گزارش
خاورمیانه بدون آمریکا
اعلام خبر خروج نظامیان آمریکایی از سوریه و افغانستان و استعفای وزیردفاع آمریکا، واشنگتن و متحدانش را بهت‌زده کرد
خاورمیانه بعد از سال‌ها مداخله نظامی خارجی و رقابت قدرت‌های منطقه‌ای، اکنون در یکی از سرنوشت‌سازترین مقاطع خود قرار دارد. در سال‌های اخیر و بعد از ناکام بودن تجربه مداخله نظامی آمریکا در عراق و افغانستان، زمزمه خروج از خاورمیانه توسط دولت‌های آمریکا مطرح شد. دولت اوباما نگاه به شرق ( دریای چین جنوبی) را جایگزین سیاست حضور در خاورمیانه می‌دانست و دولت ترامپ از «اول آمریکا» سخن گفت و بر ضرورت پایان دادن به هزینه‌های اضافی در خاورمیانه تاکید کرد.
اکنون خبر خروج نیروهای ارتش آمریکا از سوریه و افغانستان، واشنگتن و متحدانش را در بهت و وحشت فرو برده است و جیمز متیس، آخرین عضو عاقل کابینه را مجبور به کناره‌گیری از دولت کرد.
به گزارش بی‌بی‌سی، رئیس‌جمهور آمریکا ابتدا اعلام کرد که ماموریت نیروهای نظامی کشورش در سوریه، با توجه به شکست داعش، به پایان رسیده و به همین‌خاطر این نیروها به خانه بازخواهند گشت. یک روز بعد از آن، رسانه‌های آمریکایی به نقل از منابع خود در داخل دولت، از وجود تصمیم مشابهی برای خروج نیمی از نیروهای نظامی آمریکا از افغانستان هم گزارش دادند.
این تصمیم‌ها، با واکنش‌های بسیار تند سیاستمداران آمریکایی و متحدان واشنگتن مواجه شده است. بزرگ‌ترین پیامد آن البته، استعفای متیس وزیر دفاع دولت آمریکاست. دونالد ترامپ، در توییتر اعلام کرد که متیس تا پایان فوریه بازنشسته خواهد شد و ژنرال کهنه‌کار آمریکایی هم در یک نامه استعفا، به اختلاف نظر با ترامپ اشاره کرد و گفت که تنها تا 2ماه دیگر، یعنی زمانی که رئیس‌جمهور جایگزینی برای او پیدا کند به کارش ادامه خواهد داد.
رسانه‌ها گزارش داده‌اند که متیس، به‌شدت مخالف تصمیم ترامپ برای خروج نیروهای آمریکایی از سوریه بوده و به همین‌خاطر استعفا داده است.
سگ دیوانه؛ نماد عقل‌گرایی
استعفای متیس، فضای سیاسی آمریکا را دچار شوک کرده و سیاستمداران دمکرات و جمهوریخواه، با نگرانی و تعجب نسبت به آن واکنش نشان داده‌اند.
متیس در نامه استعفای خود، که مستقیما خطاب به ترامپ نوشته شده، درباره رفتار توأم با احترام با متحدان آمریکا و همینطور اختلاف نظر خودش با رئیس‌جمهور نوشته است.
کناره‌گیری ژنرال 68ساله تفنگداران دریایی از دولت ترامپ، کارشناسان را به‌شدت نسبت به مسیری که کاخ سفید در ادامه ریاست‌جمهوری ترامپ طی خواهد کرد نگران کرده است. متیس، که به‌عنوان یک نظامی کارکشته با نام «سگ دیوانه» شناخته می‌شود، نماد تعقل و تعادل در دولت ترامپ بود و بعد از رفتن رکس تیلرسون وزیر خارجه پیشین و ژنرال هربرت مک‌مستر مشاور امنیت ملی سابق ترامپ، به قول رسانه‌های آمریکایی، آخرین فرد بالغ تیم رئیس‌جمهور آمریکا به‌شمار می‌رفت. کارشناسان معتقدند جدایی او از تیم ترامپ، راه را برای رفتارهای افراطی رئیس‌جمهور و مشاوران همفکرش باز می‌کند و باعث بروز هرج و مرج در آمریکا و سراسر جهان خواهد شد.
سوریه؛ نقطه مشترک ترامپ و اوباما
یکی از آشوب‌هایی که همین حالا سیاستمداران آمریکا و متحدان این کشور را آشفته کرده، خروج نیروهای نظامی از سوریه و افغانستان است. متحدان واشنگتن از این اقدام آمریکا انتقاد کرده و سیاستمداران آمریکایی هم به‌شدت به این تصمیم حمله کرده‌اند. با این حال، برخی از حامیان رئیس‌جمهوری آمریکا، این تصمیم او را با تصمیم باراک اوباما رئیس‌جمهور پیشین آمریکا مقایسه می‌کنند.
