موج دوباره استیضاح

فرزانه آیینی/خبرنگار

دیروز روز پرخبری برای بهارستان بود؛ از کلید‌خوردن استیضاح وزرای امور خارجه، علوم و آموزش و پرورش گرفته تا خبرهای درگوشی از نشست 5ساعته دوشنبه‌شب رئیس کمیسیون امنیت ملی با جنیدی و کدخدایی برای حل ایرادات شورای نگهبان به CFT و طرح نخستین سؤال از وزیر دفاع در کمیسیون امنیت ملی برای نخستین‌بار در مجلس دهم، تکاپویی جدید از سوی منتقدان دولت را در بهارستان رقم زده بود. صبح دیروز علی لاریجانی نشستی با فراکسیون‌های سیاسی بهارستان درمورد تحریم‌ها و فضای اقتصادی کشور داشت که به نمایندگان توصیه کرده بود در فضای تحریم‌ها جانب وحدت را بیشتر از هر چیزی نگاه دارند اما بعد از این جلسه مخالفان دولت از استیضاح وزیر خارجه و وزیر علوم صحبت کردند.
 در میان خبرهایی که دیروز از بهارستان مخابره می‌شد، سخنان حسینعلی حاجی‌دلیگانی، نماینده شاهین‌شهردر مورد آغاز جمع‌آوری امضا برای استیضاح ظریف، بیشترین بازتاب خبری را در میان اخبار مجلس داشت، به این ترتیب بود که «کلید‌خوردن استیضاح محمدجواد ظریف برای بررسی سخنانش درمورد واقعیت‌بودن پولشویی در کشور» خبر داغ و پر‌بازتاب دیروز بهارستان بود.
حاجی‌دلیگانی در حاشیه نشست دیروز بهارستان در پاسخ به این سؤال که چرا طرح استیضاح وزیر امور خارجه را کلید زده‌اید، به همشهری گفت: ظریف ادعایی در مورد پولشویی کرده که سبب تضعیف جایگاه نظام شده است. ما از او خواستیم مدارک و اسنادش در این زمینه را به ما ارائه کند اما تا‌کنون خبری نشده است، لذا به دلیل ارائه‌نکردن مدارک خود درمورد پولشویی، طرح استیضاح وزیر امور خارجه از امروز - سه‌شنبه - تدوین شد و امضاهای آن از امروز جمع‌آوری می‌شود.
او در پاسخ به این سؤال که چرا در قالب طرح سؤال یا احضار وزیر به کمیسیون‌های تخصصی مربوطه پیگیر‌ امر نمی‌شوید و در گام اول به سراغ اقدام آخر یعنی استیضاح رفته‌اید، به همشهری گفت: چون دلم می‌خواهد، اما باید بگویم که من بارها در طرح سؤال‌ها و جلسات کمیسیون دغدغه‌هایمان را با ایشان مطرح کرده‌ایم و جواب نگرفته‌ایم. الان هم از آقای وزیر فقط یک در‌خواست داریم و آن این است که اسامی کسانی را که پولشویی می‌کنند، اعلام کند همین و بس.
اشاره حاجی‌دلیگانی به سخنان 10روز پیش ظریف در گفت‌وگو با خبرآنلاین است که گفت: پولشویی در کشور یک واقعیت است و هشدار داد که دلیل فضاسازی‌هایی که علیه مصوبه‌های ضدپولشویی می‌شود، منافع اقتصادی افراد است.
وی در این گفت‌وگو تصریح کرد: «بالاخره پولشویی یک واقعیت در کشور ماست و خیلی‌ها از پولشویی منفعت می‌برند. من نمی‌خواهم این پولشویی را به جایی نسبت دهم؛ اما جاهایی که هزاران میلیارد پولشویی می‌کنند، حتما آنقدر توان مالی دارند که ده‌ها و صدها میلیارد هزینه تبلیغات و فضاسازی کنند... با این وضعیت ما نمی‌توانیم با فضاسازی‌ها مقابله کنیم. کسانی که در یک قلم معامله‌شان ممکن است ۳۰هزار میلیارد منفعت باشد، فضاسازی کرده‌اند.»‌
البته به‌دنبال تند‌شدن هجمه‌های منتقدان به ظریف، وزیر امور خارجه در گفت‌وگویی دیگر در واکنش به کسانی که مستندات پولشویی گسترده را از او خواسته بودند، گفت: من مسئول مستندات نیستم، این مستندات در دسترس عموم است و مرکز مربوطه در وزارت اقتصاد و دارایی هم موارد پولشویی را اعلام کرده است.
ظریف ادامه داد: آخرین مستند در ارتباط با این موضوع هم مربوط به افرادی است که با داشتن شبکه پولشویی گسترده اخیرا مجازات شدند، علاوه بر این شبکه‌های پولشویی گسترده دیگر مستند شده است، لذا نیازی به توضیح بیشتر من نیست.

