قاتل سریالی زمستان

شیرین شفیعی|  اصفهان- خبرنگار:

در حالی که آمارهای پزشکی قانونی زنگ خطر افزایش قربانیان قاتل خاموش در اصفهان را به صدا درآورده است، افت و خیز آمار قربانیان مرگ خاموش تا پایان فصل سرما ادامه دارد.

مدیر حوادث و فوریت‌های پزشکی استان اصفهان می‌گوید: سال گذشته، 380 نفر در اصفهان دچار مسمومیت با منوکسید کربن شدند که 26 مورد آنها منجر به فوت بوده است، اما تازه‌ترین آمار پزشکی قانونی اصفهان حکایت از آن دارد که در 6 ماه سال جاری آمار اجساد معاینه‌شده در مراکز پزشکی قانونی استان با تشخیص علت مرگ مسمومیت با گاز منوکسید کربن به 17 نفر (3 زن و 14 مرد) می‌رسد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته که این تعداد 15 نفر (2 زن و 13 مرد) بوده، افزایش داشته است.


آمار بالای گازگرفتگی در اصفهان

  گذشته از ایراداتی که به هدررفت منابع ارزشمند گاز کشور در بخاری خانه‌ها و دامن زدن به آلودگی هوا مطرح می‌شود، چالش اصلی سوزاندن این سوخت در خانه‌ها برای گرمایش در نیمه دوم سال، آمار بالای تلفات جانی بر اثر آتش‌سوزی، انفجار و از همه مهم‌تر، مسمومیت با گاز منوکسید کربن به دلیل رعایت نکردن نکات ایمنی برای نصب بخاری‌هاست که با وجود هشدارها و خبرهای تلخ جان‌باختگان، هنوز هم تکرار می‌شود.

نیم‌نگاهی به آمارهای رسمی پزشکی قانونی حکایت از آن دارد که استان‌های تهران، اصفهان، خراسان‌ رضوی و آذربایجان ‌شرقی در ١٠‌ سال گذشته بالاترین تعداد کشته‌ها بر اثر گازگرفتگی را به نام خود ثبت کرده‌اند و در مقابل، استان‌های هرمزگان، سیستان‌ و بلوچستان، خراسان ‌جنوبی و بوشهر کمترین موارد گازگرفتگی را داشته‌اند. 

در میان عوامل مرگ خاموش، نقش دودکش از همه پررنگ‌تر است و سهم 60 درصدی و به قولی 70 درصدی در مرگ و میر قربانیان مسمومیت با گاز منوکسید کربن دارد. نواقص وسایل گازسوز، نبود تهویه مناسب و استفاده از وسایل پخت و پز نیز به ترتیب 26، 10 و 5 درصد در مرگ و میر افراد نقش داشته‌اند.

منوکسید کربن گازی بی‌رنگ، بی‌بو، بی‌مزه و غیرمحرک است و مسمومیت با آن به‌سادگی رخ می‌دهد. به همین دلیل است که مرگ بر اثر گازگرفتگی «مرگ خاموش» نامیده می‌شود و هر سال تعداد زیادی از افراد را با یک سهل‌انگاری کوچک به کام مرگ یا معلولیت‌های ذهنی و مشکلات روانی می‌کشاند.


قاتل خاموش را باور کنید

وسایل گرمایشی مرکزی یا انواع اسپلیت‌های گرمایشی بازدهی بالاتری دارند و خطری متوجه ساکنان نمی‌کنند.

کارشناس ایمنی و بهداشت اصفهانی با اشاره به این موضوع می‌گوید: در مقابل، وسایل گرمایشی گازی مستقر در اتاق مانند بخاری باید با کنترل کامل نکات ایمنی استفاده شوند. به‌ویژه منوکسید کربن که قاتل خاموش نامیده می‌شود، همواره باید از سوی شهروندان جدی گرفته شود.

