جاهلانی که زمین را برباد می‌دهند

جواد نصرتی/خبرنگار

تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی، حیات در کره زمین را به خطر انداخته است و بشر باید هرچه سریع‌تر برای مهار گاز‌های گلخانه‌ای دست به‌کار شود، ‌اما قبل از آن، باید از پس دونالد ترامپ و دیگر سیاستمدارانی که مثل او فکر می‌کنند بر بیاید.
رئیس‌جمهور آمریکا که تغییرات اقلیمی را ساخته و پرداخته چینی‌ها برای لطمه زدن به رشد اقتصاد کشورش می‌داند، از زمانی که به‌عنوان رئیس‌جمهور دومین کشور تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای جهان انتخاب شده، از توافق محیط‌زیستی پاریس بیرون آمده و گزارش‌های محیط‌زیستی هشداردهنده سازمان ملل را نادیده گرفته است. آخرین شاهکار او در رد بی‌اساس تغییرات اقلیمی، مخالفتش با گزارش جامع و ترسناکی است که 13نهاد زیرمجموعه دولت او با همکاری صدها دانشمند معتبر خارج از دولت تهیه کرده‌اند. این گزارش که هر چهار سال یک‌بار توسط سازمان‌های فدرال آمریکایی تهیه می‌شود تا چشم‌اندازی از شرایط پیش رو به قانونگذاران آمریکایی بدهد، مشخصا اثرات جبران‌ناپذیر تغییرات اقلیمی را فهرست و بر نقش مخرب بشر در ایجاد این تغییرات تأکید می‌کند. با این حال، ترامپ این گزارش جامع و دقیق را، که توسط زیرمجموعه دولت خودش تهیه شده رد می‌کند. به گزارش سی‌ان‌ان، ترامپ دوشنبه در گفت‌وگو با خبرنگارانی که از او درباره این گزارش سؤال کردند خیلی راحت گفت: «بخشی از آن را خوانده‌ام اما آن را باور نمی‌کنم.»

دشمنی قدیمی با دانش
باور نداشتن به تغییرات اقلیمی، یکی از ویژگی‌های قدیمی ترامپ است. او هشت سال پیش، در موضع‌گیری معروفی گفت که گرمایش جهانی (که یکی از عوامل اصلی ایجاد تغییرات اقلیمی است) ساخته و پرداخته چینی‌هاست تا به وسیله آن، به صنایع آمریکا لطمه وارد کنند. در سال 2014، او این توییت را درباره گرمایش جهانی نوشت: «آخر جولای (مرداد) و هوای بیرون در نیویورک بسیار سرد است. پس گرمایش جهانی کدام گوری است؟» چنین توییت‌های مشابهی در طول این سال‌ها تکرار شده‌اند و او همین چهارشنبه پیش نوشت: «سرمای بی‌رحم و طولانی می‌تواند تمامی رکوردها را جا به جا کند. پس گرمایش جهانی چه شد؟»
چنین نظرات بی‌پایه و عوامانه‌ای، زمانی که ترامپ یک تاجر میلیاردر نیویورکی بود، چندان برای محیط‌زیست خطرناک نبود اما وقتی همین فرد، رئیس‌جمهور بزرگ‌ترین اقتصاد جهان باشد، شرایط فرق می‌کند. این بی‌اعتنایی نگران‌کننده ترامپ به گزارش نهادهای زیر مجموعه دولتش، با گزارش بسیار هشداردهنده سازمان ملل درباره افزایش گازهای گلخانه‌ای همزمان شده است. یک روز بعد از اظهار نظر جنجالی ترامپ، سازمان ملل در گزارشی اعلام کرد که بعد از 4سال که کشورها تولید گازهای گلخانه‌ای خود را کنترل کردند، تولید گاز دی‌اکسید کربن دوباره افزایش یافته است. به گزارش بی‌بی‌سی، در این گزارش که چند روز پیش از کنفرانس جهانی آب و هوا در لهستان منتشر شده، به این موضوع اشاره شده که به واسطه رشد اقتصادی در جهان و بالاتررفتن میزان تولید ناخالص ملی کشورها، میزان دی‌اکسید کربن هم 1.2درصد افزایش یافته است. این افزایش تولید گازهای گلخانه‌ای، رسیدن به اهدافی که کشورهای امضا‌کننده توافق محیط‌زیستی پاریس تعیین کرده‌اند را دست‌کم 10سال یعنی تا سال 2030به عقب می‌اندازد.

