گزارش شهردار، نقشه راه مبارزه با فساد

سید حسن رسولی|عضو شورای شهر تهران:

گزارش اخیر شهردار تهران درباره عملکرد 12ساله مدیریت پیشین شهری حاوی بخش‌های مختلفی بود که بخشی از آن به تخلفات مالی و اقتصادی صورت‌گرفته در مدیریت قبلی مربوط است. این گزارش بنابر مطالبه شورا تهیه و ارائه شد، در واقع سندی درباره تغییر و تحول مدیریت شهری است و مسیر ما را برای مبارزه با مفاسد، رانت‌ها و انحصارات موجود مشخص می‌کند. اما نباید اجازه بدهیم که پیگیری‌ها برای برخورد با تخلفات به سرنوشت پرونده‌هایی دچار شود که موجب ناامیدی مردم نسبت به بحث مبارزه با فساد شود. چنان‌که شاهد هستیم افکار عمومی امروز نسبت به ارقام و اعداد فساد و تخلفات مالی برخی مسئولان بی‌تفاوت شده‌اند. این در واقع ناشی از این است که ما سرمایه‌های اجتماعی و اعتماد مردم را از دست داده‌ایم. اما اینکه چرا اقدامات برای مبارزه با فساد به‌‌نتیجه نمی‌رسند، می‌توان به 3‌عامل تعیین‌کننده اشاره کرد:

 1- نوع نگاه افکار عمومی و قضاوت عمومی جامعه نسبت به استیفای حقوق‌شان و تن دادن یا ندادن به بروز ظهور وقایع و رویدادهای غیرقانونی فسادانگیز؛ اگر مردم به‌عنوان سرویس‌گیرندگان از دستگاه‌های اجرایی، اطلاعات کافی و لازم نسبت به حقوق خود و نحوه استیفای آن داشته باشند و آگاهانه و مجهز حقوق خود را پیگیری کنند، زمینه‌های فرهنگی کمتری برای بروز و ظهور فساد در دستگاه‌های اجرایی شکل خواهد گرفت.

 2- سازمان و مدیریت حاکم بر هر مجموعه؛ به هر میزان که مدیران راس هرم راهبردی سازمان‌های اداری و خدماتی مانند شهرداری نسبت به مقوله فساد و رانت‌خواری در دستگاه‌های خودشان حساسیت تقابلی بالاتری داشته باشند، بروز فساد در سطوح بالای مدیریتی کمتر رسوخ پیدا می‌کند و این نوع نگرش به‌عنوان بخشی از فرهنگ سازمانی به سطوح میانی و سطوح پایین مدیریتی منتقل خواهد شد و به‌عنوان بخشی از منشور سلامت اداری آن دستگاه تبدیل خواهد شد.

 3- نحوه برخورد دستگاه‌های نظارتی که وظیفه پیشگیری و مبارزه با عوامل ایجاد فساد را برعهده دارند؛ در بخش پیشگیری، از طریق اصلاح ساختارها و ایجاد تحول در فرایند انجام امور و قطع رابطه ارباب رجوع و متصدی و استفاده از دولت الکترونیک، به‌صورت بالقوه می‌توان زمینه‌های فساد را کاهش داد. به‌عنوان مثال اگر به اداره کل ثبت شرکت‌های وزارت امور اقتصادی و دارایی مراجعه کنیم، خواهیم دید که با توجه به مکانیزه شدن همه امور در این اداره، رابطه متقاضی سرویس و ارائه‌دهنده سرویس کاملاً قطع شده است. 

این فرایند مکانیزه‌شده از بروز فساد، حصر اطلاعات، امضاهای طلایی و سوءاستفاده از موقعیت‌های اداری جلوگیری می‌کند. در بخش مبارزه با مفاسد، اگر دستگاه‌های عریض و طویل نظارتی و بازرسی و آن بخش از دستگاه‌ها و نهادهای حاکمیت که متولی صیانت از سلامت اداری هستند، به‌صورت غیرگزینشی و عادلانه و براساس قضاوت وجدان عمومی جامعه، با مظاهر فساد برخورد کنند، هزینه ارتکاب تخلف افزایش و زمینه وقوع فساد کاهش پیدا خواهد کرد.

آنچه که به حوزه مدیریت شهری مربوط می‌شود، سرفصل‌های مهمی که هم در وعده‌های انتخاباتی به مردم داده‌ایم و هم در کارنامه هشت‌ساله دولت اصلاحات قابل استناد و قابل دفاع است، بنا داریم در وسع و توان خودمان در دوره پنجم شورای اسلامی، با انتخاب شهرداری پاکدست و اهتمام در جهت شفاف‌سازی‌، روشنگری، اصلاح ساختارها و اطلاع‌‌رسانی به عموم، قضاوت منفی افکارعمومی نسبت به نهاد شهرداری را کاهش دهیم.

تحقق این وعده که یکی از اصلی‌ترین مطالبات امروز رهبر انقلاب و جامعه است، منوط به این است که هرکدام از 21 عضو شورا و آقای شهردار به‌عنوان نفر بیست‌و‌دوم و سایر همکاران ایشان، آنچه در قول و عمل می‌گوییم درعمل نیز عامل به این وعده باشیم. چنان‌که شاهد بودیم، سیاست‌ها و راهبردهایی که در بودجه 97 شهرداری تهران توسط شورا درنظر گرفته شده، تأکید بر شفافیت، انضباط اداری و مبارزه با رانت و واگذاری همه امور از طریق مناقصه و برچیدن بساط انحصارات نهادینه شده در شهرداری در حوزه پیمانکاری به‌چشم می‌خورد. در همین راستا آقای شهردار هم اعلام کرده‌اند که ریزاطلاعات قراردادهای بالای یک میلیارد را در سامانه شهرداری منتشر کنند. پاکدستی و توجه به سالم‌سازی‌ محیط یکی از خصایص مهم رویکرد اصلاح‌طلبان در مدیریت شهری است و همین رویکرد را در برنامه سوم شهرداری خواهیم داشت. گزارش اخیر آقای شهردار در واقع پایه و اساسی برای پیمودن این راه خواهد بود.