نرخ چرب لبنیات

محمد توفیق مشیرپناهی|   سنندج- خبرنگار:


لبنیات چه تولید کارخانه‎ای و چه محلی طی مدتی کوتاه در ردیف اول اجناس گران و افزایش قیمت یافته قرار گرفت. این افزایش قیمت به حدی است که روزبه‎روز غیبت لبنیات در سبد مصرفی خانواده‌ها بیشتر یا حتی کنار گذاشته می‎شود. قیمت‎های لبنیات محلی کارگاهی و روستایی در کردستان نسبت به لبنیات کارخانه‎ای پایین‎تر است، اما برخی از مردم اعتقاد دارند که مصرف آنها ممکن است فرد را دچار بیماری‎هایی چون تب مالت کند، زیرا فرایند پاستوریزه و هموژنیزه کردن را به‌درستی طی نمی‎کند. از طرفی هم علاوه بر افزایش گاه و بیگاه قیمت‎ها، وزن و اندازه تولیدات لبنی کارخانه‎ای هم کاهش می‌یابد. 


تغییر و افزایش قیمت لبنیات

یک شهروند مصرف‌کننده محصولات لبنی می‌گوید: در خانواده ما اولویت مصرف لبنیات با پنیر، کره، شیر و دوغ است.  «اسماعیل رسولی» با اشاره به تغییر و افزایش قیمت لبنیات در ماه‌های اخیر می‎افزاید: مواد لبنی کارخانه‎ای با سرعت و بدون هیچ قاعده مشخصی گران شده است، به‎طوری‎که شما در فاصله مصرف 2 بسته پنیر، متوجه تغییر قیمت می‌شوید، اما بر چه اساسی است نه ما خبر داریم و نه کسی به ما پاسخگو است و فروشنده‎ها همه‌چیز را به پای گرانی دلار و... گذاشته‌اند.  وی ادامه می‎دهد: برای این‎که فشار زیادی در خرید لبنیات نداشته باشیم، شیر محلی می‌خریم و از آن ماست و دوغ درست می‎کنیم، اما باید در نظر داشت که خیلی از مردم این امکان را ندارند و باید به فکر ‎چاره‎ای اساسی برای گرانی روزافزون لبنیات بود.  رسولی با بیان این‎که لبنیات را نمی‌شود از سفره و سبد خانواده حذف کرد، اظهار می‎کند: اگر بشود قیمت تمام شده یک قالب پنیر یا یک بسته کره یا یک سطل ماست را با نرخ مصوب رسمی به مردم اعلام کرد، این‎همه نگرانی و اعتراض به قیمت این کالاها وجود نخواهد داشت. در خانواده‎ ما هم کودک و هم سالمند هست که به مصرف شیر و سایر لبنیات نیاز دارند، اما وسعمان نمی‎رسد هر روز و همه نوع لبنیات را تأمین کنیم. دولت باید در این موضوع دخالت مستقیم داشته باشد.


رشد تصاعدی قیمت 

بازرس اداره تعزیرات دراین‌باره می‎گوید: افزایش قیمت محصولات مصرفی روزانه مردم از جمله اتفاقاتی است که تقریباً به طور مستمر شهروندان شاهد آن هستند و مصداق کامل این افزایش قیمت‌ها را باید در میان لبنیات جست‌و‌جو کرد.  
«نادر سروش» می‎افزاید: به دلیل فراوانی عرضه و مصرف و نیز تنوع محصولات و گستردگی مراکز توزیع، نظارت بر قیمت و کیفیت نیز به‌ویژه در حوزه خرده‌فروشی به‌شدت کاهش می‌یابد.  وی ادامه می‎دهد: نگاهی آماری به وضعیت نرخ لبنیات طی ماه‎های اخیر و اواخر دی‌ماه 97، گویای این نکته است که باز هم شاهد رشد تصاعدی قیمت این محصولات هستیم؛ از مغازه‎های حاشیه شهرها و داخل محلات گرفته تا بازارهای مرکز شهر. این امر متأثر از سودخواهی بیشتر مغازه‌داران یا تولیدکنندگان محصولات لبنی نیست و جای پرسش دارد.

سروش عنوان می‎کند: قیمت هر بطری یک لیتری شیر در محصولات شرکت‌های مختلف بسته به میزان چربی آن متفاوت است، به گونه‌ای که شیر پرچرب دارای بازه قیمتی بالای 5 هزار تومان، نرخ شیر نیم‌چرب از 4 هزار و 500 تا 4 هزار بوده و شیر کم‌چرب را باید در قیمتی حدود 4 هزار تومان تهیه کرد. همچنین شیر پاکتی یک لیتری با ماندگاری بالا - بدون لاکتوز- نیز از 5 هزار تومان تا قیمت‌های بالاتر در نوسان است، قیمت هر قالب 350 گرمی پنیر با چربی 25 درصدی با عنایت به محصولات تولیدی شرکت‌های مختلف رقمی حدود 6 هزار تومان بوده که نسبت به ماه‎های پیش رشد محسوسی را نشان می‎دهد. پنیر با چربی کمتر را باید با رقمی بین 5 هزار تومان تا 4 هزار و500 تومان تهیه کرد. 

