ادب وهنر
یک«حقیقت» به نام ازدحام
شلوغی بیش از حد محل برگزاری دوازدهمین جشنواره «سینما حقیقت» تماشای فیلم‌ها را برای علاقه‌مندان سخت کرده است
مسعود میر/خبر‌نگار
ازدحام؛ این کلمه ظاهرا کلیدواژه محبوب دبیران جشنواره‌های سینمایی کشور است. آنها می‌خواهند رونق را به رخ بکشند و البته در انجام این مهم لااقل در نمای اول بسیار موفق هستند اما وقتی داستان برگزاری جشنواره‌ها با دقت بیشتری تحلیل شود یک نکته مهم و از قلم افتاده به چشم می‌خورد؛ کیفیت.
جشنواره سینما‌حقیقت در پی جشنواره فیلم کوتاه تهران، دومین جشنواره سینمایی و پاییزی پایتخت است؛ جشنواره‌ای بین‌المللی که البته مسیر موفقی را هم طی کرده اما این روزها دچار مشکلات خاصی در برگزاری شده است.
به بیان دیگر تماشای آزاد فیلم‌ها در سالن‌های برگزاری جشنواره برای همه که روزگاری با انگیزه افزایش مخاطبان سینمای مستند و تربیت علاقه‌مندان به‌عنوان یک راهکار در برگزاری چنین جشنواره‌ای به اجرا درآمد این روزها سبب شده تا آفت جدیدی به جان جشنواره سینما‌حقیقت و البته دیگر جشنواره‌های به‌اصطلاح شهری بیفتد.
این روزها در سالن سینمایی چارسو شما مواجه هستید با انبوه علاقه‌مندانی که اطلاعات‌شان درباره فیلم‌ها را معمولا از موج‌های خبری شبکه‌های اجتماعی به‌دست می‌آورند و اینگونه است که ناگهان یک فیلم فوق‌العاده بی‌ارزش به مدد شبکه‌های اجتماعی با صف‌های طولانی در جشنواره سینما حقیقت اکران می‌شود و از سوی دیگر مستندهای درخشان برای صندلی‌های خالی سالن به نمایش در می‌آید. کاش دبیر جشنواره سینما حقیقت درصورت ماندگاری بعد از تحولات اخیر سازمان سینمایی برای این نمایش‌های عمومی و ذوق‌زدگی جمعیتی فکری کند. حتما حق همه تماشای فیلم خوب است اما قطعا منتقدان، اهالی سینما، روزنامه‌نگاران و دانشجویان سینما باید از این امکان بیشترین بهره را ببرند.
چشم به راه حرفه‌ای شدن
فارغ از مشکلات دیگر تکراری شده در برگزاری جشنواره، سینما حقیقت دوازدهم ظاهرا قصد ندارد حواشی غیرحرفهای را که دامنگیرش شده کناری بنهد و چاره‌ای برای آن بیندیشد. قبل از آغاز رسمی جشنواره و در نشست خبری دبیر جشنواره با اهالی رسانه، همشهری موضوع حذف یکی، دو فیلم از بخش رقابتی و البته حضور یک فیلم قدیمی به نام «برادران» ساخته مهدی نقویان با تأیید هیأت انتخاب را پیگیری کرد. دبیر جشنواره هم اطمینان داد که2فیلم حذف شده تنها با رأی هیأت انتخاب به جشنواره راه نیافته‌اند و فیلم برادران هم از گردونه مسابقه کنار گذاشته شده است. علت بازخوانی این ماجرا اما یک نکته دیگر در فهرست فیلم‌های جشنواره امسال است. ماجرا از این قرار است که در بخش مسابقه شهید آوینی جشنواره امسال، 2فیلم یکی با نام «چشم به راه» و دیگری با عنوان «چشم براه» حضور دارند و به نمایش در‌می‌آیند که فیلم دوم به کارگردانی حسین همایونفر از تولیدات قدیمی حوزه هنری است و ازسال گذشته هم در سایت سینمامارکت قابل خریداری و تماشا بوده است. جالب‌تر اینکه این فیلم از تلویزیون هم پخش شده است. حالا باید دید برگزارکنندگان جشنواره سینما حقیقت که موج استقبال فیلمسازان و تماشاگران از جشنواره‌شان را دلیل مهمی بر اهمیت جشنواره خود می‌دانند این توانایی را دارند که مانع بروز چنین اتفاق‌های غیرحرفهای در جشنواره‌شان شوند؟ انگار با چنین ماجراهایی باید درباره انتقاد گروهی از مستندسازان و فعالان رسانه‌ای بیشتر تامل کرد که معتقدند جشنواره سینما حقیقت هم به راه جشنواره فجر می‌رود و می‌خواهد سهم همه گروه‌ها را به نوعی ادا کند.
کهنه‌کارهایی که هنوز تازه‌نفس هستند
ضعف‌های برگزاری جشنواره را که کنار بگذاریم باز این سینمای ناب است که می‌تواند تلخی‌ها و دردسرها را برای مدت کوتاهی هم که شده به فراموشی رهنمون شود. در این احوال است که باید در میان انبوه فیلم‌های مستند جشنواره حقیقت امسال لااقل تا الان برای 2فیلمساز ساعت‌ها به احترام ایستاد و کیفور شد. نخستین آنها کیانوش عیاری است که نخستین تجربه جدی فیلمسازی‌اش با عنوان «تازه نفس‌ها» در بخش مستندهای برگزیده انقلاب اسلامی به نمایش درآمد. تازه‌نفس‌ها یک روایت ناب است از تهران در تابستان 58و روزهای ملتهب و متفاوت پسا انقلاب. باید به تفصیل درباره این مستند نوشت اما فعلا همین بس که عیاری در آن روزهای جوانی تصاویری را شکار کرده است که هر پلانش یک فصل فراموش شده تاریخ این مملکت است. دومین فیلمساز ورنر هرتزوک است که فیلم «ملاقات با گورباچف» او در جشنواره سینما حقیقت روی پرده رفت. هرتزوک در این مستند آنقدر راحت و ریزبین آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی را به چالش می‌کشد که باید اعتراف کرد برای سینمای مستند ما یک کلاس درس محسوب می‌شود. هنوز تا پایان جشنواره فرصت است و شاید انتظار‌کشیدن برای حقیقت‌های ناب دیگر، بهترین کار ممکن باشد.
در همینه زمینه :
