بارانهای عیش ما
میلاد حسینی| روزنامه نگار
یک نویسنده اصفهانی دیگر و یکمجموعه داستان درخشان که نخستینبار در سال ۶۸ منتشر شد. رضا فرخفال نخستین داستانهایش را در دهه 40 و در جُنگ اصفهان منتشر کرد و با استقبال مواجهشد. 2 دهه بعد که «آه استانبول» را آماده چاپ میکرد، هیچکدام از آن داستانها را انتخاب نکرد و فضای متفاوتی با داستانهای قبلیاش خلق کرد. فرخفال نویسندهای تقریبا کمکار است که ترجمه هم در کارنامهاش دارد. اما آه استانبول آنقدر قدرتمند بود که تجدید چاپ آن بعد از بیستوپنجسال هم با استقبال روبهرو شد.
آه استانبول مشتمل بر 7داستان است با نامهای «برجی برای خاموشی»، «همه از یک خون»، «بارانهای عیش ما»، «کوهنوردان»، «گردشهای عصر»، «آه استانبول» و «مجسمه ایلامی» که هر کدام فضایی خاص را برای خواننده میسازد. گاه بسیار واقعی و شبیه اطراف و گاه جهانی کاملا استعاری رقم زده میشود؛ مثل داستان کوتاه گردشهای عصر که با اعلام خبر گمشدن عموی راوی شروع میشود و امر جستوجو و جایگزینی در روایت پدید میآید میان آدمهایی بینام که با نسبتشان شناخته میشوند و نویسنده تأکیدش را میگذارد روی حالات و عادات و رفتارهایشان و وجه مشترکش با دیگر داستانها حضور مرگ است.
به مجموعه داستان آه استانبول که فکر میکنم چه چیزی یادم میآید؟ قبلاز داستان، خریدن نسخه جدیدش در ذهنم است در کتابفروشی چشمه کریمخان. بعد از 25سال مجموعه داستان رضا فرخفال که بسیاری داستانهایش را ستایش میکردند منتشر شده بود و حالا فرصتی بود تا روایتهایش را در شکلی شکیل و تازه درک کرد. صحبتهایی درباره مشکل اعلام وصول کتاب بود، اما کتاب همان روز پخش شده و نسخههای کتابفروشی تمام شده بود. یک نسخه در انبار مانده بود و بخت یار بود تا همان شب در کافهای در کریمخان داستانها را بخوانم و بیشاز همه جذب خود آه استانبول شوم و حالا که به داستان فکر میکنم سطر آغازیناش را بهخاطر میآورم که راوی از پلههای ساختمانی سهطبقه بالا میآید تا وارد دفتر تنگ انتشاراتی شود. تصویری که رضا فرخفال عرضه کرده با بستههای کتاب انبوه که دور دفتر چیدهشده و تا سقف بالا آماده بود در ذهنها میماند. راوی در جستوجوی دختری با چشمهای خاکستری در دفتر انتشاراتی بود و همزمان روی ترجمه متن خستهکننده جامعهشناسی کار میکرد. داستان آه استانبول روایتی توصیفیاست با تصویرهای متعدد و رنگهایی سبز و خاکستری کدر از یک اتفاق کوچک که شیوه روایی نویسنده خاصاش کرده و اتمسفری متفاوت با دیگر داستانهای مجموعه رقم زده است. آه استانبول مجموعه داستانی خواندنیاست. چه در همان سالی که منتشر شد و چه در میانه دهه 90 که انتشار دوباره آن و خواندهشدنش نشان داد روایتهای رضا فرخفال از مرگ و تنهایی و عشق کماکان تازهاست؛ موضوعاتی که بارها در ادبیات تکرار شده و اصلا داستان، روایتی درباره همین مفاهیم است. اما تجربه آه استانبول تجربهای بیزمان است که کهنه نمیشود.