اوباما، در یکی از اقدامات مهم دوران ریاست‌جمهوری‌اش، ر مقابل درخواست‌ها برای حمله نظامی به سوریه ایستاد و سیاست نوینی را برای حضور آمریکا در این کشور در پیش گرفت. او در سخنرانی معروف خود در سال 2014 در آکادمی نظامی آمریکا در وست‌پوینت، در دفاع از سیاست‌های کلی دولت خود گفت که نه انزواگرایی و نه مداخله‌گرایی، هیچ‌کدام به‌تنهایی نمی‌توانند نیازهای دنیای امروز را برآورده کنند. به گزارش ان‌بی‌سی، او در وست‌پوینت گفت: «آمریکا همیشه باید صحنه جهانی را هدایت کند. اگر ما این کار را نکنیم، هیچ‌کس دیگر هم نمی‌تواند. با این حال اقدام نظامی نمی‌تواند تنها ابزار رهبری ما باشد.» اوباما در همان سخنرانی، درباره رویکرد دولتش در سوریه گفت که در کنار مواضع نظامی‌اش، حمایت‌هایش از کشورهایی که درگیر جنگ سوریه هستند را افزایش خواهد داد تا به دیگر ابعاد این بحران، یعنی مهاجرت مردم به کشورهای همسایه، رسیدگی کند.
حالا ترامپ، نه‌تنها نیروهای نظامی آمریکا را از سوریه بیرون می‌کشد که مدت‌هاست در دیگر عرصه‌ها هم تمایلی برای پررنگ‌تر کردن نقش آمریکا در موضوع سوریه از خود نشان نمی‌دهد و این عرصه را به دیگر بازیگران خارجی و بین‌المللی واگذار کرده است.
فرانسه به‌جای آمریکا؟
یکی از کشورهایی که احتمالا در نبود آمریکا نقش پررنگ‌تری در سوریه خواهد داشت فرانسه است. این کشور، نقش فعالی در ائتلاف تحت رهبری آمریکا در مبارزه با داعش در سوریه داشته و انگیزه‌های زیادی هم دارد تا در نبود آمریکا، نقش رهبری مبارزه با داعش را به‌عهده بگیرد. خاک هیچ کشوری در غرب به اندازه فرانسه مورد حملات مستقیم تروریستی داعش نبوده است. این کشور، در میان بازیگران سوریه هم مقبولیت دارد و دیروز خبرگزاری فرانسه خبر داد که کردهای سوریه، بعد از تصمیم ترامپ، از فرانسه درخواست کمک کرده‌اند. مقامات فرانسوی هم تأکید کرده‌اند با وجود خروج نیروهای آمریکایی، نزدیک به یک‌هزار نیروی نظامی خود را در شمال سوریه حفظ خواهند کرد. بخشی از این سربازان، نیروهای ویژه هستند.
دشمن قسم‌خورده ایران
جیمز متیس، ژنرال سرشناس آمریکا، یکی از سرسخت‌ترین دشمنان ایران در تمام ارتش آمریکا به‌شمار می‌رفت. او، همچون همرزمانش در نیروی تفنگداران دریایی ارتش آمریکا، نفرتی عمیق از ایران دارد. این ویژگی چنان در متیس بارز بود که وقتی باراک اوباما به کاخ سفید رفت، او را از فرماندهی مرکزی نیروهای آمریکا برکنار کرد. دشمنی تفنگداران دریایی آمریکا با ایران، به ماجرای انفجار انتحاری سال1983 در بیروت برمی‌گردد که باعث شد 241آمریکایی، که 220نفر آنها تفنگداران دریایی بودند کشته شوند. آمریکایی‌ها ایران را متهم می‌کنند که از این اقدام انتحاری حمایت کرده است. با این حال، متیس در دولت ترامپ، یکی از مخالفان خروج آمریکا از برجام بود و از این توافق حمایت می‌کرد.
دونالد ترامپ
آیا آمریکا می‌خواهد پلیس خاورمیانه باشد و در راه دفاع از دیگرانی که، تقریبا در همه موارد، قدردان کاری که می‌کنیم نیستند، تریلیون‌ها دلار پول و جان جوانانش را از دست بدهد؟ وقت آن رسیده است که دیگران هم بجنگند...
