هنوز‌خبری از تست‌های خودارزیابی ایدز نیست
حدود یک ماه پیش و همزمان با روز جهانی ایدز، معاون بهداشت وزارت بهداشت از عرضه کیت تست خودارزیابی ایدز در داروخانه‌ها خبر داد
معصومه حیدری پارسا/خبرنگار
حدود یک ماه پیش و همزمان با روز جهانی ایدز، علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت در جمع خبرنگاران از عرضه کیت تست خودارزیابی ایدز در داروخانه‌ها خبر داد و اعلام کرد که این کیت‌تست‌ها به‌زودی در داروخانه‌ها ارائه می‌شود، اما با گذشت حدود یک ماه، پیگیری‌ها و بررسی میدانی روزنامه همشهری از داروخانه‌های سطح شهر حاکی است که این کیت‌ها نه‌تنها توزیع نشده است بلکه هیچ دستورالعملی نیز در این‌باره به داروخانه‌ها ابلاغ نشده و هیچ داروخانه‌ای از این موضوع خبر ندارد. مینو محرز، رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران می‌گوید: با توجه به اینکه حداقل دوبرابر آمار افراد شناسایی شده به اچ‌آی‌وی در کشور به این بیماری مبتلا هستند و هنوز شناسایی نشده‌اند، تست «رپید» اچ‌آی‌وی به‌همراه راهنما و مشاوره باید در اختیار داروخانه‌ها قرار گیرد تا افرادی که نگرانی‌هایی از انگ و تبعیض نسبت به انجام آزمایش اچ‌آی‌وی دارند و حاضر نیستند آزمایش بدهند، کاملا محرمانه به داروخانه مراجعه کنند و تست را دریافت کرده و انجام دهند تا درصورتی که بیمار هستند برای درمان مراجعه کنند.
«در بسیاری از کشورهای دنیا آزمایش‌های خودارزیابی ایدز در داروخانه‌ها به افراد ارائه می‌شود اما با وجود جمعیت جوان کشور ما هنوز هیچ اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است؛ البته وزارت بهداشت موضوع را مطرح کرده ولی تاکنون هیچ دستورالعملی به داروخانه‌ها ازجمله ما ابلاغ نشده است.» خانم بروجردی، صاحب داروخانه‌ای در شمال تهران این را می‌گوید و درباره مزیت‌های این کیت‌ها چنین توضیح می‌دهد: «با این کیت‌های آزمایش، اگر کسی رفتار پرخطر داشته یا مشکوک به ابتلا به ایدز باشد، می‌تواند در کمترین زمان ممکن از این تست‌ها استفاده کند. اما موضوع این است که تا به امروز به ما چیزی در این‌باره ابلاغ نشده است.»
مرتضی، یکی دیگر از متصدیان داروخانه‌ای در مرکز تهران هم می‌گوید: «درباره این کیت‌ها چیزی نشنیده‌ایم و وزارت بهداشت ابلاغی به داروخانه ما نداشته است. اما بدون شک مردم از چنین اقداماتی استقبال می‌کنند. البته باید درباره استفاده از آنها هم آموزش‌هایی داده شود تا خدایی ناکرده خود باعث بروز نگرانی نشود.»
محرابی که در داروخانه‌ای در غرب تهران فعالیت دارد از تماس‌های مردم در این زمینه خبر داده و می‌گوید: چندین نفر در هفته‌های اخیر در این‌باره با داروخانه تماس گرفتند اما چون در این‌باره اطلاعاتی نداشتیم نتوانستیم به آنها پاسخی بدهیم. البته ما هم در خبرها شنیده‌ایم که قرار است این تست‌ها به داروخانه‌ها تحویل داده شود تا افراد بتوانند با استفاده از این کیت‌های آزمایش ارزیابی ابتلا به ایدز را انجام دهند اما از سوی سازمان غذا و دارو یا وزارت بهداشت تا به امروز در این‌باره مطلبی به ما عنوان نشده و حتی زمانی را هم تعیین نکرده‌اند.»
