جبران نیروهای بازنشسته تا 3سال آینده سخت است

محسن تولایی | خبر‌نگار

 قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان جدایی برخی چهره‌های نام‌آشنای دولت‌های تدبیروامید و پیش از آن دولت سازندگی را از نظام اداری کشور به همراه داشته است. اکبر ترکان با مناصب استانداری و وزارت از دهه60 ، به جایگاه مشاوری در دولت حسن روحانی رسید و در دولت سابق دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد بود. بازنشستگی او شاید نماد اجرای قانونی باشد که بسیاری آن را فرصت مناسب برای جوان‌سازی نظام اداری کشور تلقی می‌کنند. از او درباره روزهای بازنشستگی، نگاهش به اجرای قانون و میراث‌داران پست و جایگاه‌هایش پرسیدیم.

 آقای ترکان، نگاه‌تان به مسیر 5ساله همکاری با دولت تدبیروامید و بازنشستگی این روزهای خودتان به‌علت اجرای قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان چیست؟ غافلگیر شدید؟ ناراحت شدید یا از آن استقبال می‌کنید؟

خیر. ناراحت نیستم و از اجرای قانون استقبال می‌کنم. بالاخره این قانون می‌گوید باید بازنشستگان استعفا بدهند و من هم استعفا دادم.

اجرای این قانون را فرصتی برای جوان شدن دولت آقای روحانی می‌دانید؟

این به‌معنای جوان شدن مدیریت نیست؛ به‌معنای جوان‌تر شدن مدیریت است؛ یعنی مثلا بنده در وزارت نفت افرادی را می‌شناسم که در نخستین دوره وزارت زنگنه استخدام شدند و الآن به حدود 17یا 18سال سابقه و تجربه رسیده‌اند. اگر قرار باشد مدیران نفت جایگزین شوند، بهتر است این افراد بیایند یا آدم‌هایی که یک‌سال سابقه دارند؟ بنابراین باید بگوییم الآن مدیران میانی ما تجربه خوبی آموخته‌اند و دستاوردهای خود انقلاب هستند؛ چون در انقلاب بزرگ شده‌اند، کار یاد گرفته‌اند و رشد کرده‌اند. این مدیران میانی به سطح عالی می‌آیند. عده‌ای از جوان‌ترها نیز جای مدیران میانی می‌آیند. اجرای قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان این فرصت را فراهم می‌کند که پیوسته در کشور کادرسازی صورت گیرد.

این انتقاد و شاید نگرانی از سوی برخی اصلاح‌طلبان مطرح شده است که اصولگرایان بیش از دیگران بر تصویب قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان پافشاری کردند تا دست آقای روحانی از بسیاری از مدیران فکری نزدیک به‌خود در وزارتخانه‌ها و نهاد ریاست‌جمهوری خالی شود. اجرای این قانون منجر به زمینگیر شدن و ضعف دولت می‌شود؟

اصل این موضوع را نمی‌توانم رد کنم، ولی بالاخره دولت آقای روحانی کادر وسیعی را در وزارتخانه‌ها تربیت کرده است. ما در دولت کاره‌ای نبودیم، چون مشاور بودیم و نقش مهمی در مدیریت نداشتیم. آقای روحانی 15استاندار از دست داده است، حدود 110معاون وزیر از دست داده است و کادرهای مهمی را از دست داده که جبران کردنش در 3سال آینده قدری سخت است. بهتر بود قانون را تصویب می‌کردند و اجرای آن را برای انتصاب از این به بعد می‌گذاشتند، ولی حالا دیگر گذشته است.

در شرایطی که تحریم هستیم اجرای این قانون منجر به جدایی چهره‌هایی همچون محسن محبی، وکیل ایران در دادگاه لاهه نیز شده است. جدایی این چهره‌ها قابل ترمیم و جایگزینی است؟

بالاخره الآن قانون حکم می‌کند. ما باید درباره بهترین شکل اجرای قانون صحبت کنیم. نباید روی اصل آن حرف بیاوریم.

فکر می‌کنید این قانون، به‌خصوص تا 3سال آینده در اجرا با مشکل همراه شود؟

نه. دیگر گذشت. هرچه آثار مترتب داشت به جا گذاشت و تمام شد.

کادرسازی مناسبی برای جایگزینی نیروهای بازنشسته تا سال 1400صورت گرفته است؟

بله. دست دولت خالی نیست. تنها کافی است تا کادرهای میانی را به سطح عالی بیاورند.

 ادامه همکاری‌های شما با دولت به چه صورت خواهد بود؟ بازنشستگی از همه امورات خواهید داشت؟

خیر. من هیچ کار دولتی دیگری ندارم.

 گفتید که نقش مشاور در دولت آقای روحانی داشتید. این مشاوره و همفکری به‌عنوان بدنه نخبگانی دولت را چگونه ادامه خواهید داد؟

هر آنچه را که آقای رئیس‌جمهور صلاح بدانند تا من کار کنم و به ایشان گزارش دهم، انجام می‌دهم و نیازی به حکم ندارم. تشخیص اینکه چه کاری را بخواهند من برای‌شان انجام بدهم با خودشان است.

شما سابقه دیرین دوستی با آقای روحانی دارید. بازنشستگی به‌معنای قطع کلی ارتباطات شما با دولت خواهد بود؟

خیر. من ارتباطات و رفت‌وآمد خودم را دارم و هر کاری که به بنده محول کنند، انجام می‌دهم.