دوغ در بطری‎های یک لیتری از 3 هزار و 800 تومان تا4 هزار و 500 تومان در نوسان است و برای بطری‎هایی که اندکی وزن بیشتر می‎یابند، گاه این قیمت حتی بیشتر نیز می‌شود. ماست عادی را می‌توان در بازه قیمتی میان 6 هزار و 500 تومان تا 7 هزار و 500 تومان تهیه کرد، ضمن آن‌که محصول پرچرب آن نیز در حجم و وزنی نسبتاً کمتر از 6 هزار تومان آغاز می‌شود، این محصول در قالب 2 کیلوگرمی-سطل و دبه- کم‌چرب را باید با قیمتی معادل 15 هزار و 400 تومان تا 16 هزار و 600 تومان تهیه کرد. ضمناً هر قالب کره پاستوریزه 50 گرمی 2 هزار و 300 تومان است. 


نقش فروشندگان در گرانی‎ لبنیات 

یک فروشنده محصولات لبنی در خیابان شهدای شهر سنندج دراین‌باره می‌گوید: مغازه‎داران به‌ویژه آنها که به طور مستقیم محصول را از کارخانه‎‌ها تولیدی تحویل می‎گیرند تابع نرخ تعیین شده از سوی کارخانه هستند.  «سیروان سعیدی» با اذعان به این‌که گاهی برخی مغازه‎داران با واحدهای تولید هماهنگی‎های نه‌چندان منصفانه‌ای دارند، می‌افزاید: برخی واحدهای تولیدی، قیمت روی کالا را بیش از قیمت واقعی درج می‌کنند و به این ترتیب مغازه‌دار خرده‌فروش نیز علاوه بر دریافت سود معمول خود از محصول، آن مبلغ اضافه شده را نیز به جیب خود می‌ریزد.

وی با اشاره به این‌که در این شرایط فروشنده مدعی است که در افزایش قیمت نقشی ندارد، تصریح می‎کند: با وجود این، برخی فروشندگان نیز هستند که رفتار منصفانه‌تری در پیش می‎گیرند و تنها سود واقعی خود را از مشتری دریافت می‎کنند و محصول را با قیمت کمتری به خریدار عرضه می‎کنند، اما مشتری تصور می‎کند با تخفیف مواجه شده و از این امر رضایت دارد. هرچند گاهی برخی خریداران به گونه دیگری با این قضیه برخورد می‌کنند و به دیده شک و تردید می‌نگرند و این کاهش قیمت را به وجود مشکلی در محصول یا فساد آن تعبیر می‎کنند. به گفته سعیدی، در محصولات لبنی کارخانه‎ای افزایش قیمت 200 درصدی را داشته‌ایم و در نوع محلی این افزایش نصف است. 


سه‌ضلعی افزایش قیمت‌ها 

یک کارشناس صنایع غذایی هم با بیان این‌که شرایط بازار محصولات لبنی بسیار پیچیده‎تر از بازار سایر کالاهاست، اظهار می‌کند: این امر متأثر از وجود تعارضات و اختلافات همیشگی میان دامداران، کارخانه‌های تولیدی و دولت است.  «کورسان رشیدی» معتقد است از یک‌سو دامداران و تولیدکنندگان اصلی شیر خواستار افزایش قیمت خرید این محصول از سوی کارخانه‎های لبنی هستند و از سوی دیگر واحدهای تولیدی نیز با این امر به دلیل افزایش فشار بر مصرف‌کننده و در نتیجه کاهش سرانه مصرف مخالفت می‌کنند.  وی با بیان این‌که در چنین شرایطی مشخص نیست علت افزایش تدریجی قیمت‌ها از سوی واحدهای لبنی چه بوده است این مساله را در تضاد با ادعاهای این کارخانه‌ها عنوان می‌کند و خواستار شفاف‎سازی در این زمینه می‌شود.


نظارت شکننده 

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کردستان با اشاره به افزایش نظارت بر بازار و برخورد با متخلفان می‌گوید: در 9 ماه امسال 82 هزار و 508 مورد بازرسی در استان انجام شده که از این تعداد 2هزار و 513 مورد آن منجر به تشکیل پرونده شده است. «محمد دره‌وزمی» با بیان این‌که در 9 ماه امسال 2 هزار و 719 تخلف در صنوف مختلف استان کردستان صورت گرفته است، می‌افزاید: در این مدت 2 هزار و 976 مورد گزارش مردمی به سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان رسیده که ‌هزار و 383 مورد آن به‌صورت تلفنی، هزار و 368 مورد کتبی و تعداد 225 مورد آن حضوری بوده است.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان اظهار می‌کند: از گزارش‌های مردمی که به سازمان رسیده 881 مورد آن یعنی 30 درصد، بعد از پیگیری کارشناسان سازمان منجر به تشکیل پرونده شده است.  دره‎وزمی با اشاره به انجام هزار و 126 گشت مشترک که 293 مورد از آن منجر به تشکیل پرونده شده است، می‌گوید: در این 9 ماه 268 پرونده توسط سازمان تعزیرات حکومتی منجر به صدور رأی شده که 362 مورد آن صنفی و 9 مورد غیرصنفی بوده و ارزش ریالی آنها هزار و 726 میلیون ریال است.