آزادی «جاسوس انگلیس» در امارات

در روزهایی که خاورمیانه غرق در آشوب و جنگ است، برخی خبرهای مهم در این منطقه کمتر به چشم می‌آیند؛ خبرهایی که اگرچه جذابیت‌های همیشگی تحولات نظامی و امنیتی را ندارند، اما نمی‌توان از اهمیت سرنوشت‌ساز آنها چشم‌پوشی کرد. ازجمله این خبرها طی چند‌ماه گذشته، پرونده متیو هجز، دانشجوی انگلیسی بود که به جرم جاسوسی در امارات زندانی شد، دادگاه برای او حکم حبس ابد صادر کرد و البته در نهایت، روز گذشته مورد عفو رئیس دولت امارات قرار گرفت. اما ماجرای حقیقی هجز چه بود؟ آیا او واقعا اقدام به جاسوسی علیه امارات کرده بود؟ به نفع چه‌کسی؟ چرا مورد عفو قرار گرفت و از همه مهم‌تر، چگونه وضعیت رابطه امارات و انگلیس به این نقطه رسیده است؟

ماجرای هجز از 12اردیبهشت آغاز شد، زمانی که این دانشجوی انگلیسی بعد از سفر 2 هفته‌ای خود به امارات و درحالی‌که در فرودگاه دوبی آماده ترک این کشور بود، توسط نیروهای امنیتی دستگیر شد. هجز به نوشته گاردین، بلافاصله به یکی از زندان‌های ابوظبی منتقل شده و از آن زمان تا کمتر از یک ‌ماه پیش در حبس انفرادی بدون هیچ ارتباطی با دنیای خارج قرار داشت. همسر هجز که از حدود یک ‌ماه قبل، کمی پیش از برگزاری دادگاه وی موفق به ارتباط تلفنی با او شد، گزارش‌های عجیبی از وضعیت این دانشجوی انگلیسی در زندان‌های ابوظبی داده است. به گفته او، هجز در این 5 ‌ماه حتی تخت در اختیار نداشته، روی زمین می‌خوابیده و تنها ماهی یک‌بار اجازه حمام‌رفتن داشته است. این در حالی است که طی تمام این 5‌ ماه در معرض بازجویی‌های سختی نیز قرار گرفته است.

در تمام این مدت، دولت و مشخصا وزارت خارجه انگلیس بارها به‌طور رسمی از دولت امارات خواستار آزادی این دانشجوی انگلیسی شدند؛ امری که با توجه به رابطه این دو کشور طی دهه‌های گذشته نامتعارف به‌شمار می‌آید. با این حال تمام درخواست‌های انگلیس با پاسخ قاطعانه مقامات مختلف امارات، ازجمله انور قرقاش، وزیر مشاور در امور خارجی روبه‌رو می‌شد؛ پاسخ‌هایی که مضمون تمامی آنها تأکید بر استقلال سازمان قضایی امارات و ضرورت برخورد با هرگونه تهدید علیه امنیت ملی این کشور بود. سرانجام، دادگاه هجز، بدون حضور وکلای وی در 30 آبان‌ماه برگزار شد و به گزارش رویترز، در فاصله‌ای کمتر از 5 دقیقه وی را محکوم به حبس ابد کرد؛ خبری که برای جامعه جهانی شوکه‌کننده بود و واکنش فوری وزیر خارجه انگلیس را در پی داشت، آن هم درحالی‌که جرمی هانت، تنها چند روز پیش از برگزاری این دادگاه به ابوظبی سفر کرده و مستقیما از محمد بن‌زاید، ولیعهد ابوظبی آزادی متیو هجز را درخواست کرده بود. اگرچه عمر این حکم تاریخی تنها 4روز بود و سرانجام روز گذشته خبرگزاری دولتی امارات اعلام کرد شیخ خلیفه بن‌زاید، رئیس دولت امارات (که گفته می‌شود دچار مرگ مغزی شده و صرفا حیات نباتی دارد) برای 100زندانی ازجمله متیو هجز فرمان عفو صادر کرده است. بر این اساس و به گفته وزیر کشور امارات، زندان هجز عملا به پایان رسیده و او بعد از انجام مقدمات اداری امارات را ترک خواهد کرد.


متیو هجز کیست؟
به گفته گاردین، هجز دانشجوی دکتری 31ساله دانشگاه در هام انگلیس است که به‌منظور انجام تحقیقات میدانی برای پایان‌نامه خود به‌مدت 2هفته به امارات سفر کرد. موضوع پایان‌نامه او، تأثیر انقلاب‌های بهار عربی بر امنیت و سیاست خارجی امارات است؛ انقلاب‌هایی که امارات با تمام توان طی 8 سال گذشته در تمام نقاط خاورمیانه و شمال آفریقا با آنها مقابله کرده است. او همچنین تحقیقات و مقالات متعددی درباره نقش اخوان‌المسلمین در تحولات منطقه داشته است؛ گروهی که از منظر امنیت ملی امارات تروریستی به‌شمار می‌رود. اما نهادهای امنیتی اماراتی مدعی هستند هجز با هدف جاسوسی از برنامه‌های نظامی و اقتصادی امارات به این کشور سفر کرده و عضو سازمان جاسوسی MI6 است. این نهادها می‌گویند هجز در مدت اقامت خود در امارات تلاش کرده از یک سو برخی اطلاعات حساس اقتصادی امارات را به نفع قطر به دست آورد و از سوی دیگر درباره فعالیت‌های این کشور در جنگ یمن جاسوسی کند.