مرگ تدریجی یک ملت 
در چنین موقعیتی، موضع‌گیری ترامپ دلیل بزرگی به جامعه جهانی برای نگرانی درباره آینده تغییرات اقلیمی می‌دهد. اما پیش از سایر ملت‌ها، این خود آمریکایی‌ها هستند که باید نگران جهالت رئیس‌جمهور خود درباره محیط‌زیست باشند.
براساس گزارشی که نهادهای دولتی آمریکا منتشر کرده‌اند، تغییرات اقلیمی تا سال 2100نه‌تنها صدها میلیارد دلار به اقتصاد آمریکا ضرر وارد می‌کند، که مرگ‌ومیر آمریکایی‌ها را هم افزایش خواهد داد. آنطور که در این گزارش آمده است، این احتمال بسیار قوی وجود دارد که تا انتهای قرن حاضر، آمریکا 10درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به‌خاطر پیامدهای تغییرات اقلیمی از دست بدهد. بیشترین آسیب را در این میان، مزرعه‌داران آمریکایی خواهند دید؛ در حاصلخیزترین بخش‌های آمریکا، میزان تولید محصول به‌خاطر گرما احتمالا تا 75درصد کاهش پیدا خواهد کرد. موج‌های گرما همچنین باعث مرگ افراد بیشتری خواهند شد. یک پیش‌بینی این است که تا سال 2090هر ساله آمار مرگ‌های زودرس، 2000مورد بیشتر شود. افزایش شدید دما همچنین به انتقال فراگیر بیماری‌های همه‌گیر منجر خواهد شد.
آتش‌سوزی‌های گسترده که همین حالا هم زندگی میلیون‌ها نفر را متاثر کرده است، تا سال 2050دو برابر خواهد شد. سیل و بالارفتن سطح دریا در مناطق ساحل، زیرساخت‌هایی به ارزش یک‌تریلیون دلار را به خطر خواهد انداخت.
 ترامپ، تنها نیست 
موضع‌گیری‌های ترامپ، احتمالا بخش عمده جامعه آمریکا را خجالت‌زده خواهد کرد اما آنها در شرمسار شدن از نادانی رئیس‌جمهور خود، تنها نیستند. ژائر بولسونارو، رئیس‌جمهور جدید برزیل در صدور نظرات غیرعلمی جاهلانه محیط‌زیستی، دست‌کمی از ترامپ ندارد و همچون او خطر زیادی برای محیط‌زیست کره زمین دارد. بولسونارو که حدود یک‌ماه دیگر رسما کارش را به‌عنوان رئیس‌جمهور برزیل آغاز خواهد کرد، سیاست‌های به‌شدت ضدمحیط‌زیستی‌ای دارد؛ معروف‌ترین آنها، تبدیل جنگل‌های آمازون به چراگاه برای حیوانات اهلی و مزارع سویاست. دانشمندان، به‌خصوص درباره این سیاست هشدار داده‌اند و گفته‌اند با این کار، ‌جنگل‌های استوایی آمازون که از آنها به‌عنوان شش‌های زمین نام برده می‌شود، از بین خواهند رفت. دولت او، تصمیم گرفته است در سال آینده میلادی، از میزبانی یکی از کنفرانس‌های حیاتی سازمان ملل درباره بررسی کاهش گازهای گلخانه‌ای انصراف دهد.
به این سیاستمداران، می‌توان احزاب ریز و درشت راست‌گرا در اروپا را اضافه کرد که به‌عنوان بخشی از نگاه ضد‌جهانی خود، با هرگونه اقدام هماهنگ جهانی برای کاهش گازهای گلخانه‌ای مخالف هستند. در همین تابستان، چند روز آتش‌سوزی‌های گسترده و بی‌سابقه در جنگل‌های قطبی سوئد، باعث شرمساری حزب به‌شدت دست راستی دمکرات‌های سوئد شد که ایده گرم شدن و پیامدهای آن را مسخره کرده بود. البته این حزب در نهایت توانست در انتخابات سراسری، به‌عنوان یکی از احزاب اصلی به پارلمان سوئد راه پیدا کند. 

