فارس
یلدای رنگ پریده
بازار آجیل، خشکبار و میوه شب یلدا به دلیل گرانی حال و هوایی سردتر از هوای پاییزی را می‌گذراند
امیر عفاف - علیرضا برازجانی| خبرنگار:
امسال در شرایطی به طولانی‌ترین شب سال نزدیک می‌شویم که به دلیل وضعیت نامتعادل اقتصاد کشور، قدرت خرید مردم کاهش قابل ملاحظه‌ای یافته است. با این حال کسبه، اتاق اصناف و اتحادیه‌های میوه و خشکبار شیراز سعی دارند خوراک‌های سنتی را در سفره‌های شب یلدا حفظ کنند تا شهروندان بتوانند آداب هر ساله این شب را به جای آورند.
افزایش 85 درصدی قیمت آجیل
رئیس اتحادیه توزیع‌کنندگان و عمده فروشان مواد غذایی شیراز با اعلام این‌که قیمت خشکبار در شب یلدای امسال نسبت به سال گذشته حدود 85 درصد افزایش داشته است، می‌گوید: قدرت خرید مردم کاهش چشمگیری یافته، بنابراین پیش‌بینی می‌شود برخی خانوارها از تهیه اقلام غیرضروری مانند آجیل خودداری کنند و بازار خشکبار، یلدای آرامی را تجربه کند.
«مجتبی نمازیان» که باور دارد اعضای صنف خشکبار گران‌فروشی نمی‌کنند، ادامه می‌دهد: به دلیل این‌که نرخ انواع خشکبار بسیار بالا رفته و تقاضای مردم پایین آمده است، کسبه فقط به دنبال فروش با قیمت مناسب هستند تا اجناس روی دستشان نماند.
وی با اشاره به این‌که نگهداری خشکبار برای فروشنده هزینه‌بر است، می‌افزاید: هیچ‌کدام از فروشندگان خشکبار با گران‌فروشی، هزینه نگهداری از اقلام را افزایش نمی‌دهد.
نمازیان که اصرار دارد مردم آجیل شب یلدا را حتما از فروشگاه‌های دارای پروانه کسب تهیه کنند، می‌گوید: قیمت خشکبار در فروشگاه‌های دارای پروانه کسب منصفانه است و اگر هر کدام از اعضای صنف در کمیت و کیفیت کم‌فروشی کند از طریق اتحادیه پیگیری می‌شود.
وی تداخل صنفی را موجب آشفتگی بازار خشکبار شیراز عنوان می‌کند و می‌افزاید: برخی از قنادان، شب یلدا و عید نوروز را فرصت مناسبی برای فروش آجیل می‌دانند و چون در این زمینه تخصص حرفه‌ای ندارند، موجب تخلف و نارضایتی شهروندان می‌شوند.
نمازیان با اشاره به این‌که 180 خشکبارفروش و 220 عمده‌فروش در شیراز به صورت رسمی فعالیت میکنند، ادامه می‌دهد: حتی برخی از میوه‌فروشان نیز در مناسبات خاص مانند شب یلدا آجیل می‌فروشند که برخلاف قوانین صنفی است.
وی با ابراز خرسندی از این‌که تمام فروشگاه‌های آجیل و خشکبار تحت نظارت مستقیم اتحادیه و دانشکده علوم پزشکی شیراز قرار دارند، می‌گوید: مردم می‌توانند با تهیه آجیل و خشکبار از این مراکز بلندترین شب سال را با خیالی آسوده سپری کنند و در کنار یکدیگر اوقات خوشی داشته باشند.
اعلام نرخ رسمی میوه
رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و تره‌بار شیراز نیز با بیان این‌که انواع میوه‌ها به مقدار فراوان در بازار یافت می‌شود، می‌گوید: اتاق اصناف و سازمان صنعت، معدن و تجارت فارس به صورت نامحسوس بر بازار نظارت دارند و بازرسان به مناسبت شب یلدا برای رسیدگی به مشکلات احتمالی در وضعیت آماده‌باش به سر می‌برند.
«جواد عدلو» با بیان این‌که قیمت انواع میوه طبق فاکتور روز تعیین می‌شود، اضافه می‌کند: هندوانه، انگور و انار که میوه‌های اصلی شب یلدا به شمار می‌روند با 20 درصد سود طبق فاکتور خرید در اختیار شهروندان قرار داده می‌شود.