واکنش‌ها به تصمیم ترامپ درباره سوریه و افغانستان
آشتباه به سبک اوباما
لیندزی گراهام سناتور جمهوریخواه
من نمی‌دانم این تصمیم‌ها چطور اتخاذ شده است؛ انگار از ناکجاآباد آمده باشد که کل دنیا را به هم ریخته است. خروج نیروها از سوریه، اشتباهی به سبک باراک اوباما‌ست. با همه احترامی که برای رئیس‌جمهور قائل هستم، باید بگویم که داعش در سوریه، در عراق و در افغانستان شکست نخورده است. تصمیم ترامپ برای خارج‌کردن نیروها ممکن است حتی در نهایت به قدرت‌گیری دوباره داعش در این کشورها منتهی شود. قول می‌دهم همه آنچه در عراق اتفاق افتاد، در سوریه هم تکرار می‌شود مگر اینکه این تصمیم را تغییر دهیم. آقای رئیس‌جمهور، فقط الان فرصت دارید که تصمیم‌تان را لغو کنید. اگر چنین کنید، حمایت هر دو حزب دمکرات و جمهوریخواه را خواهید داشت. خروج از سوریه، پیروزی بزرگی برای داعش، ایران، بشار اسد و روسیه است.
ترامپ؛ پلیس مردد
ریچارد هاسرئیس شورای روابط خارجی آمریکا
ضربه به اعتبار و جایگاه آمریکا در جهان، بزرگ‌ترین آسیبی است که ریاست‌جمهوری او به‌دنبال داشته است. رها‌کردن کردها درست بر مبنای همان الگویی است که ترامپ تاکنون دنبال کرده است: اقدام علیه دوستان، مدارا با دشمنان و خروج از توافقنامه‌های بین‌المللی. نتیجه این رفتارها، پایان نفوذ آمریکا در جهان و فروپاشی نظم جهانی است. یک کشور برای اینکه بتواند دشمنانش را مهار کند، دوستانش را گرد خودش جمع کند و توان میانجیگری داشته باشد، باید قابل اعتماد باشد. دونالد ترامپ با پشت‌کردن به کردهای سوریه نشان می‌دهد که آمریکا دیگر قابل اعتماد نیست. سال‌ها قبل کتابی نوشتم تحت‌عنوان «پلیس مردد». موضوع این کتاب تردیدهای بیل کلینتون برای استفاده از نیروی نظامی در بحران‌های بین‌المللی بود. بعدها گفتم که موضوع کتاب بیشتر به رفتارهای باراک اوباما شباهت دارد. الان می‌گویم این کتاب به بهترین شکل ممکن، اقدامات و رفتارهای دونالد ترامپ را توصیف می‌کند؛ رئیس‌جمهوری که در حال نابودکردن همه میراث آمریکا در جهان است. ترامپ یکجانبه‌گرایی را به حد اعلا رسانده است. او بدون آنکه نظر شورای امنیت ملی را جویا شود، تصمیم‌گیری می‌کند. او با کنگره و متحدان آمریکا هم مشورت نمی‌کند. شعار «اول آمریکا»، آمریکا را تنهاتر از همیشه کرده است. او تصمیم‌های بد را به بدترین شکل ممکن پیاده می‌کند.
کنگره ترامپ را استیضاح کند
ایلان گولدنبرگمدیر برنامه خاورمیانه مرکز مطالعات امنیت آمریکا
خروج آمریکا از سوریه و استعفای ژنرال متیس را باید نقطه آغاز یک تغییر ترسناک در سیاست خارجی ترامپ دانست. همه وعده‌های احمقانه‌ای که او در سال2016 در جریان مبارزات انتخاباتی‌اش داده بود، احتمالا از الان به بعد قرار است اجرایی شوند. این روند با خروج آمریکا از سوریه و بعد افغانستان آغاز شده است. قدم بعدی چیست؟ او در طول رقابت‌های ریاست‌جمهوری گفته بود که آمریکا باید از ناتو هم خارج شود و نیروهای آمریکایی نباید در کره و ژاپن حضور داشته باشند. از الان به بعد، دیگر نباید این وعده‌های احمقانه را انتخاباتی تصور کنیم. او هر از گاهی سراغ یکی از این وعده‌ها می‌رود و با وجود مخالفت‌های گسترده، آن را عملی هم می‌کند. 3عامل باعث می‌شود ترامپ مسیر عملی‌کردن وعده‌هایش را طی کند؛ اول، اعتماد‌به‌نفس کاذب ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا و بی‌توجهی به‌نظر مشاوران. این را بسیاری از افرادی که از نزدیک با او کار کرده‌اند، تأیید می‌کنند. دوم، اکنون که کنگره به‌دست دمکرات‌ها افتاده، ترامپ دیگر نمی‌تواند در مسائل داخلی دست به تغییرات عمده بزند، بنابراین به سمت سیاست خارجی چرخش کرده است. سوم، در شرایطی که تحقیقات، بازرس ویژه را قدم به قدم به ترامپ نزدیک می‌کند، او سعی دارد با خبرسازی بزرگ در دیگر نقاط جهان، نگاه‌ها را از پرونده‌اش منحرف کند. در این شرایط، این کنگره است که باید وارد میدان شود و سیاست خارجی ترامپ را مهار کند. نظم جهانی که آمریکا طی 57سال گذشته ایجاد کرده اکنون مورد تهدید قرار گرفته است . کنگره باید روند استیضاح ترامپ را آغاز کند.
