دانش‌بنیان‌ها؛‌ نسخه علمی برای عبور از تحریم

 گروهی از مسئولان ارشد کشور روز گذشته از 2 نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن‌بازار و پارک علم و فناوری پردیس بازدید کردند؛ 2 نمایشگاهی که در آنها دستاوردهای علمی و فناوری شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها به‌نمایش درآمده بود. سورنا ستاری معاون علمی‌ و فناوری رئیس‌جمهور، منصور غلامی وزیر علوم و امیر حاتمی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از این نمایشگاه‌ها بازدید کردند. در حاشیه این دیدارها، وضعیت کشور از نظر فناوری بازگو شد و شرکت‌کنندگان در نمایشگاه توانستند نظرات‌شان را در این ‌باره با تصمیم‌گیران این حوزه به اشتراک بگذارند.


نفع بزرگ استارتاپ‌ها برای ایران
سورنا ستاری، ‌معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری با اشاره به رشد قابل‌ توجه علم در ایران گفت: «طی ۱۰ سال گذشته از رتبه ۳۴ در تولید علم جهان به رتبه 16 رسیده‌ایم و پیش‌بینی می‌شود امسال رتبه ۱۵ را از آن خود کنیم. سال گذشته فروش شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی بیش از ۶۰ هزار میلیارد تومان بوده است. همچنین تا پایان سال گذشته بیش از ۳۰۰ هزار شغل مستقیم برای افراد تحصیل‌کرده در حوزه دانش‌بنیان ایجاد شد.» ستاری با تأکید بر اینکه فرآورده‌های حوزه دانش‌بنیان در زندگی روزمره مردم تأثیرگذار است، ادامه داد: «نیروی انسانی فوق‌العاده‌ای در ایران وجود دارد و چنانچه بتوانیم این نیرو را به زندگی روزمره بکشانیم و شیرینی توسعه علومی چون نانو و بایو را در زندگی روزمره خود احساس کنیم، امید برای رخدادهای مفید در کشور قابل تصور خواهد بود.»
او اکوسیستم استارتاپی ایران را بهترین در منطقه دانست و تأکید کرد: « طی چند سال گذشته توانسته‌ایم محیطی در حوزه استارتاپی کشور ایجاد کنیم که فعالان این عرصه با ایده‌های نو زندگی مردم را تحت‌تأثیر قرار دهند. ما در ایران نیازمند یک محیط کسب‌وکار نو هستیم تا موجب رویش ایده‌های نو شود؛ عرصه‌ای که تا امروز به‌خوبی در آن پیش رفته‌ایم.» 

افزایش ۷۲ درصدی بودجه پارک‌های علم و فناوری
به گزارش همشهری، محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه در حاشیه این بازدید، با اشاره به شرایط حاصل از تحریم‌ها و محدودیت صادرات نفت، به محدود بودن بودجه سال آینده اشاره و تأکید کرد: «با وجود این محدودیت‌ها به بودجه پارک‌های علم و فناوری توجه ویژه‌ای شده است و به بودجه پارک‌های علم و فناوری رشد اعتباری بالغ بر ۷۲ درصدی داده‌ایم.» وی از توافق سازمان برنامه و بودجه با معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری خبر داد که بر مبنای آن پارک‌هایی که رشد آنها بیشتر از ظرفیت آنهاست از محدودیت فعالیت‌هایشان در سال آتی کاسته شود یا حداقل با پشتیبانی لازم موانع پیش‌روی آنها از بین برود. به گفته او، آثار این حمایت‌ها را چندین برابر در اقتصاد کشور خواهیم دید.
وی ادامه داد: بدون تردید آثار کمکی را که در عرصه فناوری‌ صورت می‌گیرد و به پارک‌های علم و فناوری پرداخته می‌شود در عرصه علم و اقتصاد کشور شاهد خواهیم بود؛ ضمن اینکه اقتصاد مقاومتی امروز به میزان دانش‌بنیان بودن دستاوردها وابسته است. متمرکز شدن بر سخت‌افزارها و توسعه زیربناها شرط لازم است اما کافی نیست. زیرساخت‌های کشور طی 40سال گذشته به حد کفایت ساخته‌ شده و به‌اندازه نیاز توسعه پیدا می‌کند، اما اینها امروز در عرصه رقابت جهانی نمی‌تواند کمک‌کننده باشد.

ایده‌های جذاب در نمایشگاه
 همزمان با بازدید مقامات ارشد کشور از 2 نمایشگاه مهم حوزه دانش‌بنیان، چند نمونه از ایده‌های دانش‌بنیانی که در نمایشگاه دستاوردهای پژوهش، فناوری و فن‌بازار ارائه شده بود، بررسی شده‌اند.

