بنزین 2 نرخی روی میز دولت

در شرایطی که مسئولان وزارت نفت هرگونه 2نرخی شدن بنزین را قویا تکذیب می‌کنند، اظهارات روز گذشته رئیس‌جمهور نشان داد احتمال سهمیه‌بندی بنزین و 2نرخی شدن آن هنوز یکی از گزینه‌های جدی دولت است.

حسن روحانی دیروز در جمع مدیران وزارت راه و شهرسازی اعلام کرد: برای تشویق راننده‌های منظم می‌توان سوخت ارزان‌تری در اختیار آنها گذاشت و چه اشکالی دارد که بر این اساس سوخت 2نرخی اعمال شود. او افزود: سوخت در ایران تک‌نرخی است؛ درحالی‌که در دنیا در ایام مختلف نرخ‌های متفاوتی دارد.
به گزارش همشهری، با نزدیک شدن به زمان احتمالی بازگشت کارت‌های سوخت و الزام دارندگان خودرو به سوختگیری از جایگاه‌ها با کارت‌های سوخت، سناریوهای مختلفی در مجلس و بدنه کارشناسی دولت مطرح شده؛ به‌گونه‌ای که مرکز پژوهش‌های مجلس هم مدافع بازگشت به نظام سهمیه‌بندی بنزین و 2نرخی شدن آن است.

هفته گذشته، کاظم جلالی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس تأکید کرد: اگر بنزین سهمیه بندی نشود دوباره در سال ۹۹ واردکننده بنزین خواهیم شد. او با اشاره به طرح پیشنهادی این مرکز برای اختصاص یارانه بنزین به افراد به جای خودروها تأکید کرد: بر این اساس اگر مردم بنزین سهمیه‌ای را مصرف نکردند دولت از آنها خریداری خواهد کرد. او درباره اینکه یارانه بنزین شامل چه افرادی می‌شود و شناسایی آنها به چه صورتی است، اعلام کرد: آحاد ملت تحت پوشش این یارانه قرار خواهند گرفت؛ مهم نیست شما ماشین داشته باشید؛ یعنی نوزادی که به دنیا می‌آید هم سهمیه بنزین خواهد داشت.

جلالی افزود: سهمیه دادن به‌خودروها منشأ بی‌عدالتی است. در ایران ۲۴ میلیون خانوار داریم که تا ۱۱ میلیون آنها خودرو دارند و تا ۱۳ میلیون خانوار هم خودرو ندارند و لذا اینها هم باید از یارانه بنزین برخوردار باشند؛ بنابراین پیشنهاد داده‌ایم به هر ایرانی مقدار مشخصی از بنزین را به‌صورت ماهانه اختصاص دهیم. او افزود: مثلا اگر ۲۰ لیتر سهمیه بنزین درنظر گرفته شود و برای آن قیمت هزار تومان را درنظر بگیریم، بعد می‌توانیم بگوییم که قیمت آزاد ۴ هزار تومان است و این فاصله را باید در اختیار کسانی قرار دهیم که خودرو ندارند. البته بیژن زنگنه وزیر نفت در واکنش به عرضه بنزین با نرخ 5هزار تومان به ازای هر لیتر گفته است: افزایش قیمت سوخت و بنزین 5هزار تومانی شایعه است.

سهمیه بنزین با کارت ملی

دولت در بودجه سال آینده تصمیمی برای افزایش قیمت حامل‌های انرژی به‌ویژه بنزین و گازوئیل نگرفته اما برخی خبرها حکایت از آن دارد که دولت می‌خواهد پیشنهاد تغییر نظام بنزینی را از کانال برخی نمایندگان مجلس به جلو ببرد. در تازه‌ترین اتفاق کمیته اقتصاد مقاومتی مجلس خواستار تخصیص سهمیه بنزین به هر نفر بر بستر کد ملی خانوار شده و بنزین سهمیه‌‌ای مصرف نشده شهروندان به نرخ آزاد فروخته شود.

پیشنهاددهندگان می‌گویند: بهتر است سهمیه بنزین یارانه‌ای به‌صورت ماهانه ۳۰ لیتر بنزین۱۰۰۰ تومانی به ازای هر فرد بر بستر کد ملی، به سرپرست خانوار تخصیص یابد. به این ترتیب افرادی که مصرف بنزین ندارند یا کم‌مصرف هستند، می‌توانند با فروش سهمیه خود در بازاری متشکل از طریق سازوکارهای نرم‌افزاری، از مابه‌التفاوت نرخ آزاد و نرخ یارانه‌ای بنزین به‌صورت مستقیم منتفع شوند. این کمیته پیشنهاد داده برای اطمینان بیشتر می‌توان تخصیص سهمیه ویژه به تاکسی‌ها را نیز مانند گذشته در دستور کار قرار داد و اگر نرخ حمل‌ونقل عمومی ثابت بماند، عمده تبعات روانی نرخ آزاد بنزین بر سایر هزینه‌های خانوار قابل کنترل خواهد بود.

مدافعان این نظریه بر این باور هستند که درصورت موافقت مجلس و دولت، مشکل قاچاق و یارانه پنهان بنزین پرمصرف‌ها به‌صورت دائمی حل شده و نرخ آزاد تعیین شده با هر سناریو، به نرخ کشورهای همسایه نزدیک بوده و لذا انتقال بنزین به کشورهای همسایه به‌صورت شفاف و با قیمت منصفانه صورت می‌گیرد و پرمصرف‌ها نیز یارانه اضافی دریافت نمی‌کنند.

به گفته پیشنهاددهندگان با این تصمیم بلکه یارانه بنزین به‌صورت خودکار از اقشار پردرآمد و پرمصرف به خانوارهای بدون خودرو یا کم‌مصرف منتقل می‌شود و خانوارهای بدون وسیله نقلیه بیشترین منفعت نقدی را از اجرای این طرح خواهند داشت؛ به‌گونه‌ای که درصورتی که یک خانواده ۴ نفره سهمیه بنزین خود را به نرخ ۲هزار تومان بفروشد، ماهانه ۲۴۰ هزار تومان منفعت نقدی خواهد داشت.