قصه‌گویی؛ موتور کتابخوانی

سروش صحت/نویسنده و کارگردان

تلاش خانواده‌ها، مربیان و آموزگاران، از مهد کودک تا دبیرستان، در انباشت اطلاعات علمی در ذهن کودکان و نوجوانان از یک‌سو و نقش کامپیوتر و دنیای مجازی از سوی دیگر، ارتباط کودکان و نوجوانان را با دنیای واقعی به‌ویژه جامعه انسانی محدود کرده است که معضلی بزرگ به‌حساب می‌آید.
کتاب و قصه دو رکن مهم ارتقای فرهنگ هستند که در ترویج فرهنگ مطالعه نیز مؤثرند، چراکه از دوران کودکی و نوجوانی و حتی قبل‌تر از آن، کودک با قصه‌های مادر و پدرش بزرگ شده است. کودکانی که برای آنها قصه می‌خوانند، زمانی که به مدرسه می‌روند، به کتاب و کتابخوانی نیز علاقه‌مند می‌شوند؛ بنابراین قصه و قصه‌گویی به‌طور غیرمستقیم می‌تواند در ترویج فرهنگ مطالعه نیز مؤثر باشد.
خاطرات بچگی ایرانی‌ها با قصه‌گویی‌ همراه است و ما بچه‌های دیروز هنوز هم قصه‌هایی را که در دوران کودکی شنیده‌ایم، به یاد داریم؛ مثل کدو قلقله‌زن و شنگول و منگول. این همان تأثیر قصه بر ذهن کودک است که در سنین بالاتر نیز همراهش می‌ماند و اگر قصه‌ای تربیتی و آموزشی به کودک انتقال داده شود، او می‌تواند مسیری درست را در بزرگسالی طی کند. قصه‌گویی تداعی‌کننده خاطرات بچگی همه ایرانی‌ها‌ست و می‌توان آن را نوستالژی‌ترین بخش زندگی آنها شمرد.
درباره مزایای قصه و قصه‌گویی چندین نکته به ذهنم می‌آید که مهم‌ترین آنها عبارت است از: قصه‌گویی می‌تواند تخیل بچه‌ها را تقویت کرده و آنها را با دنیاهای جدید آشنا کند. قصه‌گویی کمک می‌کند کودکان نسل جدید سنت‌های ادبی قدیمی را درک کنند. قصه‌گویی به بزرگسالان نیز فرصت می‌دهد پای کودکان را به میدان تجربه بکشانند بی‌آنکه پایبند به کتاب باشند. قصه‌گوها با استفاده از کنش‌ها و حرکت اندام، کودکان را در داستان درگیر می‌کنند و آنها می‌توانند قهرمان قصه‌ها شوند. هنگامی که بزرگسالان قصه می‌گویند، کودکان قصه را کار با‌ارزشی به شمار می‌آورند و برانگیخته می‌شوند که خود نیز قصه بگویند و باز هم تأکید می‌کنم که قصه سبب گرایش کودکان به کتابخوانی می‌شود.
جشنواره قصه‌گویی که امسال بیست‌ویکمین دوره آن برگزار می‌شود و من، دبیر هنری آن هستم، می‌تواند یکی از موتورهای محرک در این زمینه به حساب آید و با یک تیر چند نشان را به هدف بزنیم؛ یعنی از یک طرف بچه‌های امروز را با قصه و متل‌های کهن و قصه‌گویی آشنا کنیم و از طرف دیگر مسیر زندگی آنها را به سمتی صحیح سوق دهیم. به همین دلیل از همه شما دعوت می‌کنم در جشنواره قصه‌گویی حضور پیدا کنید تا فرصت قصه‌شنیدن را از دست ندهید.