پایه‌های لرزان دولت در انگلیس

محمدامین خرمی/خبرنگار

آشفتگی این روزهای دولت انگلیس و تشدید بحران خروج این کشور از اتحادیه اروپا موسوم به برگزیت، بالاخره کاسه صبر هم‌حزبی‌های ترزا می را لبریز کرد و باعث شد تا آنها شب گذشته بار دیگر میزان مقبولیت او را در یک رای‌گیری درون حزبی محک بزنند.
اقدامات نخست‌‌وزیر انگلیس طی ماه‌های گذشته، موافقان و مخالفان بسیاری هم در حزب حاکم و هم در دیگر احزاب سیاسی انگلیس داشته و عملا سیاست و حکومت در این کشور را دو پاره کرده است؛ شرایطی که انگلیس را در یک شرایط بی‌سابقه بحرانی فرو برده است.48نفر از نمایندگان حزب محافظه‌کار انگلیس که حدود یک‌ماه پیش برای رأی عدم‌اعتماد به خانم می‌در جایگاه رهبری حزب، خیز برداشته بودند، بالاخره دیروز دست به‌کار شدند و امضای خود را پای طرح برکناری او گذاشتند. برکناری او از رهبری حزب به‌معنای برکناری‌اش از نخست‌وزیری انگلیس هم هست. این اقدام اعضای حزب محافظه‌کار را روزنامه‌های چاپ لندن با عنوان تهدید، شورش و کودتا علیه رهبر حزب توصیف کرده‌اند. این در شرایطی اتفاق می‌افتاد که در جبهه مخالفان حزب حاکم، به‌خصوص در حزب کارگر نیز زمزمه‌هایی برای رأی عدم‌اعتماد به ترزا می شنیده می‌شود. درصورتی که احزاب مخالف دولت در مجلس برای رأی عدم‌اعتماد به نخست‌وزیر پیشقدم شوند، آنگاه اما شرایط به کلی متفاوت خواهد بود. در این صورت و در شرایطی که نمایندگان مجلس به ترزا می رای عدم‌اعتماد دهند، آنگاه بار دیگر انتخابات سراسری برگزار می‌شود تا مردم برای ترکیب مجلس و دولت آینده تصمیم‌گیری کنند؛ اتفاقی که می‌تواند قدرت را از چنگ محافظه‌کاران در آورد و به‌دست رقیب بسپرد. شاید به همین دلیل بود که اعضای ناراضی حزب تلاش کردند با طرح عدم‌اعتماد به ترزا می، ابتکار عمل را به‌دست بگیرند تا شاید بتوانند شرایط متزلزل دولت را تغییر داده و مانع از آن شوند که میدان به رقیب واگذار شود.

رأی مثبت اعضا به ترزا می به چه معناست؟
ادامه حضور ترزا می در پست رهبری حزب محافظه‌کار به 148رأی مثبت از میان 315رأی نمایندگان نیاز دارد. درصورتی که نمایندگان حزب به ماندن ترزا می رای دهند، حضورش در سمت رهبری حزب برای یک سال آینده قطعی خواهد بود و طی این مدت نمایندگان دیگر نمی‌توانند او را به چالش بکشند. بعد از این تنها اعضای اپوزیسیون در مجلس هستند که می‌توانند با رأی عدم‌اعتماد خانم نخست‌وزیر را از قدرت برکنار کنند.

رأی منفی اعضا به ترزا می به چه معناست؟
درصورتی که نمایندگان حزب محافظه کار به ادامه حضور ترزا می در قدرت رأی منفی بدهند، آنگاه موضوع انتخاب رهبر جدید و رقابت میان چهره‌های مطرح حزب مطرح خواهد شد. در چنین شرایطی ترزا می به‌عنوان کفیل نخست‌وزیری همچنان کارش را ادامه می‌دهد و حزب 6هفته فرصت دارد روند انتخاب رهبر جدید را پیگیری و فرد جایگزین را معرفی کند. فرد جدید باید دولت تازه انگلیس را تشکیل دهد.

