ساده‌انگاری در واگذاری آزمایشگاه‌های دولتی

فرید کرمی/نایب‌رئیس انجمن علمی آسیب‌شناسی ایران

برون‌سپاری خدمات به بخش خصوصی روشی کارآمد برای اداره مراکز ارائه خدمات دولتی است، چراکه دیگر این یک واقعیت ثابت‌شده است که دولت مجری خوبی برای ارائه خدمات نیست و بخش خصوصی می‌تواند با هزینه کمتر خدمات باکیفیت‌تری ارائه دهد. یکی از الزامات اساسی در برگزاری مناقصه‌ها برای برون‌سپاری مجموعه‌ای از خدمات آن است که کیفیت مورد انتظار توسط پیمانکار تضمین شود و در قرارداد منعقده نحوه ارزیابی کیفیت و تبعات عدم‌حصول به کیفیت مورد نظر پیش‌بینی شود. برای مثال در واگذاری نظافت یک مجموعه، سنجش کیفیت مورد انتظار ساده خواهد بود و ناظر دولتی به‌راحتی می‌تواند پایبندی پیمانکار به کیفیت مورد نظر را ارزیابی و تأیید کند. اما در واگذاری خدمات ارائه‌شده در آزمایشگاه‌های بیمارستان‌های یک دانشگاه بزرگ، ارزیابی و سنجش کیفیت خدمات ارائه‌شده توسط پیمانکار به‌سادگی و صرفا توسط یک ناظر امکان‌پذیر نخواهد بود و استقرار سیستم‌های ارزیابی کیفیت و انجام آزمایشات لازم برای ثبت میزان پایبندی پیمانکار به کیفیت مورد انتظار الزامی است. متأسفانه اخیرا شاهد آن هستیم که در واگذاری آزمایشگاه‌های بیمارستان‌های دانشگاهی تنها موضوع مورد تأکید، قیمت پیشنهادی است و تضمین کیفیت خدمات ارائه‌شده در قراردادهای واگذاری محلی از اعراب ندارد! از این‌رو هر کس که قیمت کمتری پیشنهاد دهد برنده مناقصه خواهد بود و در قرارداد منعقده ارزیابی و سنجش کیفیت خدمات ارائه‌شده به‌صورت کلی و بدون تعیین مصادیق و تعیین ناظر متخصص کیفی آورده شده است! پرواضح است که بیش از 70درصد اطلاعات لازم برای تصمیم‌گیری در مورد بیمار در آزمایشگاه بالینی تولید می‌شود و در برخی از موارد نوع آزمایش تعیین‌کننده سرنوشت و پیش آگهی بیمار است. (مانند تشخیص‌های پاتولوژی) از این‌رو ارزیابی و سنجش کیفیت خدمات ارائه‌شده دارای اهمیت بسیار زیادی است. در سال‌های اخیر استقرار سیستم‌های ارزیابی کیفیت در آزمایشگاه‌های بالینی سراسر کشور پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته و آزمایشگاه‌های بالینی ملزم به رعایت استانداردهای ابلاغی هستند اما متأسفانه در واگذاری آزمایشگاه‌های دولتی اخذ تضمین از پیمانکار برای ارائه کیفیت مورد انتظار کمرنگ شده و در برخی موارد واگذاری آزمایشگاه‌های یک مرکز دولتی با قیمت‌هایی نهایی شده‌اند که اصولا تضمین کیفیت با چنین قیمتی محال است! در نهایت اینکه تبعات چنین ساده‌انگاری‌هایی در واگذاری خدمات آزمایشگاهی غیرقابل پیش‌بینی است و هم تأثیر منفی بر تصمیم‌گیری برای بیماران دارد و هم قطعا باعث تحمیل هزینه بیشتر به بیماران و سازمان‌های بیمه‌گر خواهد شد؛ چراکه درصورت عدم‌اقناع پزشک معالج از جواب آزمایش، درخواست مجدد برای تکرار آزمایشات در آزمایشگاهی دیگر بار مالی اضافی را تحمیل خواهد کرد.