دست او ل مثل تاناکورا

مسعود میر؛روزنامه نگار 

حرف از نیمه دهه60 است؛ ایام خاکستری جنگ و خانه به دوشی اهالی جنوب غربی کشور، فشار اقتصادی هم آنچنان بر گرده مردم سوار است که کسی تاب تحمل لبخند را هم ندارد. در این وانفسای روزگار تلخ بود که یک سریال تلویزیونی شد همزاد مردم. مهمان شنبه‌شب‌ها از سرزمین آفتاب می‌آمد و زندگی‌اش آنقدر‌ طوفانی بود که در ایران لااقل برای یک ساعت جماعت پای تلویزیون غصه‌های خودشان را فراموش می‌کردند و پای روضه زندگی زنی می‌نشستند که مصیبت برایش از زمین و آسمان می‌بارید.

ایرانی‌ها برای «سال‌های دور از خانه» با نام «اوشین» شناسنامه گرفتند و محصول شبکه تلویزیونی NHK را با عشق در کانون خانواده‌هایشان بزرگ کردند. اوشین روایت کودکی، جوانی، میانسالی و البته سالمندی زنی بود که نامش در خاطره جمعی بسیاری از ایرانیان پاک نخواهد شد. خانم تاناکورا الگوی صبوری بود و مبارزه و گویی تماشاگران سریال همانطور که اوشین سالخورده خاطرات روزهای دورش را مرور می‌کرد روزگار سخت خودشان را به یاد می‌آوردند. «ریوزو» و «اجین» دیگر کاراکترهای مرد یک سریال نبودند که نمادی از مردهای آن روزها بودند که یکی در نقش همسر، زیر بار فشارهای زندگی قید دنیا را زد و دیگری نماد مردهای مهربان و زحمتکشی بود که موی سپیدش تجربه برف سنگین روزگار بر سرش را تداعی می‌کرد. اوشین حاکم مطلق قلوب ایرانیان بود و آنقدر دامنه محبوبیتش زیاد شد که شایعاتی درباره سانسور سریال در محافل مختلف شنیده می‌شد؛ شایعاتی که بعدها از سوی دوبلورهای درجه یک این سریال تکذیب شد. موضوع آن گفت‌وگوی رادیویی با یک زن تهرانی درباره الگوی زندگی که منجر به توبیخ جمعی از مدیران رادیو و رئیس وقت رادیو و تلویزیون شد هم بی‌تردید نشانی از همین اهمیت اوشین در زندگی آن روزهای ایرانیان داشت.

شاید برای اینکه بتوان ابعاد دیگر این فراگیری در زندگی ایرانیان دهه60 را روشن کرد بد نباشد که به یکی از نقل‌قول‌های رهبری در مهرماه سال 1370در دیدار با اعضای مجمع نویسندگان مسلمان رجوع کرد. آیت‌الله‌خامنه‌ای در این دیدار گفته بودند: «ژاپنی‌ها برمی‌دارند از زندگی معمولی و شخصی یک نفر، یک موضوع برای فیلم درست می‌کنند، که مطابق با واقع است. اصلاً علت جاذبه فیلم‌های ژاپنی هم این است. البته هنرپیشه‌های خوبی دارند، اما علت جاذبه این است که درست مطابق با واقع است. این سریال «سال‌های دور از خانه» ‌ای که نشان می‌دادند، که همه را جذب کرد، حتی امام را - حاج احمد آقا می‌گفت که امام مرتب این سریال را نگاه می‌کردند - علتش چیست؟ چون زندگی‌ای که آن شخص در فیلم دارد، و آن کاری که او دارد می‌کند، درست مطابق با واقع است؛ یعنی همانی است که واقعیت دارد. اصلا هنرمند این است، باید واقعیت را عکس‌برگردان کند و به آدم نشان بدهد حتی آن مقداری که آدم نمی‌بیند، برجسته کند، واقعیت را با همه ریزه‌کاری‌هایش جلا بدهد و جلوی چشم آدم بگذارد.»

سال‌ها از پخش سال‌های دور از خانه می‌گذرد ولی هنوز اوشین برای مردم ایران یک کاراکتر خاص و محبوب است. هنوز فروشگاه‌های تاناکورا در ایران لباس دست دوم می‌فروشند و هنوز هم روزگار سخت است.

اقبال «سال‌های دور از خانه» باعث عرضه کالاهایی به‌نام قهرمان این مجموعه تلویزیونی در بازار ایران شد