 این انتقاد مطرح می‌شود که از نیروهای نزدیک به بازنشستگی به‌عنوان جایگزین چهره‌های بازنشسته استفاده می‌شود. چرا دولت از چهره‌های جوان‌تر استفاده نمی‌کند و از فرصت اجرای این قانون برای جوان‌سازی دولت به اندازه کافی بهره نمی‌برد؟

من از انتصابات جایگزین اطلاع ندارم، ولی معتقدم دولت باید از میان‌سن‌ها استفاده کند. اینکه فرضا ما یک استاندار خیلی جوان انتخاب کنیم ممکن است خیلی تدبیر نباشد، ولی اگر یک استاندار 65ساله هم بگذاریم تدبیر نیست. ما آدم‌هایی داریم که بیش از 20سال در جمهوری اسلامی سابقه دارند و میانسال هستند. بیشتر باید اینها را به‌کار گرفت.



مثلا افراد بین 40تا 50سال؟

بله. بالاخره کسی که 20سال سابقه داشته باشد و 25سال هم قبل از آن درس خوانده باشد فردی 45ساله است. به‌نظر بنده جای خالی مدیران کاربلد را باید میانسال‌ها بگیرند.

 شما در دولت دوازدهم به‌عنوان مشاور رئیس‌جمهور در امور هماهنگی نوسازی بافت‌های فرسوده و ناپایدار شهری منصوب شدید. مهم‌ترین برنامه دولت در بخش تأمین مسکن از همین ناحیه بود و چه‌بسا آقای آخوندی، وزیر سابق راه‌وشهرسازی به‌علت ناهماهنگی با همین برنامه‌ها جابه‌جا شد. این جایگاه را با چه کارنامه‌ای تحویل می‌دهید؟

این کار بسیار حیاتی و لازم است. در مهم‌ترین بخش این مسئله که حاشیه‌نشینی شهری است حدود 11میلیون نفر در این حاشیه‌نشینی شهری زندگی می‌کنند. این حاشیه‌نشینی شهری شامل حدود دو‌ونیم میلیون خانوار می‌شود. مسکن این افراد براساس یک قرار و قاعده شکل نگرفته است. اینها حلبی‌آبادی ساخته‌اند و شبانه بلوک‌هایی روی هم گذاشته‌اند و سر آن را پوشانده‌اند تا جایی برای سکونت‌شان شود. باید به فکر اینها بود. همانطور که مشاهده کردیم زلزله‌های متعددی در مناطق مختلف کرمانشاه آمد و این اتفاق ممکن است در جاهای دیگر کشور نیز رخ دهد. این خانه‌ها هیچ مقاومتی ندارند و اگر خدایی ناکرده در بافت‌های فرسوده زلزله بیاید، خسارت انسانی بزرگی خواهیم داشت و لذا باید به فکر این قضیه بود. مدرسه‌هایشان نیز فرسوده است. فضاهای عمومی و خدماتی ندارند. آقای اسلامی، وزیر جدید با علاقه‌مندی روی این موضوع کار می‌کند و امیدواریم کوشش‌های آقای اسلامی به برنامه‌های اجرایی تبدیل شود. من بسیار به ایشان خوشبین هستم که به این قضیه ورود کنند.

جایگزین شما در مجموعه دولت چه‌کسی خواهد بود؟ خبر دارید؟

 بعید می‌دانم آقای رئیس‌جمهور فرد جدیدی را منصوب کنند؛ چون آقای اسلامی، وزیر راه و شهرسازی خودش انگیزه کافی برای این کار دارد.

  تنها در مجموعه ریاست‌جمهوری 10نفر از مشاوران و دستیاران رئیس‌جمهور و رئیس‌دفتر رئیس‌جمهور بازنشست شده‌اند. نگران نیستید دولت در ادامه مسیر خودش  با تبعات و موانع دیگری مواجه شود؟

مهم‌ترین فشارهای پیش روی دولت آقای روحانی از بیرون است. فشارهای تحریمی برای اقتصاد ایران صدمات و ضرباتی را به‌دنبال خواهد داشت و بستگی دارد که ما چگونه تحمل کنیم، مقاومت ایجاد کنیم و اقتصادمان را از این آسیب‌ها حفظ کنیم تا بتوانیم از این مرحله عبور کنیم. ما در این مرحله با پدیده‌ای مواجه هستیم که رئیس‌جمهوری در ایالات متحده روی کار آمده که به هیچ قاعده و قانونی پایبند نیست و آدم بسیار خطرناکی برای کشور ما محسوب می‌شود و باید خودمان را از شر او در امان نگه داریم.

 پشتیبانی فکری و تشکیلاتی شما و سایر دوستان‌تان از دولت آقای روحانی چگونه ادامه خواهد یافت؟ آیا امور را به افراد جدیدتری از سوی حزب اعتدال و توسعه واگذار می‌کنید؟ گروه‌های رقیب انتقادات زیادی دارند که زمام امور در دست اعتدال و توسعه‌ای‌هاست و سایر جریان حامی دولت نقشی در دولت ندارند. بازنشستگی شما به‌معنای کاهش نقش اعتدال و توسعه در دولت خواهد بود؟

شما به‌عنوان یک خبرنگار فکر می‌کنید چندنفر از اعتدال و توسعه در دولت هستند؟

  از اعضای شورای مرکزی حزب شما آقای نوبخت و واعظی نقش بسیار اثرگذاری در امورات دولت دارند.

دیگر هیچ‌کس نیست. نباید تصور کرد که حضور این  دو نفر در مجموعه دولت به‌معنای در اختیار گرفتن دولت است.

 یعنی دولت آقای روحانی را حزبی و تشکیلاتی نمی‌دانید؟

الآن اینطور نیست. دولت آقای روحانی دولت حزبی نیست.