طبق نرخ‌نامه‌ای که در روز یکشنبه این هفته به امضای اتحادیه صنف بارفروشان میوه و تره‌بار شیراز رسیده است و تا 2 دی اعتبار دارد، هر کیلو انار شیرین و میخوش با قیمت حداقل 3500 و حداکثر 6500 تومان فروخته می‌شود. انواع انگور سردخانه‌ای نیز با 20 تا 30 درصد سود مغازه‌دار، کیلویی 3000 تا 5500 تومان نرخ‌گذاری شده است. قیمت هندوانه و سیب زرد و قرمز در این فهرست اعلام نشده است و بستگی به نرخ خرید میوه‌فروش دارد.
مسابقه قیمت‌ها در بازار میوه
یکی از میوه‌فروش‌های شیراز به افزایش قیمت میوه نسبت به سال گذشته اشاره می‌کند و می‌گوید: شرایط اقتصادی کشور مردم را در مضیقه قرار داده است و بازار میوه مانند شب یلدای سال گذشته پر تب و تاب نیست.
«علی علیزاده» قیمت هندوانه را کیلویی 2 تا 2500 تومان برای خرید مغازه‌دار اعلام و اضافه می‌کند: اگر هندوانه میناب به موقع در بازار شیراز توزیع شود شاهد کاهش قیمت آن خواهیم بود. وی به سود کم و شرایط دشوار فروش هندوانه اشاره می‌کند و می‌افزاید: افزایش کرایه بار و تعداد هندوانه‌های آسیب دیده در کاهش سود میوه فروش تاثیر دارند.
البته طبق مشاهدات، هندوانه از کیلویی 4 تا 6 هزار تومان بنا به موقعیت شهری فروخته می‌شود و قیمت هر کیلو انار به 8 تا 10 هزار تومان رسیده است.
تفاوت‌ها در بازار آجیل
قیمت و تعداد مشتریان آجیل شب یلدا در بالا و پایین شهر متفاوت است. «مجتبی یل» که در خیابان عفیف‌آباد فروشگاه خشکبار دارد با اشاره به این‌که تعداد مشتریان در روزهای قبل از یلدا چندان تفاوتی با سال گذشته نداشته است، می‌گوید: درصد ناچیزی از تعداد مشتریان کاسته شده است و این تفاوت چندان محسوس نیست. وی قیمت‌گذاری آجیل مخلوط شب یلدا را به تنوع اقلام وابسته می‌داند و می‌افزاید: آجیل شب یلدا کیلویی 80 تا 95 هزار تومان به مشتریان عرضه
می‌شود.
«کرامت‌الله سخی» نیز که حدود 40 سال است در منطقه متوسط تحویلی شیراز خشکبار می‌فروشد به کاهش توان خرید شهروندان اشاره می‌کند و می‌گوید: به هرحال با وضعیت اقتصادی فعلی قابل پیش‌بینی بود که از تعداد مشتریان کاسته و یا خرید آنان محدود شود. وی به مقایسه بازار فعلی خشکبار با سال گذشته می‌پردازد و اضافه می‌کند: سعی ما بر این است که با فراهم کردن شرایط مناسب به لحاظ کیفیت و قیمت، مشتریان را راضی نگه‌داریم تا بتوانند این شب خاطره انگیز را با آرامش بیشتری سپری کنند. آجیل شب یلدا در فروشگاه او کیلویی 70 تا 80 هزار تومان قیمت گذاری شده است.
بوشهر
خانوارهای بوشهری امسال در حالی به استقبال شب یلدا و دورهمی ویژه بلندترین شب سال می‌روند که قیمت انواع آجیل و خشکبار و میوه و سایر سور و سات پرمصرف شب یلدا از چندماه گذشته، ترمز بریده و هر روز بیشتر و بیشتر می‌شود. داستان همیشگی تداوم گرانی‌ها، باعث شده است خانواده‌های بوشهری، یلدایی متفاوت از همیشه تجربه کنند. گرچه مدیران و مسئولان دستگاه‌های نظارتی و بازرسی اصناف از تدارک برنامه‌های مختلف برای کنترل بازار شب یلدا سخن می‌گویند اما از واقعیت‌های کف بازار و پرسه زدن در فروشگاه‌های مختلف به راحتی می‌توان به ادامه روند افزایشی قیمت‌ها برخلاف گفته‌های متولیان امر تنظیم بازار پی برد، به‌طوری که انواع میوه، آجیل و شیرینی هیچگونه خط قرمزی برای خود متصور نیستند و با اسب زین کرده گرانی، چهارنعل در بازار می‌تازند. این در حالی است که در گوشه کنار استان بوشهر برنامه‌های مختلفی برای سپری کردن طولانی‌ترین شب سال تدارک دیده شده
است.
