مصرف دارو مثل نقل و نبات

فاطمه امامی|  قم- خبرنگار:


سال‌هاست مسئولان دانشگاه علوم پزشکی از افزایش بی‌رویه دارو در استان قم سخن می‌گویند و این‌که در ارزیابی‌ها در زمینه مصرف دارو قم همیشه رتبه صدر جدول در کشور را دارد. 
این موضوع تا جایی پیش رفت که در نوبت‌هایی شعار سال در حوزه سلامت به تجویز کمتر دارو ارتباط پیدا کرد و بخشنامه‌های متعددی هم در این زمینه صادر شد اما هنوز صورت مسأله باقی است و مشکلات حل نشده است. 

 «ابوالفضل ایرانی‌خواه»، رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان قم، معتقد است بخش زیادی از این مشکل به فرهنگ مردم در حوزه بهداشت و درمان مربوط است؛ مردمی که وقتی به پزشک مراجعه می‌کنند انتظار تجویز بیش از ‌اندازه دارو دارند و اگر این اتفاق صورت نگیرد احساس می‌کنند کاری برایشان انجام نشده است. 
وی با اشاره به این‌که خدمات پاراکلینیکی در قم فرا‌تر از اصول علمی تجویز می‌شود، اضافه کرد: معضلی که در این زمینه وجود دارد این است که اعتماد کافی میان پزشک و بیمار وجود ندارد تا وقتی پزشک مطرح می‌کند نیازی به به تجویز خدمات آزمایشگاهی نیست، به این موضوع اعتماد کند. 

رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان قم با بیان این‌که باید در این عرصه‌ها فرهنگ‌سازی صورت گیرد، گفت: در بیشتر مواقع بیمار بر تزریق آنتی‌بیوتیک اصرار دارد در حالی که 90 درصد تب‌ها به آنتی بیوتیک نیاز ندارد. 
ایرانی‌خواه عنوان کرد: مصرف بی‌رویه داروهای تقویتی، آنتی‌بیوتیک و ارائه آن توسط داروخانه‌ها و تصور غلط از چاق و لاغر کردن ویتامین‌ها یکی از بزرگ‌ترین معضل‌هاست که بخشی از آن‌ها بدون تجویز معتبر و نقش درست پزشکان صورت می‌گیرد. وی با بیان این‌که شاخص استفاده از خدمات پاراکلینیکی در قم نسبت به استانداردهای جهانی بسیار بالاتر است، افزود: برای فرهنگ‌سازی در این عرصه همه باید مشارکت کنند. 


مصرف خودسرانه دارو

ایران جزو بیست کشور اول دنیا از نظر مصرف دارو است و در آسیا بعد از چین رتبه دوم را دارد. آمارها می‌گویند 20 درصد داروی مصرفی در ایران خودسرانه مصرف می‌شود و 40 درصد مردم ایران خودسرانه دارو مصرف می‌کنند. 
همچنین در 40 تا 50 درصد نسخه‌ها یک داروی تزریقی و یک آنتی‌بیوتیک و در حدود یک‌چهارم نسخه‌ها یک کورتون تجویز شده است. اکنون مدیر درمان تأمین اجتماعی قم خبر می‌دهد بیشترین سرانه مصرف سرم و تزریقات کشور به قم تعلق دارد. 


فرهنگ غلط در مصرف دارو

«داوود علیمحمدی» معتقد است این مشکل فرهنگی است. وی گفت: یکی از معضلاتی که داریم این است که در قم بیمار فکر می‌کند اگر داروی تزریقی نگیرد اصلاً درمان نشده است. در حالی که در دنیا چنین تفکری وجود ندارد. 
علیمحمدی جامعه درمانی را هم در شکل‌گیری این وضعیت مقصر دانست و اظهار کرد: وقتی ما برای تغییر فرهنگ وقت نمی‌گذاریم و هزینه نمی‌کنیم بخشی از این تقصیر به عهده ماست. ما یک فرهنگ غلط را دوطرفه ایجاد کردیم و باید دوطرفه هم برطرف کنیم.  مدیر درمان تأمین اجتماعی قم معتقد است تغییر این فرهنگ بسیار سخت است چراکه مردم به سیاست‌گذاران بیمه اعتماد لازم را ندارند؛ رفتارهایی در گذشته شکل گرفته که فاصله بین مردم و سیاست‌گذاران درمانی افتاده است. وی میزان مصرف سرم و تزریقات در قم را فاجعه‌بار دانست و افزود: این‌ها بخشی از فرایند خروج ارز از کشور و یک جنگ تمام‌عیار است اما ما در این زمینه بحث مالی نداریم؛ بحث رفتار غلط بهداشتی و پکیج سلامتی است که ارائه می‌کنیم. 


فعالیت کمیته تخصصی برای بررسی نسخه‌ها

علیمحمدی در عین حال خبر از وجود یک کمیته تخصصی بررسی نسخه‌ها را در دفتر استاد پزشکی داد که در هر رشته از متخصصان زبده استفاده کرده و نسخه‌ها را بررسی می‌کند تا این گونه اتفاق‌ها به حداقل برسد.  با توجه به مسائل مطرح‌شده و مشکلاتی که در زمینه تأمین بودجه‌ بهداشت و درمان در کشور وجود دارد، به نظر می‌رسد فرهنگ‌سازی برای استفاده درست از دارو و خدمات پاراکلینیکی یکی از الزام‌های واقعی شرایط کنونی باشد.

هر روز که می‌گذرد با افزایش قیمت دلار و شدت گرفتن جنگ اقتصادی، هزینه‌های درمان برای بیماری‌های خاص و افرادی که با بیماری صعب‌العلاج دست و پنجه نرم می‌کنند افزایش پیدا می‌کند. در چنین شرایطی وظیفه انسانی ایجاب می‌کند کمتر هزینه بیهوده بر بخش درمان وارد کنیم تا بتوانیم به هم‌وطنان بیمار خود کمک کنیم.