شبنم سیدمجیدی
بعضی از فیلمها هستند که نمیتوانی به آنها فکر کنی و یاد موسیقی متنشان نیفتی. شاید گاهی در فیلمها اصلا متوجه موسیقی نباشیم، اما در هرحال موسیقی متن یکی از مهمترین اجزای یک فیلم است. بعضی از موسیقیهای فیلمها سالها طول کشید تا به شهرت امروز خود برسند و خیلیهای دیگر در همان زمان ساخت و فروش، راه خود را پیدا کردند. اما همه آنها در یک چیز مشترک هستند؛ آنها قادرند بدون بیان هیچ کلمهای قصه فیلم را تعریف کنند و چنان احساساتی را در مخاطب برانگیزند که حتی درخشانترین دیالوگها هم نمیتوانند. قطعا جای موسیقی فیلمهایی مثل «آروارهها»، «لورنسعربستان» ، «سوپرمن»، «پلنگ صورتی»،« 2001: اودیسه فضایی»، «روزی روزگاری در غرب»، «شوالیه تاریکی»، «راننده تاکسی»، «جیمزباند»، «تایتانیک»، «سرگیجه»، «فارغ التحصیل»، «آمادئوس»، «مرثیهای برای یک رویا»، «شیرشاه»، «گلادیاتور»، «فهرست شیندلر»، «هری پاتر»، «روانی»، «ترمیناتور» و دهها فیلم دیگر خالی است. این فهرست میتواند به اندازه یک کتاب ادامه پیدا کند، اما قطعا این گزینهها ماندگارترین و بزرگترین موسیقیهای متن فیلم در طول تاریخ هستند.
جنگ ستارگان یک امید جدید(1977)
وقتی نوبت به بهترین موسیقیهای متن همه دوران میرسد، بیشک نمیتوان موسیقی متن «جنگ ستارگان» اثر جان ویلیامز را فراموش کرد. خیلیها اعتقاد دارند که اگر موسیقی جان ویلیامز نبود، فیلم فضایی و علمی -تخیلی جورج لوکاس هرگز نمیتوانست این جایگاه احساسی و فرهنگی را که امروز دارد، داشته باشد. حتی تأثیر این موسیقی را امروز هم میتوان بر موسیقی دیگر فیلمها که بر پرده نقرهای نمایش داده میشوند، دید.
پدرخوانده (1972)
آیا هیچ موسیقیای بهتر از موسیقی «پدرخوانده» وجود دارد که توانسته باشد صداها، لحنها و نواهای یک فیلم را به این خوبی همراهی کند؟ قطعا وجود ندارد. این موسیقی که توسط آهنگسازی ایتالیایی با نام جیووانی نینو روتا نوشته شده است، آنقدر قدرتمند است که حتی اشک مافیاهای واقعی هم با شنیدن آن در میآید. نینو روتا گفته بود: «آنها به موسیقی من اینطور نگاه میکنند که ترکیبی از نوستالژی با مقدار زیادی شوخیهای خوب و خوشبین است. خب، این دقیقاً همان شکلی است که میخواهم مرا با آن به یاد آورند».
برباد رفته (1939)
باید خیلی بهخودتان فشار بیاورید تا بتوانید موسیقی بهتری برای فیلم در عصر طلایی سینما پیدا کنید. موضوع اصلی این فیلم نمیتوانست بیش از این مایه دلشکستگی و تراژیک باشد که با تشکر از آهنگساز افسانهایاش یعنی مکس اشتاینر، از موسیقی بهعنوان ابزاری برای پرورش کاراکترها استفاده کرد.
بتمن (1989)
خیلیها بر این عقیدهاند که 2آهنگساز بودند که موسیقی مخصوص ژانر قهرمانی را خلق کردند: جان ویلیامز و دنی الفمن. و موسیقی این فیلم دستاورد بزرگ دنی الفمن است. تم اصلی موسیقی میتواند باعث شود که یک نفر احساس کند تا ارتفاع هزاران متری یک ساختمان عظیم در یک شهر خیالی بالا رفته است.
ارباب حلقهها : یاران حلقه (2001)
آیا هیچچیزی در این فیلم وجود دارد که بیشتر از الفها، روحانی و آسمانی باشد؟ بله وجود دارد. بهنظر میرسد موسیقی متن فیلم، ساخته هاوارد شور از حباب افلاکی خلاقیت بیرون آمده و از زمانی که جی. آر. آر. تالکین داستان ارباب حلقهها را نوشت، کیهان را درنوردیده و به زمین رسیده است.
کازابلانکا(1942)
افرادی مثل مکس اشتاینر میتوانند یک شاهکار موزیکال را فقط با استفاده از تکرار 6 نت بسازند. با این حال یکی از بهیادماندنیترین موسیقیهای متن فیلم تاریخ از یک ملودی دیگر قرض گرفته شده است. اشتاینر با مهارت، یک موسیقی مشهور آن زمان با نام «درحالیکه زمان میگذرد» را میگیرد و آن را تبدیل به یک قطعه دراماتیک برای یکی از مهمترین فیلمهای رمانتیک تاریخ میکند.
راکی(1976)
انگیزهداشتن برای بالا رفتن از تعداد بسیار زیادی پله میتواند بسیار سخت باشد، اما موسیقی این فیلم، قهرمانی را به دنیا معرفی کرد که سنگین وزن بود، مغزش ایراد داشت، دهانش کج بود، اما صاحب قلبی قوی بود و باعث میشد هرکسی دلش بخواهد مثل او تا بالاترین پلهها بدود.