«امین تاجمیر هرندی» از شهروندان خواست خاموشی قاتل زمستانه را باور کرده و بدانند در صورت ورود گاز منوکسیدکربن به اتاق بدون آن‌که بفهمند می‌میرند و ادامه می‌دهد: خفگی با گاز منوکسید کربن به این دلیل است که میل ترکیب این گاز نسبت به میل ترکیب اکسیژن با آهن موجود در گلبول قرمز به مراتب بیشتر است و در صورت روبه‌رو شدن با این گاز سلول‌های انتقال اکسیژن در خون اشباع می‌شوند و از کار می‌افتند. اگر فرد بیدار و در حال فعالیت باشد، ممکن است متوجه این اتفاق بشود، اما اگر فرد خوابیده یا دراز کشیده باشد، در خاموشی خواهد مرد.


تحلیل آمارها

مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان درباره رتبه بالای اصفهان در بین رکوردداران تلفات بر اثر حوادث گازگرفتگی به همشهری می‌گوید: آماری که اعلام می‌شود به صورت استانی گردآوری و اعلام می‌شود و با توجه به این‌که استان اصفهان 107 شهر دارد، باید مدعی شویم که وضع شهر اصفهان خیلی هم حاد نیست. 

«محسن گلابی» از افت و خیز آمار قربانیان قاتل خاموش تا پایان فصل زمستان خبر می‌دهد و می‌افزاید: ممکن است یک حادثه باعث کاهش یا افزایش آمار مرگ و میر شود، اما موضوع مهم و قابل تامل این است که کاهش یا افزایش آمارها با وضع اقتصادی مردم رابطه مستقیم دارد. 

به گفته وی، یعنی وقتی مردم قدرت خرید لوله‌های بخاری‌ باکیفیت با ورق استاندارد را داشته باشند، خطر نشت گاز از لوله‌ها کاهش می‌یابد و آمار نیز فروکش می‌کند، اما گران شدن لوله و تجهیزات گرمایشی استاندارد باعث رو آوردن مردم به خرید وسایلی مانند بخاری و لوله‌های بخاری‌ای می‌شود که به‌سادگی سوراخ و درزدار می‌شوند و دود و سموم را به داخل اتاق برمی‌گردانند.


 نمی‌توان به هزاران خانه سر زد

مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری اصفهان در پاسخ به این پرسش که آیا طرحی مانند بازدید خانه به خانه که در مناطق پرخطر شهر تهران انجام می‌شود، برای اصفهان نیز قابل اجراست می‌گوید: همان‌گونه که می‌دانید، در شهر هزاران خانه وجود دارد که ماموران آتش‌نشانی نه توان سر زدن به تک‌تک این خانه‌ها و آموزش چهره به چهره شهروندان را دارند و نه بسیاری از مالکان خصوصی از این طرح استقبال خواهند کرد. به همین دلیل، اطلاع‌رسانی از طریق رسانه‌های گوناگون دیداری و نوشتاری را می‌توان بهترین راهکار برای آگاهی مردم و گوشزد کردن نکات ایمنی به شهروندان دانست.


رعایت نکات ایمنی؛ مرز میان مرگ و زندگی

«محمد شریعتی» مدیر روابط عمومی آتش‌نشانی درباره اهمیت رعایت نکات ایمنی می‌گوید: دودکش بخاری باید نسبت به سطح پشت بام حداقل 70 سانتی‌متر بالاتر نصب شده باشد. هیچ‌گاه آب‌گرم‌کن دیواری یا بشکه‌ای در حمام نصب نکنید. هیچ‌گاه اجاق گاز روشن را برای مدت طولانی بدون مصرف رها نکنید. رنگ شعله وسایل گازسوز باید آبی باشد. اگر رنگ شعله قرمز یا نارنجی شود، قطعا با کمبود اکسیژن و سوختن ناقص گاز روبه‌رو هستید. هر یک از وسایل گازسوز باید شیلنگ گاز مجزایی داشته باشند و در مسیر شیلنگ انشعاباتی برای دیگر وسایل داده نشود.