کابوس سیلاب در پلدختر

فاطمه حافظی|‌  پلدختر- خبرنگار:


پلدختر از شهرهای جنوبی لرستان است و هر سال در بارندگی‌های شدید و چند روزه درگیر مشکلاتی می‌شود که جان و مال شهروندان و روستاییان آن را به خطر می‌اندازند. 
وضعیت ساخت و ساز، طراحی و موقعیت این شهرستان به گونه‌ای است که هر بارندگی نه تنها باعث خوشحالی مردم نمی‌شود، بلکه تا پایان بارش‌ها آنها در نگرانی و اضطراب به سر می‌برند. با پایان بارش هم آنها مجبور به تمیزکاری و بهسازی خانه و زندگی خود می‌شوند. تکرار این موضوع مردم را عاصی کرده و آنها بارها به مسئولان اعلام کرده‌اند که چاره‌ای برای این مشکل بیندیشند. 

بر اساس برآورد اولیه و اعلام رئیس مدیریت بحران پلدختر، در جریان بارندگی‌های اخیر بیش از 80 میلیارد تومان خسارت به این شهرستان وارد شده است. در جریان بازدید رئیس سازمان مدیریت بحران کشور یک میلیارد تومان اعتبار به این شهرستان به‌صورت علی‌الحساب اختصاص پیدا کرد. اما اعداد و ارقام خسارات آنقدر بالاست که اهمیت بهسازی و ایمن‌سازی را بیش از پیش نشان می‌دهد.


مهم‌ترین خسارت‌های ایجاد شده 

سرپرست مدیریت بحران لرستان می‌گوید: مهم‌ترین خسارت‌های ایجاد شده در استان خسارت دیدن راه‌های مواصلاتی بین‌شهری و روستایی، ابنیه‌ و پل‌ها، کانال‌های آب‌ سطحی، جاده‌های بین مزارع، ایستگاه‌های پمپاژ، ساختمان‌های مسکونی روستایی و شهری و خطوط انتقال آب‌ آشامیدنی شهری و روستایی هستند. 
«غلامرضا آقامیرزایی» ادامه می‌دهد: همچنین به خطوط انتقال گاز، تاسیسات برقی (ترانسفورماتورها و تیرهای برق)، راه‌های عشایری، تاسیسات آب‌رسانی به عشایر، خودروها، اموال و تجهیزات مردم و احشام دامداران نیز خسارت‌هایی وارد شده است. 

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به دلایل بروز این حجم از خسارت در پلدختر اشاره می‌کند و می‌گوید: حجم بارندگی‌های اخیر بسیار زیاد بوده و تنها در شهرستان پلدختر میانگین بارش 205 میلیمتر گزارش شده در حالی که در سال زراعی گذشته در این شهرستان تنها 31 میلیمتر بارش ثبت شده است. 

آقامیرزایی می‌افزاید: موضوع دیگر بروز مشکل در دیواره‌های ساحلی شهرستان معمولان و پلدختر، کانال‌های دفع آب‌های سطحی و سایت مسکن مهر است. در ساخت این اماکن طراحی‌های صورت گرفته جوابگوی نیاز امروز و آینده شهر نیست. این مسئول اظهار می‌کند: بر اساس یک نیازسنجی که در کل استان انجام شده است، تامین دستگاه‌های امداد و نجات و اقدامات اجرایی برای رفع نقاط حادثه‌خیز به اعتباری بالغ بر 700 تا 800 میلیارد تومان نیاز دارد تا دیگر شاهد چنین خسارات‌ سنگینی در استان نباشیم. 
 

ساخت‌ و ‌ساز خارج از ضوابط 

عضو شورای شهر پلدختر نیز در این زمینه می‌گوید: مشکل اصلی شهر پلدختر به زیرساخت‌ها برمی‌گردد که سال‌ها پیش و بدون توجه به ضوابط شهرسازی و معماری آماده شده‌اند. بسیاری از ساخت و سازها دارای نقص‌هایی هستند، مثلا در محدوده بافت قدیمی یا خارج از محدوده ساخته شده‌اند. از سوی دیگر، کانال‌ها و جدول‌ها نیز گنجایش لازم را ندارند. 

«نورالدین پورنصیر» می‌افزاید: چون پلدختر با کوه‌ها احاطه شده و طرح‌های آبخیزداری نیز در بالادست اجرایی نشده‌ است، در بارندگی‌های شدید شن و خاک نیز به شهر سرازیر می‌شود. بسیاری از سازه‌ها به ساماندهی و بهسازی نیاز دارند. عرض و ظرفیت کانال‌ها هم باید افزایش یابد و طراحی‌های جدید انجام شود. 


مناطق دارای مشکل

این عضو شورای شهر پلدختر بیان می‌کند: بیشترین مشکل در منطقه تنگ‌علی، کوی بسیجیان، بردیا و کوی شهرداری است. به گفته پورنصیر منطقه بردیا قبلا روستا بوده و بعدها به شهر الحاق شده و دارای ساخت و سازهای غیرمجاز بسیاری است. 

وی می‌گوید: کوی شهرداری نیز به دلیل نزدیکی به منطقه دریا حادثه‌خیز است. کوی سازمانی با هر بارندگی دچار حادثه می‌شود. از سوی دیگر، رودخانه کشکان با بارندگی‌های شدید طغیان می‌کند و چون کوی سازمانی در پایین‌دست آن قرار دارد، دچار خسارت می‌شود. پورنصیر در بخش دیگری از صحبت‌هایش به مشکلات شهر اشاره می‌کند و می‌گوید: قانونا هر شهری که ساخته می‌شود، باید آب‌های سطحی آن مدیریت و به اطراف شهر انتقال داده شوند. ولی متاسفانه طراحی شهری در پلدختر به گونه‌ای است که این آب‌های سطحی به درون شهر وارد می‌شوند. 

