اصفهان زیر بار آلاینده‌ها

شیرین شفیعی|‌    اصفهان- خبرنگار:

 یک توفیق اجباری برای تنظیم موتور خودروها کاهش دود اگزوز آنهاست. اما 200 هزار نفر از مالکان خودروهای مشمول معاینه فنی زیر بار هزینه‌های رفع کم و کاستی‌های موتور خودروهایشان نمی‌روند و به‌ویژه در فصل سرما، نفس کشیدن زیر سقف خاکستری و دودگرفته اصفهان را سنگین‌تر می‌کنند.
در یکی - دو دهه اخیر، مشکلات زیست‌محیطی به مهم‌ترین، ماندگارترین و پیچیده‌ترین بحران‌های اصفهان تبدیل شده‌اند و آلودگی هوا در بالای این فهرست قرار دارد.


سهم آلاینده‌های ثابت و متحرک در ابهام

کشمکش در مورد این‌که کدام یک از آلاینده‌های ثابت یا متحرک در آلودگی هوای اصفهان سهم بیشتری دارند به اندازه قدمت بحران آلودگی هوا ریشه‌دار است. مسئولان استانی و شهری بر این باورند که سهم خودروها و منابع متحرک بیشتر است، در حالی که مردم و کارشناسان نوک پیکان انتقادات را به سمت کارخانه‌ها و آلاینده‌های ثابت مانند موتورخانه‌ها و دودکش بخاری خانه‌ها نشانه می‌روند. هنوز هیچ پشتوانه یا پژوهش علمی برای حل این اختلاف قدیمی وجود ندارد و «بابک صادقیان» رئیس امور آزمایشگاه‌های استان اصفهان درباره آن می‌گوید: این موضوع که بارها توسط رسانه‌ها مطرح شده و در سخنان مسئولان نیز سهم نخست خودروها در آلودگی هوا مورد تاکید قرار گرفته، فقط از نظر آلودگی سوختی بررسی شده است، در حالی که برای سنجش دقیق سهم هر یک از عوامل در آلودگی هوای اصفهان باید سوخت و فرایندهای سوختی هر دو مورد مطالعه قرار گیرد. 

او که معتقد است اظهار نظر در این باره نیاز به تعیین سهم منابع نیروگاهی، پالایشگاه، حمل و نقل عمومی، آلایندگی خودروها و موتورسیکلت‌ها‌ دارد، ادامه می‌دهد: پدیده وارونگی معمولا از آبان ‌ماه آغاز می‌شود و تعداد روزهای ناسالم برای گروه‌های حساس را تا پایان فصل سرما افزایش می‌دهد.


80 درصد خودروها معاینه فنی ندارند

در کنار ساماندهی واحدهای تولیدی کوچک و سنتی آلاینده مانند ریخته‌گری، کوره‌های آجر و گچ اطراف اصفهان، پایش خروجی دود کارخانه‌های بزرگ اطراف شهر، و تعطیلی برخی از واحدهای تولیدی مانند نیروگاه‌های برق در اوج بحران آلودگی هوا، یکی از محورهای برنامه جامعه کنترل آلودگی هوای اصفهان معاینه فنی خودروهای در حال رفت و آمد در شهر است که با وجود تاکید و اطلاع‌رسانی‌های پیاپی، هنوز هم چندان از سوی شهروندان جدی گرفته نمی‌شود.

 بررسی‌های آماری نشان می‌دهد معاینه فنی با کاهش مقدار گازهای خروجی از اگزوز خودروها، بر بهبود کیفیت هوای شهر تأثیر قابل توجهی دارد. با این حال، معاون حمل ‌و ‌نقل و ترافیک شهردار اصفهان می‌گوید که تنها نزدیک به 20 درصد وسایل نقلیه در حال رفت و آمد در شهر برگه معاینه فنی دارند و آلودگی بقیه خودروها به‌ویژه در ماه‌های آذر و دی به پدیده وارونگی دما دامن می‌زنند.

«علیرضا صلواتی» یکی از راهکارهایی کاهش آلودگی هوا در شهر را معاینه فنی خودروها معرفی می‌کند و می‌افزاید: با توجه به این‌که بخش مهمی از آلودگی هوا مربوط به وسایل نقلیه متحرک شامل خودروهای سبک، سنگین، اتوبوس‌ها و کامیون‌هاست، با همکاری شهروندان می‌توان از میزان آلودگی‌های جوی کاست.

