ساخت نخستین کوفه در ایران

نیما بهدادی مهر، روزنامه نگار

در طول 4دهه بعد از انقلاب برای ساخت سریال‌ها و فیلم‌های تاریخی بیشترین شهری که بازسازی شده، شهر کوفه است. در این میان «سفیر» ساخته فریبرز صالح نخستین کوفه‌ای است که سینما و تلویزیون ایران عرضه می‌کند.

شاید در ادعایی منطقی بتوان فیلم سفیر را نخستین تولید سینمایی همسو با اهداف و جهت‌گیری‌های نظام انقلابی ایران در سال‌های ابتدایی دهه60 دانست؛ فیلمی که زندگی قیس‌بن مصهر صیداوی، پیام‌آور امام سوم شیعیان برای مردم بصره و کوفه را روایت می‌کند. فریبرز صالح کارگردان تازه از فرنگ برگشته در این ساخته خود با نگاهی تکنیکی به موضوع عاشورا، یکی از مهم‌ترین تولیدات سینمای انقلاب را از خود به جا گذاشت.

فیلم منطبق با سنت قصه‌گویی در سینمای غرب یعنی تعلیق و هیجان مکرر در ژانر حادثه‌ای ساخته شده و بازی فرامرز قریبیان در آن نقطه‌قوت مهمی به شمار می‌آید.

قریبیان به‌ویژه در سکانس خطابه گویی‌اش در مسجد کوفه، رسالت پیام‌آورحسین(ع) را به زیبایی برای مخاطبان فیلم جا می‌اندازد و شجاعت، شهامت و درایت قیس را به بهترین شیوه بازی می‌کند.

فیلم سفیر چند نقطه روایی قابل‌اتکا دارد که همچنان آن را در سینمای تاریخی- دینی پس از انقلاب جایگاهی درخور بخشیده است. نقطه اتکای اول این فیلم داستان‌پردازی آن براساس سنت روضه‌خوانی بوده که روایت فیلم را به لحاظ پرداخت نمادگرا به آن دوره زمانی بسیار نزدیک ساخته است. به‌عنوان نمونه، پوشش قرمز ابن زیاد و میمونی که همراه وی است به‌عنوان یک تصویر تمثیلی از یزید بن معاویه قابل‌بیان است. فیلم به لحاظ پرداخت صحنه‌های رزمی هم موفق عمل می‌کند که می‌توان در این زمینه به سکانس تعقیب و گریز مأموران حکومتی و قیس در بیابان و قطع شدن سر مأمور حکومتی توسط قیس اشاره کرد. قریبیان در این سکانس توانست تا مهارت‌های رزمی و هوشیاری قیس در نبرد تن به تن را به زیبایی اجرا کند.