اشتباه بزرگ
مارکو روبیوسناتور جمهوریخواه
به اعتقاد من، مشاوران ترامپ به او خیانت کرده‌اند. این یک اشتباه بزرگ است. تصمیم تازه ترامپ طی ماه‌ها و سال‌های پیش‌رو تبعات سنگینی خواهد داشت. خروج ناگهانی و فوری از سوریه اشتباه بزرگی است که تبعاتش بسیار فراتر از جنگ علیه داعش خواهد بود. این نقطه آغاز یک سری اشتباهات بزرگ در مسائل دفاعی آمریکاست.
تبریک، آقای رئیس‌جمهور
مارک دوبوویتزرئیس بنیاد دفاع از دمکراسی
تبریک می‌گویم آقای رئیس‌جمهور. شما سیاست آمریکا در قبال ایران را نابود کردید، افغانستان را به طالبان تقدیم کردید، متحدان آمریکا را یکی پس از دیگری از ما دور کردید و بر تعداد دشمنان آمریکا افزودید؛ آنقدر که نمی‌توان تعداد‌شان را شمرد.
بی‌اعتمادی به آمریکا
عبدالله الشایجیاستاد علوم سیاسی دانشگاه کویت
سیاست‌های دولت‌های اوباما و ترامپ منجر به تخریب تصویر آمریکا در سطح جهان شده و متحدان این کشور نسبت به‌خود را بی‌اعتماد خواهد کرد. بر اثر خروج آمریکا از سوریه، پیروزی رایگان دیگری به روسیه، ایران و دولت سوریه تقدیم شده است.
استعفای تأسف‌بار
میچ مک‌کنلرهبر دمکرات‌های سنا
به اعتقاد من، آمریکا باید اتحادهای شکل‌گرفته بعد از جنگ جهانی دوم را همچنان تقویت کند. ما باید دوستان و دشمنان‌مان را از هم تشخیص دهیم. البته که روسیه در گروه دوم قرار می‌گیرد. متأسفم که ژنرال متیس که پایبند به اصول شکل گرفته میان آمریکا و متحدانش بود، دولت را ترک می‌کند. تأسف بیشتر اینکه او بر سر اختلاف با رئیس‌جمهور در مورد اصول اساسی رهبری آمریکا در جهان استعفا داده است.
تبعات خطرناک
عبدالخالق عبداللهمشاور ولیعهد ابوظبی
اگرچه تصمیم اخیر ترامپ بخشی از سیاست خروج تدریجی آمریکا از خاورمیانه است اما می‌توانست در زمان و شرایط متفاوتی با روش‌های بهتری اجرا شود. این تصمیم بدون درنظر گرفتن تبعات خطرناک آن برای متحدان آمریکا در خاورمیانه اتخاذ شده است.
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه: ترکیه اکنون مجبور است در سوریه به‌عنوان برقرار‌کننده صلح ایفای نقش کند. گام‌های مشترکی که با ایران و روسیه برداشته‌ایم، با هدف تقویت امنیت منطقه‌ای ادامه خواهد داشت. ترکیه عملیات خود برای از میان‌بردن کردهای وابسته به پ‌ک‌ک و نیروهای داعش را دنبال خواهد کرد.
هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان: تصمیم ناگهانی آمریکا برای عقب‌نشینی از سوریه شگفت‌آور است. داعش از سوریه عقب نشسته، اما همچنان یک تهدید جدی است. ما و دیگر شرکای بین‌المللی‌مان به‌دنبال یک راه‌حل سیاسی در سوریه هستیم. رهبری این مسیر باید به‌دست سازمان ملل باشد.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه: دونالد درست می‌گوید. من با او موافقم. حضور آمریکا در سوریه اساسا قانونی نبود چرا‌که نه براساس دعوت رئیس‌جمهور سوریه اتفاق افتاده بود، نه طبق قطعنامه شورای امنیت. البته آمریکا 17سال است که در افغانستان حضور دارد و همیشه گفته در حال خروج است.
آگنه وون در‌مول، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه: فرانسه طی هفته‌های پیش‌رو تلاش خواهد کرد امنیت نیروهای کرد سوریه را که قبل از این به حمایت‌های آمریکا وابسته بوده‌اند، تامین کند. آمریکا همزمان با مطرح‌کردن موضوع خروج نیروهایش از سوریه، باید حفاظت از مردم در شمال‌شرق سوریه را هم مدنظر داشته باشد .