خاطره بازی یلدا در دبیرستان «سعادت»نام مدرسه «سعادت» با تاریخ بندر بوشهر عجین شده است و این پیوند فرهنگی، سند گویایی از رونق و آبادانی بوشهر در سده اخیر محسوب می‌شود. همین موضوع باعث شده سازمان فرهنگی هنری شهرداری بوشهر برنامه‌ای ویژه به نام یلدای مهربانی را در این مکان تاریخی با حضور گرم شهروندان و هنرمندان بومی در رشته‌های مختلفی برگزار کند.
رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری بوشهر در گفت‌و‌گو با همشهری از برگزاری برنامه‌های مختلفی در شب یلدا خبر می‌دهد و می‌گوید: شب یلدا شب آیینی ایرانیان در طول تاریخ بوده و هست و ما به فراخور اهمیت این شب در تحکیم دورهمی خانواده‌ها و ایجاد شور و نشاط شهروندی برنامه مفصلی برنامه‌‌ریزی و اجرا خواهیم کرد. این برنامه یلدای مهربانی نام دارد و در مدرسه تاریخی بوشهر از ساعت ۱۸جمعه شب با حضور پرشور مردم و هم‌استانی‌های عزیز برگزار خواهد شد.
«علیرضا نوری» می‌افزاید: در این مراسم،آیین‌ها و برنامه‌های مختلفی به اجرا درخواهد آمد.خاطره‌گویی ننه سرما در شب‌های قدیم یلدا، حافظ‌خوانی، شاهنامه‌خوانی و خیام‌خوانی که آیین خاص بوشهر است به وسیله هنرمندان بومی بوشهر با سبکی شاد و پرطراوت اجرا می‌شود تا خانواده‌هایی که در این مراسم حضور دارند شبی فراموش‌ناشدنی و خاطره‌انگیز تجربه کنند.
وی اضافه می‌کند: در بخش دیگر این مراسم یکی از رزمندگان 8 سال دفاع مقدس از حال و هوای شب‌های یلدا در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل برای شهروندان خاطراتی نقل خواهد کرد. افزون بر این، برگزاری ایستگاه نقاشی کودکانه، برپایی مسابقه تزئین هندوانه و همچنین تجلیل از هنرمندان و عکاسان نوروز از دیگر بخش‌های جذاب این شب در مدرسه سعادت است.
یلدای مهربانی در کنار مستمندان
نوری می‌گوید: سعی داریم در کنار برنامه‌های شاد و متنوعی که به مناسبت‌های مختلف در سطح شهر برگزار می‌کنیم رسیدگی و توجه به شهروندان محروم و بی‌بضاعت و سهیم کردن آنها در این شادی‌ها را هم دنبال کنیم. این رویکرد در برنامه یلدا هم اجرا می‌شود و در قالب یلدای مهربانی از ۹۰ خانوار مستمند و بی‌بضاعت با غذای گرم و اهدای گل و شیرینی پذیرایی خواهد شد.
قیمت‌های بالا، کسادی بازار
بازار آجیل و خشکبار و میوه شب یلدا در بوشهر حال و هوایی سردتر از هوای پاییزی را می‌گذراند زیرا قیمت‌ها آنقدر بالا رفته‌اند که نه مشتری پولی دارد برای خرید و نه فروشندگان از این وضعیت کسادی بازار راضی هستند.
یکی از فروشندگان آجیل و خشکبار در گفت‌و‌گو با همشهری می‌گوید: قیمت آجیل و خشکبار نسبت به گذشته و در مدت کمتر از شش ماه رشد ۳۰۰درصدی داشته و همچنان سیر صعودی دارد به طوری که به شدت قدرت خرید مردم را پایین آورده و موجب کسادی بازار و کاهش فروش ما شده است.
«ابراهیم بحرینی» اضافه می‌کند: هرچند در روزهای اخیر قیمت دلار افت داشته و بازار هم متاثر از این وضعیت به مقدار بسیار ناچیزی در حد۱۰درصد افت قیمت پیدا کرده است اما همچنان شرایط مساعد نیست و احتمال این‌که هرچه به شب یلدا نزدیک‌تر شویم قیمت‌ها دچار نوسان بیشتری شود، وجود دارد.
وی اضافه می‌کند: پسته فندقی که سال قبل بیشتر از ۵۰هزار تومان قیمت نداشت الان به بالای ۱۸۰هزارتومان رسیده است. تخمه گوشتی کدو از ۱۵هزار تومان به کیلویی ۵۵هزارتومان و تخمه جاپونی از ۲۵هزار تومان به ۳۵هزار تومان رسیده است که نسبت به بقیه آجیل‌ها رشد قیمتش کمتر است، اما در مجموع همه قیمت‌ها به بالاترین حد خود رسیده است. در این شرایط طبیعی است که بر میزان فروش ما هم تاثیر منفی گذاشته شود و مشتریان تمایلی به خرید نداشته باشند. تمام آجیل مورد نیاز استان بوشهر از دیگر نقاط کشور تامین و بارگیری می‌شود و در واقع استان بوشهر تولید‌کننده آنها نیست. هزینه بارگیری و حمل‌و‌نقل هم به اصل قیمت این محصولات اضافه می‌شود و قیمت، بسیار بیشتر از چیزی می‌شود که باید باشد.
