معلمان در دانشگاه فرهنگیان چه مهارت‌های تربیتی می‌آموزند؟

تقی ابوطالبی احمدی/عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان

دانشجویان تربیت دبیری در دانشگاه فرهنگیان باید بین 150تا 170واحد درسی را بگذرانند که نسبت به دانشگاه‌های عادی بین30تا 40واحد بیشتر است؛ یعنی این دانشجویان علاوه بر واحدهای تخصصی مربوط به رشته تحصیلی‌شان، روش کلاس‌داری، شیوه مؤثر ارتباط با دانش‌آموز، شیوه ارتباط با والدین، ساماندهی اوقات فراغت، خلاقیت و نوآوری و... را آموزش می‌بینند تا بتوانند با گروه‌های هدف یعنی دانش‌آموزان براساس رشد جسمی و روحی آنها در هر مقطع تحصیلی مواجه شوند.

این دروس بین همه رشته‌ها مشترک است و فرقی نمی‌کند که دانشجو برای دبیری فیزیک آماده می‌شود یا دینی و قرآن؛ همگی باید این دروس را بگذرانند.حتی در دانشگاه فرهنگیان به معلمان، روش‌های انضباطی کلاسی را نیزکه دانش‌آموز بدون تنبیه، مقایسه و سرزنش، تربیت و ارشاد شود آموزش می‌دهیم؛ به‌طور نمونه، ما 32روش تدریس داریم که معلمان با آن آشنا می‌شوند و می‌آموزند چگونه کلاسی با مشارکت حداکثری و فعال داشته باشند.درباره «تنبیه بدنی» تأکید دارم که این روش به‌طور کلی در آموزش ممنوع است. تنبیه، روش‌های گوناگونی دارد که بدترین آن برخورد فیزیکی و کلامی است. معلمان تربیت‌شده در مراکز و دانشگاه فرهنگیان به این موضوع کاملا آگاهی دارند و از تبعات سنگین روحی و روانی آن مطلع هستند و به‌ندرت پیش می‌آید که دست به چنین خطایی بزنند. اما متأسفانه همه معلمان حاضر در مدارس از کانال مراکز تربیت معلم و دانشگاه فرهنگیان وارد نشده‌اند و برخی از آنها در قالب خرید خدمات، آزمون‌های استخدامی مقطعی و... به مدرسه آمده‌اند که چون به این مهارت‌ها مجهز نشده‌اند در زمینه مدیریت کلاس به مشکلات عدیده‌ای برمی‌خورند.از سوی دیگر در مشاغل گوناگون همیشه افرادی خطاکار وجود دارند. به‌طور نمونه پزشک داریم و پزشک‌نما، پلیس داریم و پلیس نما؛ افرادی که بدلی هستند و کارشان را نمی‌توانند درست انجام دهند.

معلمان هم از این اصل مستثنا نیستند و می‌توان بین آنها افرادی را پیدا کرد که در روش‌های تدریس علمی و تربیتی دچار خطاهای جبران‌ناپذیر می‌شوند که باید آنها را پیدا و از سیستم آموزشی خارج کرد.درنهایت اینکه اگر معلم با کمک ابزار و اطلاعات علم روانشناسی و علوم تربیتی بتواند با دانش‌آموز ارتباط صمیمانه و دوستانه برقرار و به فطرت آنها راه پیدا کند دیگر نیازی به جبر، تهدید و زور در کلاس ندارد. وقتی دانش‌آموز با معلم احساس دوستی کند چشم و گوش و دلش  پیش اوست و از ساعت‌های طولانی تحصیل به‌راحتی و به‌شیرینی عبور می‌کند. علوم تربیتی ثابت کرده که اجبار در هیچ رده سنی نمی‌تواند راهگشا باشد و تنبیه در هر شکلی مردود است.