او از فعالیت ۸ مرکز معاینه فنی به صورت فعال در شهر اصفهان خبر می‌دهد و یادآور می‌شود: پراکندگی مراکز معاینه فنی در نقاط مختلف شهر بسیار خوب جانمایی شده است. ۱۳ خط مکانیزه معاینه فنی در شهر اصفهان به صورت هوشمند از ساعت 8 صبح تا ساعت ۱۵ خدمات‌رسانی می‌کنند که در صورت نیاز و استقبال شهروندان، شیفت بعدازظهر این مراکز هم قابل تمدید است.

صلواتی از تشدید الزام معاینه فنی خودرو و اعمال قانون در این زمینه خبر می‌دهد و می‌گوید: همان‌طور که رانندگان باید گواهی‌نامه‌های معتبر خود را هنگام رانندگی همراه داشته باشند، داشتن برگه معاینه فنی خودرو نیز جزء استانداردهای خودرو است و طبق قانون، پلیس می‌تواند خودرو فاقد برگه معاینه فنی را جریمه کند.


برخورد شدید با متخلفان از آذر ماه

معاینه فنی آزمایشی است برای تشخیص میزان سلامت خودرو، اما بسیاری از مالکان برای آن‌که زیر بار پرداخت هزینه رفع عیب‌های احتمالی و تنظیم موتور خودروشان نروند به مراکز معاینه فنی مراجعه نمی‌کنند یا سراغ تخلفاتی مانند گواهی‌های جعلی، استفاده از لاستیک و قطعات قرضی خودرو برای گرفتن تاییدیه و مانند آن می‌روند. قانون می‌گوید خودروهای سواری تولید داخل و خودروهای خارجی که سن آنها بیش از 4 سال باشد، ملزم به دریافت گواهی‌نامه معاینه فنی هستند. دبیر ستاد معاینه فنی خودرو شهرداری اصفهان با تاکید بر این مطلب به همشهری می‌گوید: نزدیک به یک میلیون دستگاه وسیله نقلیه در شهر اصفهان رفت و آمد می‌کنند که 550 هزار دستگاه از این تعداد مشمول معاینه فنی هستند. یعنی بیش از 4 سال کار کرده‌اند و بنابراین، مشمول معاینه فنی می‌شوند و بقیه از معافیت 4ساله خودروهای صفر استفاده می‌کنند.

«جمشید جمشیدیان» همچنین از مراجعه 160 هزار دستگاه خودرو به مراکز معاینه فنی در طول سال خبر می‌دهد و می‌افزاید: بقیه خودروها یا از مراکز معاینه فنی اطراف اصفهان و یا استان‌های دیگر این گواهی‌نامه را دریافت می‌کنند، اما برآوردهای ما این است که از آمار 550 هزار خودرو مشمول این طرح حدود 200 هزار دستگاه یا به عبارت دیگر، 40 درصد خودروهای مشمول طرح به هیچ مرکز معاینه فنی مراجعه نکرده‌اند.
او دربرگیری بیشتر اجرای طرح معاینه فنی در اصفهان را نیازمند ابزارهای کنترلی دقیق‌تری می‌داند و می‌افزاید: یکی از این ابزارها دوربین‌های ثبت تخلف هستند که در محدوده زوج و فرد، تخلفات را ثبت می‌کنند. البته همه این تخلفات منجر به جریمه نمی‌شوند، چون گاهی پلیس به دلیل ناخوانا بودن پلاک یا مشکلاتی از این دست جریمه‌ای صادر نمی‌کند.


تاثیر معاینه فنی بر کاهش آلودگی هوا

«مهدی جمالی‌نژاد» معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور، درباره وضعیت کاهش آلودگی هوا در نیمه دوم سال با بیان این‌که یکی از قطعات مهم در کاهش آلایندگی خودرو کاتالیست است که در صورت تعویض نشدن در دوره گارانتی به‌ علت بالا بودن قیمت آن، هزینه بسیار زیادی به راننده تحمیل خواهد کرد می‌گوید: کاتالیست در مسیر اگزوز خودروها قطعه بسیار مهمی در کاهش آلایندگی خودرو است که در صورت سلامت کارکرد موتور خودرو عمری در حدود 3 سال دارد.