وی اظهار می‌کند: از سوی دیگر، ساخت و سازها برخی مواقع پایین‌تر از کف خیابان‌هاست در حالی که از لحاظ ضوابط شهرسازی باید کف ساختمان‌ها بالاتر از خیابان باشد.  این عضو شورای شهر پلدختر عنوان می‌کند: موضوع دیگر به بلاتکلیفی دیواره ساحلی شهر برمی‌گردد که چندین سال است نیمه‌تمام مانده و هنوز به اتمام نرسیده است. طی قراردادی که با پیمانکار داشتیم، مشکل ضلع غربی دیواره برطرف شده اما در قسمت شرقی کماکان مشکل پابرجا بود. در بارندگی اخیر مشکل آن تشدید شد و حتی در قسمت خیابان ولیعصر نیز دیواره ساحلی دچار ریزش شد.  وی می‌گوید: تکمیل دیواره ساحلی شهر پلدختر بیش از یک میلیارد تومان اعتبار لازم دارد که از عهده و توان شهرداری خارج است و نیاز است این اعتبار از استان تامین شود. 


راهکارها و اقدامات لازم

پورنصیر در بخش دیگری از صحبت‌هایش به راهکار‌های حل این مشکل اشاره می‌کند و می‌گوید: در وهله اول باید سازمان‌ها و ارگان‌های مرتبط همچون منابع طبیعی و آبخیزداری، جهاد کشاورزی و... برای اجرای طرح آبخیزداری اقدام کنند تا با هر بارندگی خاک و شن و... به شهر وارد نشود. 
وی می‌افزاید: موضوع دیگر که در حوزه شهرداری است، مربوط به اصلاح و ساماندهی زیرساخت‌ها، خیابان‌ها، کوچه‌ها، جدول‌ها و کانال‌های آب دارای مشکل است، هر چند برخی از نقاط حادثه‌خیز شناسایی شده‌اند که باید اصلاح آنها در اولویت قرار بگیرد. 


شرح مشکلات پلدختر

یکی دیگر از اعضای شورای شهر پلدختر در این زمینه می‌گوید: لرستان استانی کوهستانی است و 3 رودخانه اصلی سزار، سیمره و کشکان آب‌های سطحی آن را در امتداد شیب به سمت جلگه خوزستان هدایت می‌کنند. 

«غلامرضا نصیری» می‌افزاید: رودخانه کشکان با مساحت تقریبی 10 هزار کیلومتر مربع باید حجم قابل توجهی از این آب‌ها را به‌ ویژه در مواقع بارندگی تخلیه کند که طبیعی است به وقوع سیلاب منجر شود. پلدختر در منتهی‌الیه این رودخانه محل عبور حجم زیادی از این رواناب‌ها و سیلاب‌هاست و همین مساله وقوع سیلاب و خسارات ناشی از آن را در این شهر افزایش می‌دهد. 

 وی ادامه می‌دهد: وجود کوه‌های مشرف به شهر، نبود اقدامات آبخیزداری یا کافی نبودن آن، گنجایش کم کانال‌های خروجی آب با توجه به حجم رواناب (کوی شهرداری)، تکمیل نشدن کانال‌های مورد نیاز (کوی بسیجیان) و ساخت و سازهای غیرقانونی و غیراستاندارد از جمله عواملی هستند که به سیل‌خیز بودن و افزایش خسارات ناشی از آن در پلدختر نسبت به دیگر نقاط استان منجر شده‌اند. 


نبود زیرساخت‌ها 

یک عضو شورای شهر پلدختر اظهار می‌کند: بیشترین مشکل در پلدختر در هنگام بارش شدید باران کوی بسیجیان، مسکن مهر و کوی شهرداری و منطقه دریا مشاهده می‌شود. همچنین بخش‌هایی از دیواره ساحلی که به علت قدمت و مصالح نامناسب تخریب شده - مانند خیابان ولیعصر‌(عج) - نیازمند اقدام عاجل برای پیشگیری از خسارت سیل است. 

«غلامرضا نصیری» بیان می‌کند: اقدامات متعددی در حوزه‌های مختلف باید انجام شود. به عنوان نمونه، در کوی بسیجیان و مسکن مهر شاهد جاری شدن رواناب حدود ۸۰۰ هکتار نواحی بالادست هستیم، این در حالی است که نه کانال‌های مناسب ساخته شده و نه خروجی کافی برای انتقال و تخلیه آن به رودخانه در دسترس است. 
وی ادامه می‌دهد: در دیگر نقاط نیز مشکلات مشابهی وجود دارد که علاوه بر اجرای طرح‌های آبخیزداری، نیازمند اعتبارات کافی برای احداث یا تعریض کانال‌های موجود است. چنانچه اعتبار کافی تخصیص یابد، دستگاه‌های متولی - چه در شهر و چه در روستاه‌ها - قادر خواهند بود به رفع مشکلات و اصلاح نواقص اقدام کنند. 

نصیری می‌گوید: چون مقابله با سیلاب و کاهش خطرات و خسارات آن جزو وظایف ستاد بحران تعریف شده است، انتظار می‌رود سازمان مدیریت بحران کشور و استاندار بخش قابل توجهی از اعتبارات کشوری و استانی این ستاد را به پلدختر اختصاص دهند تا برای مناسب‌سازی فضاها و امکانات و رفع نواقص و اصلاح نارسایی‌ها اقدامات لازم صورت گیرد و هر سال این شهرستان شاهد خسارات و آسیب‌های ناشی از سیل نباشد.