گزارش
ترامپ- نتانیاهو؛ روایت عشق و نفرت
تصمیم ترامپ برای خروج نیروهای آمریکایی از سوریه، نگرانی مقام‌های امنیتی و نظامی رژیم صهیونیستی درباره سیاست خاورمیانه‌ای آمریکا را به‌دنبال داشته است
دونالد ترامپ 2هفته دیگر، دومین سال حضورش در کاخ سفید را جشن می‌گیرد و این موضوع دست‌کم برای بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی رؤیایی است که به واقعیت پیوسته است.
نتانیاهو 11سال از سال‌هایی را که در قدرت حضور داشته با دمکرات‌های آمریکایی سپری کرده است. طی این مدت، بیل کلینتون و باراک اوباما قدرت را در آمریکا در دست داشتند که آنقدرها میانه خوبی با نتانیاهو نداشتند. هر دو،تا جایی که توانستند بر سر راه بنیامین نتانیاهو در ساخت شهرک‌های صهیونیستی سنگ‌اندازی کردند. اکنون اما یک چهره جمهوریخواه همراه، قدم به فضای سیاسی آمریکا گذاشته که نتانیاهو و اطرافیانش شاید تصورش را هم نمی‌کردند که تا به این حد با اسرائیل همراه باشد. او و دیگر دست‌راستی‌ها در اسرائیل زمان پیروزی ترامپ سر از پا نمی‌شناختند. اکنون اما در دومین سالگرد حضور ترامپ در کاخ سفید، به‌نظر می‌رسد شرایط اندکی متفاوت شده است.
نخستین نشانه‌های نزدیکی ترامپ به اسرائیل زمانی عیان شد که بیانیه‌های آمریکا در مجمع عمومی سازمان ملل و دیگر نهادهای زیرمجموعه آن در حمایت از اسرائیل و مخالفت با دیگر اعضا قرائت می‌شد. دونالد ترامپ تنها 4ماه پس از ورود به کاخ سفید، در نخستین سفر خارجی‌‌اش به تل‌آویو رفت و در آنجا مورد استقبال پرشور نتانیاهو و دوستانش قرار گرفت. از همان موقع بود که نتانیاهو هرجا فرصتی دست داد، از عبارت «دوستم ترامپ» استفاده کرد. ماجرای روابط دوستانه میان رئیس‌جمهور آمریکا و نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی زمانی به اوج خود رسید که ترامپ مخالفت‌های بسیار داخلی و خارجی را به جان خرید و با خواسته نتانیاهو برای انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس موافقت کرد؛ موضوعی که طی چندین دهه گذشته همیشه خط قرمز روسای جمهور آمریکا در مناقشه اسرائیل و فلسطین بوده است. به همه اینها باید حمایت‌های بی‌حد و حصر نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل از رژیم اسرائیل را اضافه کرد که طی 2سال گذشته در سازمان‌های بین‌المللی زبانزد خاص و عام بوده است.
طی چند‌ماه اخیر اما گویی بحران به بهشت صهیونیست‌ها هم ورود کرده است. طی این مدت در حلقه‌های داخلی مقام‌های اطلاعاتی و امنیتی اسرائیل، بحث بر سر موقتی‌بودن روابط نزدیک میان آمریکا و اسرائیل جدی‌تر شده و اکنون تصمیم ترامپ برای خارج‌کردن نیروهای آمریکایی از خاک سوریه، دلیلی برای درستی این نگرانی‌ها تلقی می‌شود. بلافاصله پس از این ماجرا بود که خبر مخالفت وزارت دفاع آمریکا با خواسته اسرائیل مبنی بر فروش جنگنده‌های اف-16به کرواسی نیز منتشر شد. همزمان سخنان ترامپ درباره حضور ایران در سوریه، سران رژیم صهیونیستی را غافلگیر کرد. او گفت: «رک و پوست‌کنده بگویم؛ ایران هر کاری بخواهد می‌تواند در سوریه انجام دهد.» اینها را در کنار توقف روند اجرای طرح پیشنهادی ترامپ برای حل مناقشه فلسطین و اسرائیل اگر بگذاریم، موضوع جدی‌تر می‌شود. ترامپ این طرح را که «توافق قرن» می‌خواند، از همان 2سال پیش که در انتخابات به پیروزی رسید، پیشنهاد داد؛ پیشنهادی که با مخالفت فلسطینی‌ها و حمایت اسرائیل و البته عربستان روبه‌رو شد.
وب‌سایت المانیتور، دیروز در گزارشی به نقل از یک مقام عالی‌رتبه در وزارت خارجه اسرائیل که نخواست نامش فاش شود، نوشت: «شاید عجیب باشد اما باید پذیرفت که سیاست‌های ترامپ ادامه سیاست‌های اوباماست؛ تنها شیوه پیاده‌سازی آنها تغییر کرده است. اوباما می‌خواست نیروهای آمریکایی را از خاورمیانه بیرون بکشد؛ ترامپ هم همین را می‌خواهد. ترامپ به هر حال از سوریه خارج می‌شود. کافی است دقت کنید تا در میان سطور حرف‌های او این مسائل را دریابید.»
