پرویز کرمی | دبیر ستاد فرهنگسازی اقتصاد دانش بنیان معاونت علمی ریاست جمهوری:
باید بدانیم که نمیتوانیم جلوی فناوری و نوآوری را بگیریم، نوآوری در مسیر پیشرفت در کشور ما نیز ایجاد شده است، ما باید با تغییرات عالمانه و عاقلانه برخورد کنیم. البته نباید فراموش کنیم که هر کاری مزایا و معایبی دارد، باید مزایای آن را برداریم و معایب آن را رفع کنیم، یکی از معایبی که در این وضعیت وجود دارد این است که کسب و کارهای ایرانی و داخلی ما نباید همه اساس و کارشان را روی بسترها و نرمافزارهایی که اساس آنها خارجی است قرار دهند. همه کارهای ما منوط به تلگرام نیست ولی در سویی دیگر باید به سمتی برویم که فناوری و نوآوریای که جامعه جهانی در اختیارمان میگذارد را استفاده کنیم. هیچ کشوری امنیت، آزادی و استقلال خویش را صرفا متکی به فعالیت برخی شبکههای خارجی نمیکند. برای مثال شرکت تاکسیرانی اوبر در آلمان اجازه فعالیت ندارد، جامعه آلمان خیلی باز است و آزادیهای زیادی وجود دارد، ولی اجازه فعالیت به اوبر داده نشد. ماجرا هم صنفی نبود که بگوییم مثلا تاکسیرانهای آلمانی به فعالیت آن شرکت اعتراض کردند. داستان فعالیت اوبر کاملا امنیتی بود و فضایی ایجاد شده بود و به خط قرمزهای دولت و کشور آلمان نزدیک شدهبود. ما هم باید حواسمان باشد که تلگرام در فضای آزاد میتواند باشد به شرطی که خط قرمزهای نظام و حاکمیت ما را زیر سؤال نبرد.
اگر میخواهیم شبکههای اجتماعی داخلی در کشور ما در کنار استارتآپها و شرکتهای دانش بنیان رشد کنند باید به آنها فضا و میدان فعالیت داده شود. ما مدعی نیستیم که نرم افزارهای پیامرسان ما بدون ایراد هستند، ایراد دارند، حتی خودم در چند نرمافزار پیامرسان ورود کردم و با مشکل روبهرو شدم، ولی باید کمک کنیم که اینها پا بگیرند و قوی شوند. اگر موضوع کسب و کار است باید کمک کنیم که بسترهای داخلی شکل بگیرند، البته پیامرسانهای داخلی نیز کارشان را شروع کردهاند. اخیرا دیدم یک پیامرسان داخلی(آی گپ)، یک میلیارد تومان جایزه تعیین کرده برای کسی که بتواند آن را هک کند. این به نوعی عرضاندم کردن پیامرسانهای ایرانی و پیام دادن به رقبا، همکاران و مشتریان است که میگوید من تلاشم را میکنم. من نمیدانم که هک میشود یا نه، همین که شروع به استقلال و پیام مثبت دادن کرده، خیلی مهم است؛ شرکتهای دیگری هم این کار را شروع کردهاند.
از آن طرف هم مسئولان نظام و حاکمیت در قوه قضاییه، دولت و مجلس پیام میدهند که ما مشکلی با آزادی، اطلاعرسانی و مسائل مردم نداریم؛ خط قرمزهایی است که باید رعایت شود. این موجب نمیشود مشکلاتی که در حاکمیت در حمایت از راهاندازی این پیامرسانها و بسترها وجود دارد، توجیه شود. در یک مقطع زمانی تب فیسبوکسازی یا تلگرامسازی در ایران بالا میگیرد، هزاران مدعی وارد معرکه میشوند ولی دریغ از یک خروجی خوب. نباید در فضای کسب و کار انحصار داخلی و خارجی ایجاد شود، انحصار برای فضای کسب و کار آزاد مضر است. در اغلب کشورهای توسعه یافته اجازه شکلگیری انحصار را نمیدهند، قانون ضدانحصار دارند. در ایران هم باید چنین روشی ایجاد و جلوی انحصار گرفته شود. متأسفانه تلگرام با همه مزایا و خوبیهایش یک کار انحصاری بود و این قبل از اینکه قضایای اخیر رخ دهد، مضر بود، هر لحظه امکان داشت که تلگرام سرویسهایش را پولی کند، چهکسی پاسخگو میشد؟ در بین شرکتهای داخلی هم نباید پیامرسان یا نرمافزارها و پلتفرمهای انحصاری داشتهباشیم.
در حوزه تاکسیهای اینترنتی بارها معاونت علمی ریاستجمهوری در کنار همه حمایتهایش از اینگونه کارها اما مخالفت خود را با انحصار در این زمینه اعلام کرد. الان چند شرکت در این حوزه با هم رقابت میکنند و هیچ انحصاری وجود ندارد. معتقدم نظام و دولت به هیچ وجه بهدنبال بستن شبکههای اجتماعی نیستند. گواه این سخن، آزاد شدن اینستاگرام است ولی تلگرام نه، زیرا تلگرام با خطقرمزهای نظام که خیلی هم آشکار و واضح است کنار نیامدهاست. وزارت ارتباطات هم رسما توییت میکند که شما باید کانالهایی که ترویج خشونت، بمبگذاری و آتشسوزی میکند را ببندید. آنها بسته نشده، دیگری بازگشایی میشود. کدام کشوری اجازه میدهد که استقلال، آزادی و امنیتش به مخاطره بیفتد؟ در ماجرای والاستریت، آمریکا همه پیامرسانها را مسدود کرد. در اتفاقات سال 88توییت برای تعمیرات بسته شده بود، وزارت خارجه آمریکا دستور داد که آن را باز کنید ما میخواهیم از این طریق برای مخالفان نظام ایران کمک کنیم. اینها را باید دید، البته قبول دارم که یکسری کسب و کارها با بسته شدن تلگرام لطمه خوردند. از جایگاه دولتی خودم از این بابت عذرخواهی میکنم و متأسف هستم. تلگرام با همه مزایای آن بهدلیل انحصار بودنش برای کشور ما خطری برای کسب و کارهای ما محسوب میشود. مشابهداخلی آن هم اگر یکی باشد باز هم خطر است، باید کمک کنیم که چند پلتفرم خوب ایرانی در این زمینه فعال شوند.