دیدید جنبه VAR را نداریم؟

رسول بهروش

  با بالاگرفتن اعتراض‌ها به اشتباهات داوری، بسیاری از مدیران و مربیان لیگ برتری خواهان استفاده از سیستم کمک‌داور ویدئویی یا VAR در فوتبال ایران شده‌اند؛ آنچه مورد پذیرش رئیس فدراسیون هم قرار گرفته و مهدی تاج گفته در سریع‌ترین زمان ممکن پای این فناوری را به ایران باز خواهد کرد. بعد از این ادعا، بسیاری از کارشناسان روی هزینه‌های بالای سیستم کمک‌داور ویدئویی فوکوس کردند و پیاده‌سازی فوری آن را در ایران شبیه‌ رؤیا دانستند. حالا اصلا کاری به مسائل مالی و سخت‌افزاری نداریم اما مانع بزرگ‌تر اجرای این ایده در ایران، مسائل فرهنگی است. آیا واقعا با حضور کمک‌داور ویدئویی در کشورمان، دوران خشم و اعتراض به داوران به پایان می‌رسد؟ بعید است.
آنچه این روزها در جنبش «VARخواهی» نادیده گرفته می‌شود، این واقعیت است که حتی درصورت حضور کمک‌داوران ویدئویی هم در نهایت این انسان‌ها هستند که با بازبینی تصاویر، تصمیم نهایی را می‌گیرند. در این صورت باز هم احتمال خطای دسته‌جمعی یا تصمیم‌گیری براساس تفاوت‌های سلیقه‌ای وجود دارد. به‌عنوان مثال تشخیص سالم بودن گل استقلال به پدیده کار سختی نبود و با نخستین بازبینی ویدئویی می‌شد تصمیم داور را اصلاح کرد اما آیا صحت گل تراکتورسازی به پرسپولیس هم همین‌قدر آشکار بود؟ وقتی کادر داوری آن مسابقه، گل تراکتور را آفساید اعلام کرد، تقریبا صددرصد کارشناسان داوری کشور این تصمیم را درست دانستند و حتی سرمربی تراکتور هم بعد از بازبینی تصاویر در نشست خبری اذعان کرد گل تیمش مردود بوده اما بعدا دیدیدم به لطف پرسپکتیو و کارهای محاسباتی زمان‌بر ثابت شد آن گل صحیح بوده است. حالا به‌نظر شما داوران مستقر در اتاق VAR، آن گل را از روی همین تصاویر ساده می‌بینند یا 3روز وقت می‌گذارند و پرسپکتیوش را درمی‌آورند؟ مسئله تفاوت سلیقه هم مهم است؛ مثلا بسیاری از کارشناسان عقیده دارند در صحنه خطای دانشگر روی مهاجم پدیده در دقیقه دهم بازی، مدافع استقلال باید اخراج می‌شد اما هستند کارشناسان دیگری که کارت زرد را هم در آن صحنه کافی می‌دانند. حالا باید دید داور حاضر در اتاق بازبینی چه نظری دارد و چه مشورتی به قاضی میدان می‌دهد.
وقتی اکثریت جامعه فوتبال خواهان VAR هستند و دنیا هم به همین سمت پیش می‌رود، چاره‌ای جز استفاده از آن باقی نمی‌ماند. با وجود این اول باید از نظر فرهنگی خودمان را آماده حضور کمک‌داور ویدئویی کنیم. باید بپذیریم اگر داوران حاضر در اتاق VAR تصمیمی گرفتند و قاضی میدان هم آن را تأیید کرد، دیگر باید به همه بحث‌ها خاتمه بدهیم و اینطور نباشد که بعد از بازی بگردیم از یک گوشه مهجور یک نظر کارشناسی مخالف پیدا کنیم و بیانیه‌های سوزناک بدهیم. الان شما این بلوغ را در جامعه فوتبال ایران می‌بینید؟ همین هفته برنامه نود جدول سود و زیان تیم‌ها از داوری را براساس برایند کارشناسی‌های صورت گرفته در نیم‌فصل استخراج کرد؛ ببینید چه الم‌شنگه‌ای به‌پا شده است. هواداران پرسپولیس و استقلال روی تک‌تک کارشناسی‌ها بحث دارند، نساجی گفته «ما از آنچه شما نشان دادید مظلوم‌تریم»، سپاهان هم بیانیه داده که در فلان صحنه برخلاف نظر نود، کارشناسی برنامه شب‌های فوتبالی به سود ما بوده. یعنی اگر شب‌های فوتبالی هم نباشد، ما از صبح‌ها و عصرهای فوتبالی یک سند بیرون می‌کشیم که به غرولند خودمان ادامه بدهیم و مظلوم‌نمایی کنیم. بین 32تیم جام‌جهانی روسیه هم تنها تیمی که به تصمیم داور بعد از بازبینی ویدئویی اعتراض کرد و تعجب دنیا را برانگیخت، ایران بود. با فرهنگ فعلی، VAR چقدر می‌تواند به پایان جنجال‌ها در فوتبال ایران کمک کند؟ کاری که برنامه نود این هفته انجام داد، دقیقا مبتنی بر همان سیستم بازبینی ویدئویی بود؛ اما آیا کسی به راحتی نتایج حاصله را پذیرفت؟ VAR اگر همه جای دنیا حکم آب روی آتش را داشته باشد، بیم آن می‌رود که در ایران نقش بنزین روی آتش را بازی کند. الان داور وسط در یک لحظه دچار خطای انسانی می‌شود و مربیان یقه او را ول نمی‌کنند، ببینید فردا با تصمیمات بحث‌برانگیزی که پس از بازبینی ویدئویی اتخاذ می‌شود چه برخوردی صورت خواهد گرفت و چه سناریوهایی در مورد مافیا و دست‌های پشت پرده نوشته خواهد شد.