به جریان‌افتادن استیضاح ظریف با یک امضا 
حاجی‌دلیگانی در ادامه گفت‌وگویش با همشهری در پاسخ به اینکه این طرح استیضاح چند امضا دارد و از سوی چه جمعی هدایت می‌شود، افزود: فعلا فقط خودم آن را امضا کرده‌ام و نمی‌دانم شمار امضاها به چند نفر خواهد رسید.
نصرالله پژمانفر، نماینده مشهد و از دیگر چهره‌های همسو با جبهه پایداری که در بحث امور خارجه با حاجی‌دلیگانی اشتراک نظر دارد، در حاشیه نشست دیروز مجلس به همشهری گفت: هنوز طرح استیضاح ظریف را ندیده‌ام اما احتمالا آن را امضا می‌کنم. 
او در پیش‌بینی شمار امضا‌کنندگان استیضاح ظریف به خاطر سخنانش درباره پولشویی افزود: فکر می‌کنم شمار امضا‌ها به 70 تا 80 امضا برسد. محمد‌جواد ظریف طی 5 سالی که وزارت را گرفته، جزو وزیرانی است که بیشترین سؤال از او در صحن علنی مجلس مطرح شده است. این سؤالات بیشتر از سوی طیف پایداری و مخالفان برجام طرح شده است. ظریف به لحاظ قانع‌کردن مجلس رکورددار هم هست. مخالفان او در تمامی این موارد نتوانسته‌اند از مجلس برای وزیر خارجه کارت زرد و اخطار جور کنند.
در کنار غوغای کلید‌خوردن استیضاح ظریف در راهروهای بهارستان، محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی نیز در جلسه علنی دیروز مجلس در تذکری به وزیر امور خارجه به‌دلیل اظهاراتش در مورد وجود پولشویی گسترده در کشور، گفت: قانون پولشویی در کشور وجود دارد و متولی آن وزارت اقتصاد است، در کنار آن وزارت اطلاعات و دستگاه‌های دیگر مانند بانک مرکزی نیز متولی این امر هستند. وی افزود: ظریف نسجیده حرفی زد که بیش از همه دولت و نظام جمهوری اسلامی را زیر سؤال برد. او تأکید کرد که اگر وزیر امور خارجه ادله‌ای درخصوص وجود پولشویی گسترده در کشور دارد، ارائه کند تا موضوع پیگیری شود زیرا این امر برای نظام هزینه ایجاد کرده است که باید مورد بررسی قرار گیرد. هرچند چهره‌های تندروی وابسته به جناح راست در مجلس به‌شدت در تکاپو هستند تا استیضاح ظریف را به‌ثمر برسانند، اما اکثریت مجلس با مثبت ارزیابی‌کردن کارنامه وزیر امور خارجه به مطرح‌شدن طرح استیضاح او لبخند می‌زدند و استیضاح ظریف را سیاسی تعبیر می‌کردند. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در واکنش به بحث استیضاح ظریف به همشهری گفت: هرچند استیضاح را حق مجلس می‌دانم و به سخنان وزیر امور خارجه درمورد پولشویی نقد کردم، اما بشخصه مخالف استیضاح محمدجواد ظریف هستم. او افزود: شرایط کشور و اینکه بیشترین کارهای فعلی کشور بر دوش وزارت امور خارجه است، شرایط مساعدی را برای استیضاح سکاندار آن ایجاد نمی‌کند و من فکر می‌کنم نمایندگان اگر ابهام یا نقدی به او دارند، می‌توانند با طرح سؤال یا فراخواندن به کمیسیون‌های تخصصی از وزیر امور خارجه بی‌واسطه و بدون هیاهو بخواهند ابهاماتشان را برطرف کند نه اینکه در گام اول به سراغ استیضاح-‌که معمولا آخرین اهرم نظارتی مجلس است- بروند. غلامعلی جعفر‌زاده ایمن‌آبادی، نایب‌رئیس فراکسیون مستقلین با تأکید بر اینکه از سخنان منتقدان ظریف در مورد پولشویی تعجب می‌کنم، به همشهری گفت: من از جمعی که امروز به‌دنبال استیضاح ظریف به خاطر سخنانش درباره پولشویی هستند، می‌پرسم که اگر ما در کشور پولشویی نداریم، چرا برایش قانون مصوب می‌کنیم و چرا در وزارت اقتصاد دایره‌ای ویژه برای رسیدگی به پولشویی ایجاد کرده‌ایم.


تکاپو برای استیضاح بطحایی و غلامی 

از سوی دیگر و همزمان با طرح خبر کلید‌خوردن استیضاح ظریف، محمدرضا رضایی کوچی نیز به جمع خبرنگاران آمد و از تقاضای تعدادی از نمایندگان برای استیضاح منصور غلامی، وزیر علوم خبرداد. او در جمع خبرنگاران گفت: تعدادی از نمایندگان به‌دنبال استیضاح وزیر علوم، تحقیقات و فناوری هستند که تاکنون بیش از 100 امضا جمع شده است. به‌گفته رضایی‌کوچی، انتخاب‌های سیاسی و ناکارآمد و کاهش کیفیت علمی دانشگاه‌ها و انتخاب مدیران ناکارآمد در دانشگاه‌ها، حذف برخی دانشگاه‌ها و تجمیع دانشگاه‌های مؤثر، عدم‌نگاه به توسعه دانشگاه‌ها و ضعف مدیریتی از جمله محورهای این استیضاح است. پروانه سلحشوری، نماینده تهران درباره خیزش دوباره موج استیضاح در بهارستان گفت: علت طرح همزمان استیضاح‌ها در مجلس روشن نیست اما همزمان با تکاپوی جمعی برای استیضاح وزیر امور خارجه و علوم، جمعی نیز درصدد جمع‌آوری امضا برای به جریان انداختن مجدد طرح استیضاح بطحایی، وزیر آموزش و پرورش هستند. سلحشوری با تأکید براینکه متأسفانه به‌رغم ایرادات کارشناسانه و ناکارآمدی‌هایی که در بدنه اجرایی کشور وجود دارد، در مجلس اساس طرح‌های استیضاح بیشتر از اینکه کارشناسانه و برای علاج اشتباهات باشد، سیاسی است، افزود: مجلس دهم مجلسی غیرقابل پیش‌بینی است که نمی‌توان اقداماتش را پیش‌بینی کرد.