد.
این متخصص امنیت سایبری می‌گوید:

«به جای آنکه در این هوسرانی در فیسبوک شرکت کنید، لازم است همه ما مراقب آن باشیم. این مسئله طبیعتا مخاطره‌آمیز است، خصوصا که اگر بفهمیم سناریوی آشنایی با تغییرات چهره در 10 سال، ممکن است به توسعه الگوریتم‌هایی بینجامد که بتواند به اطلاعات خصوصی‌ای که بدون ملاحظه منتشر می‌کنیم به‌طور عمیق‌تر و در دامنه وسیع‌تری نفوذ کند».

وی در پاسخ به اینکه برخی این سخن را توهم توطئه می‌خوانند و می‌گویند فیسبوک اصلا به همه عکس‌های قدیمی ما در سال‌های گذشته دسترسی دارد، می‌گوید: «عکس‌هایی که در این چالش جدید ارسال می‌شود به‌عنوان تمرین الگوریتم تشخیص چهره (face recognition)  و ویژگی‌های مرتبط با سن کاربر خواهد بود؛ به‌طور مشخص، بر مبنای میزان بالارفتن سن و همینطور نشان می‌دهد که مثلا مردم در گذر زمان چه شکلی خواهند داشت».

کیت چنین توضیح می‌دهد: « در اختیار قرار‌دادن عکس‌ها برای شرکت‌ها و در راس آنها فیسبوک و مجموعه داده‌های وسیعی از تصاویر مردم باعث خواهد شد که بیش از پیش قادر به کنترل و دخالت در حساب کاربران و حریم خصوصی آنها شوند».

اکنون با به راه افتادن چالش عکس جدید در شبکه‌های اجتماعی باز هم این پرسش مطرح می‌شود که فضای مجازی تا چه حد ایمن است و آیا این حجم اطلاعات تصویری در فضای مجازی مورد سوءاستفاده سرویس‌های امنیتی دنیا قرار نمی‌گیرد؟

به‌طور حتم کسانی که می‌خواهند یک الگوریتم تشخیص چهره را باتوجه به ویژگی‌های مربوط به سن طراحی کنند نیاز به در اختیار‌داشتن یک مجموعه گسترده و دقیق با تعداد زیادی از تصاویر مردم دارند و برای این کار می‌توانند از فیسبوک و شبکه‌های اجتماعی مشابه کمک بگیرند؛ چرا که بسیاری از صفحه‌های شخصی در فیسبوک عمومی هستند و تمامی عکس‌ها با تاریخ دقیق انتشارشان در این شبکه اجتماعی وجود دارد.

هرچند فیسبوک به منتقدان اینگونه پاسخ داد: «این یک مفهوم تولیدشده توسط کاربران است که خودبه‌خود مشهور شده و فیسبوک آغازگر این روند نبوده است؛ در ضمن خود کاربران تصمیم می‌گیرند این چالش را اجرا کنند یا خیر». اما برای دسترسی به اطلاعات افراد در یک دهه گذشته چه جایی بهتر از فیسبوک و اینستاگرام که افراد عکس‌های خود را اغلب به‌روز منتشر می‌کنند و در همه عکس‌ها تاریخ ارسال هم وجود دارد. کمااینکه در چند سال گذشته با نمونه‌هایی از بازی‌های اجتماعی و الگوهای رفتاری طراحی‌شده برای استخراج و جمع‌آوری داده‌ها روبه‌رو بوده‌ایم.

حتی اگر نگاه خوش‌بینانه‌ای برای این چالش داشته باشیم و برنامه‌ریزی آن را تنها با هدف توسعه نرم‌افزارهای تشخیص‌چهره بدانیم بازهم نمی‌توان از اطلاعات حاضر و آماده و داده‌های تصویری جمع‌آوری‌شده در این مدت کوتاه در اینستاگرام و فیسبوک صرف‌نظر کرد که هرکدام منبع اطلاعاتی خوبی برای سرویس‌های امنیتی می‌توانند باشند و این چالش بار دیگر یادآوری کرد که صرف‌نظر از مبدا یا قصد پشت این مفهوم، ما باید همه‌‌چیز را در مورد داده‌هایی که ایجاد و به اشتراک می‌گذاریم بدانیم و با آگاهی در این نوع چالش‌ها شرکت کنیم.

با همه اینها چه هشدارها را جدی بگیریم و چه نه، نمی‌توان از بخش جذاب مرور خاطرات و مقایسه تصاویر حالا با 10 سال گذشته به‌راحتی گذشت. بین تصاویر به اشتراک گذاشته‌شده در این مدت برخی تصاویر تأثیر‌گذار بودند و برخی بامزه؛‌ برخی با انتشار عکس‌ها قصد کنایه‌زدن به مسئولان را داشتند و برخی برای تلنگر زدن به جامعه بودند.

  تأثیرگذارها
بعضی از این تصاویر باعث می‌شدند به فکر بیفتیم و به مسائل پشت اتفاقات هم نگاهی کنیم. عکس مرضیه ابراهیمی که یکی از قربانی‌های اسیدپاشی در سال‌های گذشته است، تصویر زاینده‌رود، عکس هوایی از دریاچه ارومیه و... ما را یاد خیلی از چیزهایی که از دست داده‌ایم و قابل جبران نیست انداخت.

  

   

 


  بامزه‌ها
ردپای بازیگران طنز و طنزنویسان همیشه در این بخش‌ها پررنگ‌تر است. همانطور که انتظار می‌رفت مهراب قاسم‌خانی، ارژنگ امیرفضلی و امیرمهدی ژوله بامزه‌ترین پست‌ها را به اشتراک گذاشتند.

 

  



  سلبریتی‌ها
دیدن عکس‌های سلبریتی‌ها هیچ‌وقت جذابیتش را از دست نمی‌دهد، به‌ویژه وقتی پای مقایسه در میان باشد این جذابیت بیشتر هم می‌شود. عکس مهناز افشار و بهنوش طباطبایی بیشترین عکسی بود که مورد توجه قرار گرفت.






  کنایه‌آمیزها
از آنجا که ما در به کار‌گیری نداشته‌هایمان در جوک‌ها و مَثَل‌های روزانه خودمان سرآمدیم و همیشه دنبال راهی هستیم که با مشکلات‌مان شوخی کنیم این‌بار هم از این چالش استفاده شد تا تصاویری با طنز تلخ به اشتراک گذاشته شود. شوخی‌های اقتصادی و تصاویر غم‌انگیز زیست‌محیطی پررنگ‌ترین تصاویر این بخش بودند.