این قیمت‌ها حتی برای فروشندگان هم سودی ندارد زیرا با این وضعیت فقط بین ۵ تا ۶ درصد مجاز به افزایش قیمت تمام شده آن هستیم به طوری که دیگر سودی آنچنانی نخواهیم کرد.
اما رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار بوشهر معتقد است که آجیل و خشکبار در بوشهر در مقایسه با سایر نقاط کشور از نرخ کمتری برخوردار است. او در گفت‌و‌گو با همشهری می‌گوید: نرخ‌نامه جدید برای فروش آجیل و خشکبار اعلام نشده و همه فروشندگان و فعالان این صنف باید بر اساس نرخ‌نامه قبل کالای خود را به مشتریان عرضه کنند.
«هادی زنده‌بودی» می‌افزاید: به طور مثال پسته‌ای که در بوشهر کیلویی ۱۶۰هزار تومان قیمت می‌خورد در شیراز بیش از ۲۴۰هزار تومان به فروش می‌رسد. این اختلاف قیمت ناشی از شرایط سخت نگهداری آجیل و سایر خشکبار در اقلیم بوشهر است که به دلیل رطوبت زیاد هوا فروشندگان مجبورند بدون انبار کردن اجناس خود را وارد بازار کنند. همچنین مصرف کمتر آجیل توسط بوشهری‌ها و موجود بودن اجناسِ خرید از قبل، منجر به تعیین قیمتی پایین‌تر شود.
به گفته رئیس اتحادیه میوه‌فروشان بوشهر، میوه شب
یلدا به میزان مورد نیاز مصرف‌کنندگان در سطح بازار وجود دارد و نگرانی از این بابت وجود ندارد. «سیدرضا هاشمی» قیمت پرتقال نافی دارابی درجه یک را کیلویی۵۵۰۰ تومان، پرتقال باکیفیت شمالی ۳هزار تومان و هندوانه میناب را کیلویی ۳۵۰۰ تومان اعلام کرد.
گشت و نظارت در بازار
معاون نظارت، بازرسی و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان استان بوشهر با اشاره به گشت‌های نظارتی در سطح میادین میوه و تره‌بار و خشکبار استان بوشهر می‌گوید: در ایام منتهی به شب یلدا گشت مشترک اتاق اصناف و تعزیرات حکومتی استان بوشهر بر بازار آغاز شده که در صورت فروش خارج از تعرفه و قیمت‌های غیرمتعارف باشدت برخورد می‌شود.
«رضا جمالی» از تشدید نظارت بر فعالیت شرکت‌های سهمیه‌بگیر مواد غذایی استان بوشهر خبر می‌دهد و می‌افزاید: تشدید نظارت بر قیمت و کیفیت اقلام پرمصرف مردم به‌ویژه مواد مصرفی در شب یلدا از برنامه‌هایی است که سازمان صنعت، معدن و تجارت بوشهر با همکاری سایر دستگاه‌های نظارتی در سطح فروشگاه‌های استان بوشهر به اجرا در می‌آورد. وی با اشاره به نظارت بر قیمت اجناس پرمصرف مردم در شب یلدا اضافه می‌کند: نظارت و بازرسی‌های ویژه اقلام شب یلدا آغاز شده و در قالب تیم‌های نظارتی، گشت مشترک اتاق اصناف و تعزیرات حکومتی استان بوشهر بر بازار آجیل و خشکبار همچنان ادامه خواهد داشت.
جمالی تاکید کرد: همه فروشندگان موظف به ارائه فاکتور هستند. گشت‌ها بر قیمت‌های بازار آجیل و خشکبار به‌صورت لحظه‌ای نظارت میکنند. این نظارت و بازرسی‌ها منتهی به بازار شب یلدا نیست بلکه تا آستانه عید نوروز ادامه دارد. همه فروشندگان آجیل و خشکبار موظف هستند روی این اقلام قیمت‌های فروش را درج کنند و باید لیست قیمت‌ها در معرض دید عموم باشد. بازرسان در برخورد با متخلفان هیچ اغماضی نمی‌کنند و اگر تخلفی هم مشاهده شود گشت‌های نظارتی با متخلفان برخورد قاطع میکنند.
در همینه زمینه :