​​​​​​تشریح جسد مجازی


تشریح اجساد یکی از مهم‌ترین و در عین‌حال چالش‌برانگیزترین بخش‌ها مربوط به دروس دانشجویان پزشکی است. کمبود اهدای جسد در کشور و نیاز مبرم به واردکردن جسد یکی از مهم‌ترین مشکلات دانشگاه‌های علوم پزشکی و مراکز تحقیقاتی کشور است. این مشکل در بقیه کشورها با واردکردن سامانه‌های مجازی تشریح برطرف می‌شود اما این شرکت‌ها معمولا ایران را تحریم می‌کنند یا تجهیزاتشان آنقدر گران است که معمولا دانشجویان پزشکی ناچار می‌شوند از نمونه‌های قدیمی استفاده کنند. میز تشریح مجازی ایرانی این مشکل دانشجویان را حل کرده است. کالبدنما، نمونه ایرانی دستگاه‌های تشریح مجازی هستند که از حدود 5 سال پیش روی ویژگی‌های فنی آنها کار شده است. پیمان حاذق، از مدیران شرکتی که سامانه «کالبدنما» را طراحی کرده و ساخته است، دراین‌باره می‌گوید: «برای اینکه تصویر دقیق و واقعی از جسد داشته باشیم، یک نمونه را در دمای منفی 72درجه سانتی‌گراد کاملا منجمد کرده و آن را توسط دستگاه، ‌از زاویه‌های مختلف برش داده، عکس‌های باکیفیتی تهیه می‌کنیم.» این عکس‌ها به‌صورت پانوراما در کنار هم قرار گرفته و دانشجو می‌تواند نمونه را از هر نقطه‌ای چندبار برش دهد. به جز کلاس تشریح، این برنامه برای امتحان پایان ترم دانشجویان نیز کمک مهمی است. حاذق می‌گوید: «در نمونه‌های واقعی عضله از بین رفته و عملا نمی‌توان بخشی از آموزش را به‌طور واقعی پیاده کرد. در مدل‌های دیجیتال اما این چالش برطرف شده است. امتحان گرفتن نیز دقیق‌تر از گذشته خواهد بود و امکان تقلب و کم‌کاری دانشجو از بین می‌رود.»

موتور برقی خانگی
وسایل نقلیه برقی یکی از مهم‌ترین سیستم‌هایی هستند که مدتی است در تمام دنیا گرایش به آنها زیاد شده است. چگونگی شارژ شدن این موتورها، هزینه بالای تعمیرات‌شان و ناتوانی در پیمودن مسافت‌های طولانی و سخت یکی از بزرگ‌ترین مشکلات مربوط به این وسایل نقلیه است. اسماعیل حق‌گو، سازنده موتورسیکلت برقی 8 هزار وات درباره مزایای طرحش به همشهری می‌گوید: «حداکثر سرعت این موتور 160کیلومتر بر ساعت است و به ازای هر 120کیلومتر به یک‌بار شارژ نیاز دارد که در عرض 4ساعت‌ونیم انجام می‌شود.»‌ به گفته طراح موتور برقی، موتورهای بنزینی و سنتی در شیب 20درجه به سختی بالا می‌روند اما این موتور در شرایط آزمایشگاهی تا شیب 45درجه را نیز طی کرده و نسبت به نمونه‌های مشابه می‌تواند مسافت بیشتری را طی کند. این موتور با برق عادی خانگی نیز قابل شارژ است. 2 شارژر برای آن درنظر گرفته شده؛‌ یک مدل شارژر عادی که بزرگ‌تر است و موتور را سریع‌تر شارژ می‌کند و یک شارژر همراه کوچک‌تر نیز وجود دارد که کاربر می‌تواند آن را همیشه همراه داشته باشد. جنس این موتور از فایبرگلاس است و به همین دلیل، انرژی کمی مصرف می‌کند.

روبات گارسون
پذیرایی از مهمانان رستوران‌ها با استفاده از روبات در بخش‌های زیادی از دنیا به‌عنوان یک طرح جدید در حال پیگیری است. در این طرح، روبات می‌تواند مسیر آشپزخانه تا رستوران را طی کند، سفارش را با استفاده از تبلتی که روی آن نصب شده، از مشتری تحویل بگیرد و در نهایت، سفارش آماده شده را به‌دست مشتری برساند. نیما‌ شایسته‌زرین که این طرح پژوهشی را در مشهد به سرانجام رسانده، به همشهری می‌گوید: «قرار است در نسخه‌های پیشرفته‌تر، ‌امکان پاسخگویی خودکار نیز به این روبات اضافه شود.» این طرح فعلا در مرحله آزمایشی است و به تولید انبوه نرسیده است.


مهمانداری هواپیما روی زمین



استفاده از سامانه‌های شبیه‌ساز پرواز و خلبانی در تمام دنیا وجود دارد و سال‌هاست خلبان‌ها با استفاده از دستگاه‌های شبیه‌ساز پرواز را تجربه می‌کنند. این ‌کار اما در کشور ما با چالش‌هایی مواجه است و این‌ روزها به ‌خاطر تحریم، تهیه‌کردن دستگاه‌ها و تجهیزات شبیه‌ساز از قبل دشوارتر شده است. یک گروه از متخصصان داخلی، به‌جز ساخت شبیه‌ساز پرواز برای خلبانان، سامانه‌ای جداگانه برای آموزش مهماندارها نیز طراحی کرده‌اند. هومن ضیایی، یکی از سازندگان این سامانه شبیه‌ساز دراین‌باره به همشهری می‌گوید: «در این سیستم، مهماندار با پوشیدن عینک واقعیت مجازی خودش را در یک کابین واقعی هواپیما می‌بیند. او می‌تواند تمام شرایط پرواز، پذیرایی و استقبال از مسافران، تخلیه هواپیما در شرایط اضطراری و... را در شرایط واقعی تمرین کند.» این شرکت به‌طور مشخص روی هواپیمای ایرباس A330 تمرکز کرده که یکی از پیشرفته‌ترین هواپیماهای دنیاست اما در عین حال، دسترسی دانشجویان مهمانداری و خلبانی- به‌دلیل تعداد کم این هواپیما در کشور- به دشواری امکان‌پذیر است.