نام من؛ آن پتک ویرانگر

مریم سمائی


شنیدن بعضی نام‌ها آدم را به خنده می‌اندازد یا متعجب می‌کند. بعضی نام‌ها خوش‌آوا نیستند و در دهان خوب نمی‌چرخند. برخی هم موجب خجالت و سرافکندگی صاحبانشان می‌شوند. این در حالی است که نام یک فرد نخستین کلمه برای برقراری ارتباط با اوست و اگر فردی نام مناسبی نداشته باشد یا نامش را دوست نداشته باشد حتما از این مسئله ضربه می‌بیند. نتایج یک پژوهش نشان داده که بیشتر افراد از نامشان رضایت چندانی ندارند با این حال اقدامی برای تغییر نام نمی‌کنند و ترجیح می‌دهند با همین نام روزگار بگذرانند اما عده‌ای هم هستند که نامشان را همانند پتکی می‌دانند که هنگام خطاب شدن بر سرشان فرود می‌آید.

احساس بیگانگی

اغلب روانشناسان معتقدند که اگر نامی موجب ناراحتی و سرافکندگی صاحبش می‌شود باید برای تغییر آن اقدام کند. سارا گلستانی- کارشناس ارشد مشاوره خانواده- در این‌باره به درنگ می‌گوید:«نام کلمه‌ای است که هر فرد هر روز و هر لحظه با آن سر و کار دارد و اگر دوستش نداشته باشد مجبور است که این کلمه مزاحم را بشنود و تحمل کند. این موضوع باعث می‌شود که فرد کم‌کم با خودش احساس بیگانگی کند و مشکلاتی برایش به‌وجود بیاید. هر فردی باید از شنیدن نامش لذت ببرد. اگر کسی از شنیدن نامش لذت نمی‌برد و نامش را دوست ندارد بعد از رسیدن به سن قانونی طی یک فرایند قانونی باید نسبت به تغییر نام اقدام کند».

نامت را تغییر بده

گلستانی به تأثیرات نام روی شخصیت و هویت افراد اشاره می‌کند و می‌گوید:«فردی که نامش را دوست ندارد در تمام دوران رشد خود، نامی را تحمل کرده که دوست نداشته است بنابراین در نخستین گام باید به خانواده، دوستان و آشنایان اعلام کند که نامش را دوست ندارد و نام دیگری را برای خود برگزیده است. حتی می‌توان در این خصوص مراسم ساده‌ای ترتیب داد و دیگران را از تغییر نام آگاه کرد. فردی که نامش را تغییر داده برای اینکه گوش خودش هم با نام جدید بیشتر آشنا شود نیاز دارد که خودش را صدا بزند و این تمرین را چندبار در طول روز انجام دهد. بعد از تغییر نام ممکن است باز هم برخی از افراد نام قدیم را صدا بزنند این عمل نباید فرد را دچار آشفتگی و ناراحتی کند بلکه باید به آن به‌عنوان یک خاطره نگاه کند تا زهر آن گرفته شود».

این مشاور خانواده در ادامه توضیح می‌دهد:«هر رنگی یک تأثیری روی فرد می‌گذارد. نام‌ها مثل رنگ‌ها تأثیرات متفاوتی روی افراد دارند. در اینجا چندان مهم نیست نامی که فرد دوست نداشته چه تأثیری روی زندگی او گذاشته یا نام جدید چه تأثیری دارد بلکه مهم این است که فرد خود را از شرایط تحمل کردن رها می‌کند. ما در زندگی تغییرات زیادی را خودخواسته یا نا‌خواسته متحمل می‌شویم که به واسطه شرایط تأثیرات متفاوتی روی زندگی ما می‌گذارد. هیچ اصراری نیست که اگر کسی سال‌ها با یک نام خوانده شده تا آخر عمر مجبور باشد که با همان نام زندگی کند. توصیه من این است که سعی نکنید نامی را که دوست ندارید دوست داشته باشید و به‌خود بقبولانید. رابطه فرد با نامش مثل هر رابطه دیگری نیاز به برقراری ارتباط دارد و اگر فردی نامش را دوست نداشته باشد از خود بیگانه می‌شود و آسیب از خود بیگانگی بسیار بیشتر از آسیب تغییر نام است».

مشورت با مشاوران

محسن اصغری نکاح- روانشناس و استادیار دانشگاه فردوسی مشهد- نگاه دیگری به این ماجرا دارد. او معتقد است اسمی که برای فرد انتخاب می‌شود ماحصل یکسری از تعاملات و دیدگاه‌هاست که والدین و اطرافیان نسبت به آن داشته‌اند. اگر فرد در دوره‌ای نامش را نمی‌پسندد باید مورد بررسی قرار بگیرد نه اینکه سریع اقدام به تغییر نام کند.

او به درنگ می‌گوید:«هر فردی برای تغییر نام خود استدلال‌ها و دلایلی دارد که باید توسط یک مشاور مورد پایش قرار بگیرد. گاهی پیش می‌آید که فردی بر حسب فعالیت‌های هیجانی موقت یا تحت‌تأثیر جو جامعه یا ایرادهایی که دیگران از نامش می‌گیرند آن را دوست ندارد، بنابراین در این زمان لازم است که با مشاور صحبت کند. اگر اسم از نظر منطقی و عقلانیت بار منفی داشته یا در عرف و فرهنگ جایگاه نامناسبی داشته باشد باید تغییر کند و تغییرش باعث می‌شود که فرد روحیه بهتری پیدا کند در غیراین صورت اگر فرد تصوری غیرمنطقی از نامش دارد باید حتما با یک مشاور برای تغییر نامش مشورت کند.»

هم‌اکنون بیش از 7هزار نام دخترانه و پسرانه قابل تغییر در سازمان ثبت احوال وجود دارد که اگر نام فرد در میان آنها باشد بلافاصله می‌تواند به اسم مناسب، تغییر دهد. اگر هم نام در این فهرست دیده نشد با دریافت یک‌سری مجوزهای لازم، امکان تغییر نام وجود دارد اما راه دشوارتر است.