یکی از مشکلاتی که بیماران مبتلا به اچ‌آی‌وی با آن روبه‌رو هستند انگ و نگاه بدبینانه‌ای است که از سوی بخشی از مردم درباره این بیماری و بیماران مبتلا به آن وجود دارد و همین موضوع هم درمان این بیماری را در کشور ما و بسیاری از کشورهای دیگر سخت کرده است. این موضوع سبب می‌شود تا افراد از پیگیری و انجام آزمایش‌هایی برای درمان خود پرهیز کنند. دکتر دولتی، صاحب یکی از داروخانه‌های شبانه‌روزی شرق تهران می‌گوید: واقعیت این است که حتی بسیاری از افرادی که مطمئن هستند به این بیماری دچارند به‌دلیل ناآگاهی و ترس، بیماری خود را مخفی نگه می‌دارند و این باعث گسترش بیماری در جامعه می‌شود. باید شرایطی در جامعه به‌وجود آید تا افرادی که مشکوک به ابتلا به اچ‌آی‌وی هستند به مراکز مشاوره مراجعه کنند و از وضعیت ابتلای خود به این بیماری باخبر شوند؛ در این راه توزیع کیت‌های آزمایشی خودارزیابی می‌تواند اقدامی مهم باشد.»
نیمی از افراد مبتلا هنوز شناسایی نشده‌اند
مینو محرز، رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران با اشاره به تغییر الگوی انتقال این بیماری و همچنین ضعیف‌بودن آموزش و اطلاع‌رسانی، به همشهری می‌گوید: واقعیت این است که بیماری ایدز از راه رابطه جنسی نامطمئن و ترزیق مواد‌مخدر در افراد ترزیقی رو به افزایش است و به همین سبب اهمیت اطلاع‌رسانی بر پیشگیری و تشخیص بموقع بیماری و حمایت از مبتلایان باید در اولویت قرار گیرد؛ به همین دلیل اقداماتی ازجمله توزیع تست‌های «رپید HIV» به‌عنوان یکی از راه‌های پیشگیری از بیماری HIV می‌تواند بسیار مثمر‌ثمر باشد. با این روش افرادی که رفتارهای پرخطر دارند، می‌توانند کاملا محرمانه و بدون هیچ نگرانی خودشان به داروخانه مراجعه و تست را دریافت کنند. مینو محرز با بیان اینکه تخمین می‌زنیم حدود ۶۰ هزار نفر مبتلا به HIV در کشور وجود داشته باشند، افزود: هم‌اکنون کمتر از نصف این تعداد را توانسته‌ایم شناسایی کنیم و افرادی که تحت پوشش درمان قرار گرفته‌اند هم بسیار کمتر از تعدادی هستند که شناسایی شده‌اند. البته ما بیش از 200مرکز در کل کشور داریم و این نشان می‌دهد که وزارت بهداشت عملکرد خوبی در این زمینه داشته است اما به دلایلی چون عدم‌اطلاع‌رسانی و آگاهی به‌خصوص در میان جوانان و نوجوانان به‌عنوان قشری که پرخطر هستند و در معرض این بیماری قرار دارند، باید بگویم که نتوانسته‌ایم اقدامات مناسبی در این زمینه داشته باشیم. وی درباره این کیت‌ها همچنین افزود: واقعیت این است که باید سلف تست (تست‌های خودارزیابی) و رپید تست (تست سریع HIV) همانند سایر کشورها در اختیار داروخانه‌ها قرار می‌گرفت. البته موضوع مهمی در این زمینه مطرح شده که در کمیته کشوری ایدز به آن تأکید کردیم و آن موضوع این بود که باید در کنار این تست‌ها حتما کارشناس وارد به این موضوع هم وجود داشته باشد و به مردم آموزش استفاده از آنها را بدهد. به هر حال، باید توجه کرد اگر می‌خواهیم جواب تستی دقیق و کامل باشد، نباید این تست‌ها توسط افراد بدون آموزش انجام شود به این علت که می‌تواند ضریب خطا را افزایش دهد و فرد درصورت دریافت جواب نادرست از چرخه درمان باز بماند؛ به همین سبب اولویت و تأکید این است که در درجه نخست داروخانه‌ها تحت آموزش قرار‌گیرند. وی در ادامه به موضوع دیگری نیز اشاره کرد و گفت: توصیه ما به سازمان غذا و دارو و به‌خصوص وزارت بهداشت این است که اجازه ندهند تست بی‌کیفیت وارد شود زیرا پاسخ تست اگر نادرست باشد می‌تواند فرد مبتلا را گمراه کند و از چرخه درمان خارج شود.
در همینه زمینه :