ایندیانا جونز، مهاجمان صندوقچه گمشده(1981)
اصلا تصادفی نیست که نام جان ویلیامز را بیشتر از بقیه آهنگسازان در این فهرست میبینیم. موسیقی هیجانانگیز او برای ماجراجوییهای ایندیاناجونز باعث میشود که دلتان بخواهد یک کلاه سرتان بگذارید، شلاق دستتان بگیرید و بهحساب چند آلمانی نازی برسید. ویلیامز در همکاری دیگری با جورج لوکاس و استیون اسپیلبرگ، یک موسیقی ماندگار برای قهرمانان این فیلم بهیادماندنی خلق کرد. نتیجه، آهنگی شد که در یک لحظه میتواند شما را اغوا کند و در لحظهای دیگر بترساند.
خوب، بد، زشت (1966)
انیو موریکونه، استاد نشاندادن گوتیک غربی است و این موسیقی بهطور خاص بیشترین ارتباط را با میراث گذشتگان او دارد. همکاری نخست او با سرجیو لئونه، نه فقط باعث شد که این فیلم یکی از بهترین موسیقیهای تاریخ را داشته باشد بلکه میتوان آن را بهعنوان بهترین موسیقی متن سینمای غرب دانست. وقتی به غرب وحشی و قدیمی فکر میکنی، بدون لحظهای مکث همان صدای سوتزدن را میشنوی که با 3نت گیتار ادامه مییابد و در این لحظه میدانی خطر در جایی کمین کرده است.
شجاع دل (1995)
جیمز هورنر برای کار زیبایش در تنظیم و ارکستراسیون یک موسیقی بهمنظور نشاندادن سفر روحانی ویلیام والاس، شناخته میشود. او نوعی از موسیقی را میسازد که هم هیجانانگیز است و هم مالیخولیایی. شنونده بهراحتی به تپههای سرسبز اسکاتلند میغلتد و بعد ناگهان وارد نبردهای خونین میشود.
مکث
* آهنگسازانی که با فیلمها شناخته شدهاند
میان سازندگان موسیقی فیلم در دنیا، افرادی هستند که شاخصتر از دیگران هستند و بهواسطه فیلمها بودند که به شهرت رسیدند، جوایز بینالمللی زیادی بردند و نام خود را جاودان کردند. این فهرست هم میتواند با نام افراد بزرگی مثل جری گلداسمیت، هاوارد شور، توماس نیومن، برنارد هرمان، جان بری، میکیس تئودوراکیس، ای آر رحمان، رامین جوادی و خیلیهای دیگر ادامه پیدا کند. اما در ادامه به 4نفر از بزرگترینهایشان اشارهای کوتاه داریم.
وقتی صحبت از موسیقی متن فیلم میشود، شاید نخستین اسمی که به ذهن بیاید، هانس زیمر باشد؛ آهنگساز آلمانیای که در طول عمر فعالیت هنریاش برای بیش از 150فیلم موسیقی متن نوشت. مرد «بارانی»، «شیرشاه»، «شاهزاده مصر»، «گلادیاتور»، «آخرین سامورایی»، «دزدان دریایی کارائیب»، «سهگانه بتمن»، «شرلوک هلمز»، «درمیان ستارگان» و «دانکرک» مهمترین و مشهورترین فیلمهایی هستند که او برایشان موسیقی ساخت. نام او در فهرستی از نوابغ زنده جهان در روزنامه دیلیتلگراف بهچشم میخورد. او با مرد بارانی به شهرت رسید.
جان ویلیامز دومین نفری است که بیشترین تأثیرگذاری را در دنیای موسیقی فیلم داشته است. فیلمهای «آروارهها»، سری «جنگ ستارگان»، «سوپرمن»،« ای تی»، سری «ایندیانا جونز»، «فهرست شیندلر» و 3 فیلم نخست از مجموعه «هری پاتر» از مشهورترین کارهای اوست. او با 50 بار نامزدی برای اسکار، بیشتر از هر انسان زنده دیگری نامزده جایزه اسکار شده است.
انیو موریکونه، آهنگساز و رهبر ارکستر ایتالیایی است که با کارگردانان بسیاری چون سرجیو لئونه، برناردو برتولوچی، رومن پولانسکی، الیور استون، کوئنتین تارانتینو، جوزپه تورناتوره و... همکاری داشته است. او موسیقیهای ماندگاری برای فیلمهای بزرگی چون «بهخاطر چند دلار بیشتر»، «خوب بد زشت»، «روزی روزگاری در غرب»، «سینماپارادیزو»، «افسانه »1900و «مالنا» ساخته است. روزنامه گاردین در سال 2001 در مقالهای به او عنوان موتزارت سینما را دارد.
جیمز هورنر بیش از 100موسیقی فیلم نوشت که شامل موسیقی فیلمهای «تایتانیک»، «آپولو13»، «شجاع دل» و «آواتار» میشود. او در سال 2015و در سن 61سالگی از دنیا رفت و برای مخاطبان آثارش یک عمر دستاورد موسیقی بهجا گذاشت. مهمترین فیلمی که او با موسیقی آن به شهرت جهانی رسید و بهعنوان موفقیت بزرگش از آن یاد میشود، موسیقی فیلم «پیشتازان فضا 2»در سال 1982بود. بعد از آن او موسیقی متن تایتانیک را نوشت و موسیقی «آهنگ قلب من ادامه پیدا میکند» را برای اجرای سلن دیون نوشت.
مشهورترین و شاخصترین موسیقی فیلمهای جهان کدامها بودهاند؟
موتزارتهای سینما
موسیقیهای فیلم در سینما آنچنان احساساتی را در مخاطب برمیانگیزند که هیچ کلامی نمیتواند
در همینه زمینه :