موزه منطقه‌ای غرب کشور در نیمه راه

ناهید زندی‌صادق|   همدان-خبرنگار: 

پروژه موزه منطقه‌ای غرب کشور 10ساله شده و هنوز خبری از بهره‌برداری از آن نیست، اما مسئولان اداره کل میراث فرهنگی و صنایع‌دستی معتقدند بعد از وقفه‌ای که در اجرای پروژه ایجاد شد، این پروژه اکنون به خوبی پیش می‌رود و تا سال 1400 احتمال بهره‌برداری از آن وجود دارد.


چندین طرح برای یک پروژه

مسئول دفتر فنی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری همدان به همشهری می‌گوید: ساخت پروژه موزه منطقه‌ای غرب کشور به عنوان یک مخزن امن برای آثار تاریخی با هدف ایجاد مرکز نمایش آثار تاریخی دارای ارزش در سال 85-84 در محوطه مجموعه باستانی هگمتانه با مساحت 2/1 هکتار در دستور کار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت.

حسن سلطانی می‌افزاید: طراحی این مجموعه در دو بخش مخزن و موزه به دلیل برخی مشکلات فنی و مالی چندین بار توسط مسئولان تغییر کرده تا به طرح فعلی رسیده است. طراحی این موزه در سال 84 توسط یک شرکت بومی آغاز و سال 86 این طرح تایید شد، اما مشاوران بعد از گودبرداری متوجه شدند که طرح مشکلات فنی دارد و تراز آب‌های زیرزمینی زیر این طرح مشکلات فنی ایجاد می‌کند. طی مناقصه دیگری مشاور جدیدی برای طرح انتخاب شد که طی آن آب‌های زیرزمینی، پایین‌تر از فونداسیون طرح قرار گرفت و این براساس ضوابط ثبت ملی آثار تاریخی هگمتانه بود. 

وی ادامه می‌دهد: آن زمان پروژه در 5 طبقه شامل 2 طبقه در زمین و 3 طبقه بر روی زمین طراحی شده بود اما اعلام شد به دلیل پیگیری فرایند ثبت جهانی هگمتانه اجازه ساخت بنا در حریم این اثر داده نمی‌شود. پروژه متوقف شد و در این‌باره بودجه‌ای هم به استان ابلاغ نشد. تا این‌که در سال 94 و با پیگیری‌های مستمر مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان بعد از چند سال دوباره کار پیگیری شد و طرح اصلاح‌شده و نهایی با 2 طبقه کاهش در ۸۰۰۰متر مربع به همراه ۱۸۰۰متر مربع مخزن امن اشیاءآماده تامین اعتبار شد. با کاهش تعداد طبقات طبیعتا فضای موزه هم محدود و مشاور مجبور شد فضاهای 2 طبقه‌ای که کم شده را در 3 طبقه باقیمانده جای دهد. این طرح اواخر سال 95 تایید شد و سال 96 پیگیر دریافت اعتبار آن شدیم.


پیشرفت پروژه

این کارشناس میراث فرهنگی درباره وضعیت ساخت طرح فعلی توضیح می‌دهد: این پروژه شامل 2 بخش مخزن و موزه شامل تالارهای نمایش آثار ،مرکز پژوش و مرمت ،آمفی تأتر،اداری،انتظامی،پذیرائی و سایرتاسیسات استاندارد مورد نیاز موزه ها است. 2 هزار متر از پروژه در بخش مخزن به اتمام رسیده و آماده افتتاح است.

ساخت موزه از ابتدای سال 97 با اعتبارات سال 96 و انتخاب یک پیمانکار بومی با رتبه 3 در کار ساخت ابنیه از طریق انجام مناقصه آغاز شد. کارگاه در اردیبهشت سال 97 تحویل پیمانکار و اعتباری بالغ بر 8 میلیارد تومان مربوط به سال مالی 96 در سه ماهه نخست سال 97 به این پروژه اختصاص داده شد. بخشی از این پول در بخش مخزن و بخش دیگر در بخش اجرایی صرف خواهد شد و به این شکل پروژه‌ای که دو سال مسکوت مانده بود، احیا شد.

سلطانی بیان می‌کند: دیواره و ترانشه‌های پروژه که 15 متر ارتفاع دارند دچار هوازدگی شده بودند و پیمانکار اطلاع داد که دیواره‌ها در حال ریزش هستند. مشاور پروژه هم درخواست آزمایش مجدد روی این دیواره‌ها را داد. نتایج آزمایشات نشان داد خاک‌های شیستی دچار هوازدگی شده‌اند و این مسلله ممکن بود بر ساختمان فعلی آثار منفی بگذارد. جلسات متعددی با اهل فن و شورای فنی تشکیل و در نهایت قرار شددر جهت تثبیت خاک‌های شیستی  و نیروهای احتمالی رانش زمین در قسمت هائی ازسازه تغییراتی  ایجاد شود.   بررسی دقیق این امر نزدیک به دو ماه  زمان اجرای پروژه را به تعویق انداخت  تا ضمن بازنگری محاسبات سازه منطبق با نتایج جدید آزمایشات  زمین شناسی ازاتلاف سرمایه ملی جلوگیری شود.

وی ادامه می‌دهد: در نهایت تقویت سازه های پیشنهادی اجرا شد و در حال حاضر پروژه 35 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و با یک میلیارد و 700 میلیون تومان از اعتبار سال 97 و محل اوراق خزانه اسلامی در حال ساخت است. یکی از پروژه‌های کشور که درگیر نوسانات ارزی شد، این پروژه بود. آهن آلات با افزایش قیمت 2 تا 3 برابری روبه‌رو شد و قدرت خرید پیمانکار را پایین آورد. مشکل دیگر این‌ بود که اوراق خزانه اسلامی را نمی‌توان از پیش پرداخت کرد و کار باید انجام و سپس اوراق در زمان سررسید هزینه شود، اما هیچ‌کدام از این مشکلات باعث ایجاد توقف در پروژه نشد و با مدیریت صحیح پیش رفت.
مسئول دفتر فنی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اظهار می‌کند: بخش مخزن در حدود 98 درصد و بخش موزه حدود 35 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.


واگذاری پروژه به بخش خصوصی

مسئول دفتر فنی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری همدان درباره این‌که آیا امکان واگذاری این پروژه به بخش خصوصی وجود دارد، می‌گوید: دولت می‌تواند با مسئولیت خودش پروژه‌های دولتی را برون‌سپاری کند و در اختیار بخش خصوصی قرار دهد. اعتبار این پروژه در آغاز سال 97 حدود 20 میلیارد تومان برآورده شده که با وضعیت تورمی که با آن روبه‌رو هستیم، قطعا بیشتر می‌شود. 

حسن سلطانی بیان می‌کند: با توجه به هزینه‌ای که تاکنون برای پروژه شده می‌توان در صورت صلاحدید ادامه اجرای آن را به بخش خصوصی سپرد، اما متاسفانه بخش فرهنگ هزینه‌بر است و نیاز به یارانه دولتی دارد. اگر بودجه به موقع تامین شود موزه تا سال 1400 آماده بهره‌برداری است. این پروژه استانداردهای خاص خودش را دارد و این کار باید کاملا به صورت تخصصی انجام شود. با وجود این‌که این موزه عنوان موزه منطقه‌ای غرب کشور را گرفته اما از دیگر استان‌ها نمایش آثار نخواهیم داشت.