یادداشت
نقش پیشگیرانه حوادث‌نگاری
محمد بلوری/ روزنامه‌نگار پیشکسوت
یکی از ایرادهایی که به صفحات حوادث روزنامه‌ها و گردانندگان آنها گرفته می‌شد، این بود که چنین مطالبی در عادی‌سازی جرم و جنایت نقش ایفا می‌کند. بسیاری از خبرنگاران حوادث – در قدیم به این دسته از خبرنگاران، جنایی‌نویس گفته می‌شد – در دادگاه‌ها، زندان‌ها و محل‌هایی که مرکز و مبدأ اخبار مربوط به حوادث است، با رفتار تند و حتی توهین و در مواردی ضرب و شتم مواجه می‌شدند. گویا آنها به جریان حوادث و جنایت‌ها دامن می‌زنند. تنها چند سال بعد بود که کم‌کم فواید و منافع کار این دسته از همکاران مطبوعات برای جامعه روشن شد.
فی‌المثل چندین دهه پیش اطلاع درستی از بدل‌اندازی در میان شهروندان وجود نداشت. شیادانی بودند که مقابل در بیمارستان‌ها، ترمینال‌ها و جاهایی از این دست، با وانمودکردن احتیاج شدید خود به پول برای رسیدن به شهر و زادگاه خویش یا برای تامین هزینه درمان خود و بستگانشان از مردم می‌خواستند طلا و زیورآلات آنها را به قیمت کمتر از معمول خریداری کنند. افراد ساده‌لوح هم پیشنهاد آنها را می‌پذیرفتند، اما بعد از مدتی یا در مواقع فروش جنس یا بر اثر تغییر رنگ آن، متوجه بدلی‌بودنش می‌شدند. یادم هست اولین‌باری که از چنین پدیده مجرمانه‌ای باخبر شدیم، آنقدر در این باره نوشتیم که تنها دو، سه ماه بعد دست‌کم 90درصد مسافران یا کسانی که سر‌وکارشان به مراکز درمانی می‌افتاد، با این شیوه کلاهبرداری آشنا شده بودند.
این مثل نمونه بارزی از نتایج و ثمرات اطلاع‌رسانی و گردش اطلاعات در جامعه است. هنوز هم همکاران جوانی که در این مسیر فعالیت می‌کنند – البته اگر به دام زردنویسی نیفتند – در ایجاد و افزایش آگاهی‌های جامعه نقش مؤثری دارند. اگر امروزه کمتر کسی است که فریب شیادان را بخورد و خام حرف‌های آنان شود، در کنار افزایش سواد عمومی، روزنامه‌ها و رسانه‌ها نقش مهمی در این آگاهی دارند. همواره به دوستان جوان و همکاران خودم توصیه می‌کنم با پرداختن به زمینه‌های جدید فریبکاری، به خصوص این روزها با افزایش فعالیت‌های مجرمانه در فضای مجازی، نقش بی‌بدیل خود را در سلامت جامعه به بهترین شکل ممکن ایفا کنند.