   تابستان‌های خاورمیانه‌ای در انگلیس

این روزها آمریکا به‌خاطر انتشار گزارش تکان‌دهنده دولت این کشور درباره تغییرات اقلیمی در صدر اخبار محیط‌زیستی دنیاست اما گرمایش جهانی، تقریبا هیچ نقطه‌ای در زمین را بدون تغییر باقی نخواهد گذاشت. انگلیس، همین امسال، داغ‌ترین تابستان تاریخ خود را تجربه کرد (میانگین هوا از انتهای بهار تا انتهای تابستان، 17.2درجه سانتی‌گراد بود‌) اما این تازه آغاز کار است. براساس گزارشی که سازمان هواشناسی انگلیس همین دوشنبه منتشر کرد، درصورتی که اقدامی در جهت کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای صورت نگیرد، تابستان‌ها این کشور، تا سال 2070میلادی به‌صورت میانگین حدود 6درجه داغ‌تر خواهند بود.

پیامدهای گرمایش جهانی در آمریکا براساس گزارش دولت 
  تا 12سال آینده، تولید لبنیات به‌خاطر امواج گرمایی، بین نیم تا 1.35درصد کاهش خواهد یافت. 
  منابع غذایی دریایی تا انتهای قرن حاضر، به‌خاطر گرما، افت بسیار شدیدی خواهند داشت.
  به خاطر تغییرات اقلیمی، در دهه‌های پیش رو، بیماری‌های واگیردار با سرعت و فراگیری بیشتری گسترش خواهند یافت. به‌خاطر گرما، حشراتی مانند پشه‌ها بیشتر تکثیر خواهند شد و در نتیجه، بیماری‌های بیشتری از قبیل زیکا را گسترش خواهند داد.
  آب و هوای بسیار بد ‌می‌تواند به رواج بیشتر بیماری‌های روانی منجر شود؛ اضطراب، افسردگی و پی‌تی‌اس (سندروم استرس پس از ضایعه) بیماری‌های اصلی روزهای گرم زمین خواهند بود.
  گرمایش جهانی، باعث افزایش مرگ‌ومیر انسان‌ها خواهد شد. افزایش هر یک درجه گرما، نرخ مرگ مرتبط به بیماری‌های عروقی در کهنسالان را از 2.8درصد به 4درصد افزایش خواهد داد.
  افزایش گرما، آسیب‌های جدی به سطح اشتغال نیروهای کار خواهد زد. این آسیب، در بخش کشاورزی بسیار شدید است و ارزش اقتصادی آن هر سال صدها میلیارد دلار خواهد بود.
  سخت‌تر شدن شرایط آب و هوایی و افزایش توفان‌ها و سیل‌ها، آسیب زیادی به زیرساخت‌هایی مانند پل‌ها و جاده‌ها خواهد زد و تردد انسان‌ها را به چالش خواهد کشید.
  زیرساخت‌های آب شرب به‌شدت در برابر تغییرات اقلیمی آسیب‌پذیر هستند و احتمالا سالانه باید صدها میلیارد دلار برای حفظ آنها در برابر شرایط سخت آب و هوایی مانند سیل‌ها و توفان‌ها هزینه شود.

1.5درجه سانتی‌گراد
سازمان‌های بین‌المللی محیط‌زیستی پیش‌بینی کرده‌اند که دمای کره زمین، در سال 2030میلادی 1.5درجه گرم‌تر از دوران پیش از عصر صنعتی خواهد بود