خانه‌هایی برای اقشار کم‌درآمد

آوین آزادی 

مسکن کم‌کم به دغدغه‌ای جدی برای دهک‌های پایین درآمدی تبدیل شده بود. در سال‌های پایانی دهه70 یکی از سوژه‌های اصلی رسانه‌ها که حالا دیگر جای خود را در جامعه پیدا کرده بود، تامین مسکن کم‌درآمدها بود. همین نیاز غیرقابل انکار در جامعه مسئولان وقت را بر آن داشته بود تا برای تامین مسکن اقشار کم‌درآمد دست به‌کار شده و طرح‌های مختلفی ارائه دهند.
بافت قدیم شهرها قرار بود محل ساخت خانه‌های نو شود؛ از همان وعده‌های تکراری و شیرینی است که هرگز محقق نشد. علی عبدالعلی‌زاده وزیر مسکن و شهرسازی وقت در سال77 به رسانه‌ها گفته بود: عملیات ساخت 57هزار خانه استیجاری با سرمایه‌گذاری هزار و 710میلیارد ریال در مناطق مختلف کشور آغاز می‌شود.

اولین زمزمه ساخت شهرهای جدید اما مربوط به همان سال‌هاست. شهرهای جدیدی که امروز با همه کاستی‌ها و کمبودها تبدیل به حیاط‌خلوت پایتخت شده‌اند. روزنامه اطلاعات مورخ اردیبهشت 77 نوشته است برای تامین مسکن ارزان، 17شهر تازه در 17منطقه کشور طراحی شدند. شهرهای جدیدی که عموما در حاشیه‌های شهرهای بزرگ یا به فاصله کمی از آنها جانمایی شده بودند. قرار بود که این‌ خانه‌ها با مساحت 53متر به اقشار کم‌درآمد و آسیب‌پذیر جامعه تحویل داده شود. وعده‌ای که پیگیری‌ها نشان می‌دهد به تمامی محقق نشد.

آغاز ساخت شهرهای جدید 

با هدف رفع مشکلات شهرنشینی، در اوایل سال 77 طرح ساخت مسکن در شهرهای جدید مطرح شد. توسعه مسکن در چارچوب ساخت شهرهای تازه در دستور کار قرار گرفت و پایش و ساماندهی خانه‌ها کلید خورد و بنا شد در یک برنامه 25ساله 6‌میلیون‌نفر از اقشار کم‌درآمد جامعه دارای خانه شوند.

طرح 24ساله‌ ناکام مسکن اجتماعی

«دسته‌ای از مردم ایران هستند که حتی پس‌انداز اولیه را ندارند و دولت موظف است برای این اقشار کم‌درآمد مسکن فراهم کند.»؛ اینها بخشی از سخنان چاپ‌شده عباس آخوندی، وزیر مسکن و شهرسازی وقت در روزنامه مورخ اردیبهشت سال73 است. بعدها و در سال77 این ایده به شکلی جدی‌تر مطرح شد و تا حدی در قالب شهرهای جدید پیش رفت.

او گفته بود: هزینه ساخت 15تا 20درصد این خانه‌ها را دولت تقبل خواهد کرد و مابقی آن هم در یک مشارکت مدنی با بانک‌های مختلف تامین خواهد شد.

مشابه این حرف‌ها سال‌ها بعد هم زده شد. وزیر مسکن دولت یازدهم با شعار ساخت مسکن اجتماعی سکان وزارتخانه را دست گرفت. او با تأکید بر اینکه باید از بافت فرسوده نهایت بهره‌برداری را انجام دهیم ادعا می‌کرد که تیم ارزیابی دولت برای ساخت محوطه‌های مناسب اعزام شده و به‌زودی کلنگ ساخت خانه‌ها زده می‌شود. خانه‌هایی که مخصوص اقشار کم‌درآمد جامعه و با حمایت دولت ساخته خواهد شد. وعده‌ای که باز هم محقق نشد و روز بهره‌برداری از این خانه‌ها هرگز نرسید.

مسکن اجتماعی یکی ازآرزوهای عباس آخوندی بود که هرگز به مرحله اجرا نرسید و این طرح بعد از 24سال هیچ خروجی‌ای نداشت.