تصمیم ترامپ برای خروج از سوریه، آنقدرها برای اسرائیلی‌ها خوشایند نبوده است. حضور 2هزار نیروی رزمی آمریکایی در سوریه از نظر عملیاتی آنقدرها مهم و قابل توجه نیست اما از نظر دیپلماتیک و فضای روانی حاکم بر این بحران، تأثیرگذار به شمار می‌رود. حضور آمریکا در سوریه بدون‌‌شک بر محاسبات ایران، ترکیه، روسیه و همچنین رژیم صهیونیستی اثرگذار بود و اکنون نبود آمریکا، شرایط را دگرگون خواهد کرد. اعمال فشار نتانیاهو بر دولت آمریکا باعث شد تا ترامپ اعلام کند نیروها به‌صورت مرحله‌ای و در یک بازه زمانی طولانی‌تر از سوریه خارج می‌شوند اما به هر حال موضوع خروج جدی است.
المانیتور به نقل از یک دیپلمات دیگر اسرائیلی می‌نویسد: «تأثیر ترامپ بر مسائل سیاسی خاورمیانه جدی است. در واقع او بود که روند صلح با فلسطین را به کلی منهدم کرد، با جابه‌جایی سفارت باعث درگیری‌های خونین در نوار غزه شد و از محمود عباس یک دشمن واقعی ساخت. ترامپ بود که با حمایت‌های بی‌اندازه از محمدبن‌سلمان، عربستان را به لرزه در‌آورد تا سران این کشور محدودیتی در رفتارهای خود نداشته باشند. کشتار مردم در یمن و قتل فجیع جمال خاشقجی بخشی از این رفتارهاست.»
وب‌سایت تحلیلی المانیتور که در واشنگتن مستقر است، از قول یک مقام وزارت دفاع اسرائیل نیز که نخواست نامش فاش شود، می‌نویسد: «خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با استقبال بسیاری در تل‌آویو روبه‌رو شد اما موضوع این است که بر رفتارهای اینچنینی ترامپ نمی‌توان محدودیتی متصور بود و معلوم نیست به کدام سمت و سو برود.»
به نوشته المانیتور، اسرائیلی‌ها دیگر ماه‌عسل میان واشنگتن و تل‌آویو را تمام‌شده تلقی می‌کنند و هم در وزارت خارجه و هم در وزارت دفاع مشغول تهیه سناریوهایی بر مبنای رفتارهای احتمالی ترامپ در قبال خاورمیانه هستند. در شرایط پیچیده سیاسی خاورمیانه، رئیس‌جمهور غیرقابل پیش‌بینی آمریکا، دوستانش را هم به دردسر انداخته است.
جولان نتانیاهو در جولان
بنیامین نتانیاهو که دیروز میزبان جان بولتون، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور آمریکا بود، از دولت آمریکا خواست اکنون که قصد خروج از خاک سوریه را دارد، دست‌کم حق حاکمیت اسرائیل بر بلندیهای جولان را به رسمیت بشناسد. رژیم صهیونیستی در جریان جنگ شش‌روزه در سال1967 که به شکست اعراب منتهی شد، بخش‌هایی از بلندیهای جولان در سوریه، صحرای سینا در مصر و کرانه باختری رود اردن شامل شهر بیت‌المقدس و همچنین نوار غزه را به اشغال خود در‌آورد. کنترل صحرای سینا بعدها به مصر بازگردانده شد اما اسرائیلی‌ها خاک فلسطین و سوریه را هرگز ترک نکردند. نتانیاهو قرار بود دیروز بولتون را هم به منطقه ببرد تا از نزدیک بلندیهای جولان و حضور نیروهای اسرائیل در این منطقه را به او نشان دهد. این دیدار البته لغو شد. نتانیاهو به بولتون گفت: «جولان برای امنیت ما اهمیت حیاتی دارد و باید حق حاکمیت ما هرچه زودتر بر این منطقه به رسمیت شناخته شود؛ البته قبلا در این رابطه با رئیس‌جمهور [ترامپ] صحبت کرده‌ام.» دن شاپیرو، سفیر آمریکا در اسرائیل در دوره باراک اوباما دیروز در یک رشته پست توییتری نوشت: «به‌نظر می‌رسد ترامپ برای به‌رسمیت‌شناختن حق حاکمیت اسرائیل بر بلندیهای جولان تصمیمش را گرفته باشد و فقط بر سر چگونگی اعلام آن ملاحظات دارد. شاید واقعا در قبال خروج نیروها از سوریه، این تصمیم اعلام شود. قبل از در‌گرفتن جنگ داخلی سوریه یعنی پیش از سال 2011، مذاکرات زمین در برابر صلح میان اسرائیل و سوریه در جریان بود. اکنون به‌نظر می‌رسد باید آن توافق‌ها را لغو‌شده تلقی کرد. پیش از این در بسیاری از قطعنامه‌های سازمان ملل به حق حاکمیت سوریه بر بلندیهای جولان تأکید می‌شد اما اکنون با وضعیت آشفته‌ای که در سوریه وجود دارد به‌نظر نمی‌رسد کسی دیگر به فکر بازگرداندن جولان به این کشور باشد. تصمیم ترامپ مبنی بر پذیرش حق حاکمیت سوریه اما می‌تواند سرآغاز یک مخالفت گسترده بین‌المللی دیگر با آمریکا باشد. بنابراین شاید به نفع اسرائیل باشد که به سمت تغییر وضع موجود پیش نرود و همین وضعیت کنونی را در جولان حفظ کند؛ وضعیتی که به‌معنای حفظ همیشگی آن در دست اسرائیل خواهد بود.»