شرایط جدید پیش‌روی برگزیت
ترزا می در ماه‌های گذشته طی چندین مرحله مذاکره نفسگیر بالاخره موفق شد با طرف‌های اروپایی به یک توافقنامه مشخص برای خروج از اتحادیه اروپا دست پیدا کند. طبق قوانین اتحادیه اروپا، انگلیس تنها 4‌ماه دیگر برای نهایی کردن این توافق زمان دارد. توافق در پارلمان اروپا به رأی گذاشته و تصویب شد اما نمایندگان مجلس انگلیس که در مرحله بعد باید آن‌را تصویب کنند، اعلام کردند با آن مخالف هستند. نه‌تنها احزاب مخالف دولت، بلکه برخی اعضای حزب حاکم نیز با بندهای این توافق مخالفت کرده‌اند. به اعتقاد آنها توافق صورت گرفته به‌معنای تسلیم انگلیس در برابر خواسته‌های اتحادیه اروپاست. ترزا می که مخالفت‌ها را دید، جلسه روز سه‌شنبه مجلس برای بررسی توافق را لغو کرد و به دیدار رهبران اروپایی رفت تا شاید بتواند بار دیگر بر سر جزئیات توافق با آنها مذاکره کند؛ خواسته‌ای که با پاسخ منفی مقام‌های اتحادیه اروپا روبه‌رو شد. رأی منفی نمایندگان مجلس به توافق صورت گرفته در داخل و مخالفت اتحادیه اروپا برای تغییر توافق صورت گرفته، خانم می‌ را در شرایط بحرانی و بی‌سابقه قرار داد.
ترزا می دیروز ساعاتی پیش از آغاز رأی‌گیری حزب تلاش کرد بود یا نبودنش در قدرت را با منافع ملی گره بزند و از اعضای حزب بخواهد در این شرایط بحرانی، متحدتر عمل کنند. او گفت: «طی هفته‌های آتی باید متحدتر از همیشه باشیم و به کشورمان خدمت کنیم.» او گفت که در مذاکراتش با طرف‌های اروپایی اتفاقات مثبتی افتاده و احتمال اصلاح توافق هنوز وجود دارد. ترزا می در عین حال گفت که آماده است پستش را تحویل دهد. او اما هشدار داد که انگلیس پس از برکناری‌اش زمان زیادی برای تعیین نخست‌وزیر بعدی از دست خواهد داد و این به معنای به تعویق افتادن مذاکرات برگزیت و بلاتکلیفی بیشتر اقتصاد و کسب وکار در این کشور است؛ وضعیتی که حتی همین الان هم اقتصاد انگلیس را مختل کرده است.
برکناری ترزا می از قدرت به‌معنای مرگ توافق صورت گرفته بر سر برگزیت هم خواهد بود؛ توافقی که بیش از 2سال نهایی شدن آن زمان برده است. این البته آنقدرها هم برای مخالفان خانم می‌ ناخوشایند نیست. آنها معتقدند نرسیدن به یک توافق برای خروج از اتحادیه اروپا بیش از حد بزرگ‌نمایی شده و انگلیس می‌تواند با سپری شدن مهلت مقرر، براساس قواعد معمول تجاری در چارچوب سازمان تجارت جهانی با اروپایی‌ها روابط خود را تنظیم کند. ترزا می اما مخالف چنین وضعیتی است و معتقد است اقتصاد انگلیس درصورت از دست دادن بازار مشترک اروپا آسیب جدی خواهد دید.

حزب کارگر؛ تعیین‌کننده سرنوشت دولت
از روز دوشنبه که خبر لغو جلسه مجلس انگلیس برای بررسی توافق برگزیت منتشر شد، درخواست‌ها برای برکناری ترزا می نیز جدی‌تر از گذشته مطرح شد. اسکاتلندی‌ها که در سال 2016به خروج از اتحادیه اروپا رأی منفی داده بودند، پیش از دیگران اعلام موضع کردند. نخست‌وزیر اسکاتلند که کشورش به‌خاطر حضور زیر پرچم حکومت سلطنتی بریتانیا مجبور شده مسیر خروج از اتحادیه را در پیش بگیرد، خطاب به جرمی کوربین، رهبر حزب کارگر از او خواست روند برکناری و رأی عدم‌اعتماد به ترزا می را در مجلس آغاز کند. او اعلام کرد که حزب حاکم اسکاتلند در رأی عدم‌اعتماد با مخالفان دولت همراهی خواهد کرد. احزاب راست افراطی نیز که بانی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا بوده‌اند اکنون موافق برکناری ترزا می هستند.کوربین دیروز بار دیگر زبان به انتقاد از ترزا می گشود و رفتار او در برابر مجلس را توهین‌آمیز خواند. او گفت: «دولت به اندازه کافی به مجلس توهین کرده اما این کار ترزا می حقارت‌آمیز است.» رهبر حزب کارگر خواستار ارائه توافق صورت گرفته با اروپا به مجلس شد تا نمایندگان تصمیم‌گیری کنند. در شرایط ملتهب کنونی انگلیس احتمال تلاش احزاب مخالف دولت به رهبری حزب کارگر برای ساقط کردن کابینه و برگزاری انتخابات زودهنگام بسیار بیشتر از گذشته شده است.