احساس نیاز کاذب خرید فناوری‌های جدید

محمدحسنی سعدی/دانش آموخته جامعه‌شناسی

خبر جالبی هفته قبل منتشر شد مبنی بر اینکه هنوز 7هزار خانواده در انگلیس از تلویزیون‌های سیاه و سفید استفاده می‌کنند. لابد فکر می‌کنند تلویزیون سیاه و سفید هم نیاز آنان را برطرف می‌کند و نیازی نیست هزینه‌ای بابت خرید مدل رنگی آن صرف کنند. اما در ایران در کمتر جایی دیگر حتی اثری از تلویزیون‌های لامپ تصویری یافت می‌شود. اکثرا با ورود تلویزیون‌های ال‌سی‌دی و تخت مدل تلویزیون‌های خود را تغییر داده‌ایم. در مورد گوشی و سایر ابزارهای الکترونیک هم به محض ورود فناوری جدید همه تلاش می‌کنیم از آخرین مدل آن بهره‌برداری کنیم و رقابت و چشم و هم‌چشمی هم این حس را تقویت می‌کند. اما هیچ به این نکته توجه نمی‌کنیم که وسیله‌ای که می‌خریم در حد رفع نیازهای ما باشد و چه بسا بسیاری از هزینه‌هایی که بابت یک فناوری می‌پردازیم هرگز مورد استفاده ما قرار نمی‌گیرد. بسیاری از ما کالاهای زیادی را در خانه‌مان انباشته کرده‌ایم که هیچ‌گاه استفاده خاصی هم از آن نمی‌کنیم و فقط احساس نیاز کاذب استفاده از آخرین فناوری سبب شده دوست داشته باشیم آن را تصاحب کنیم. شرکت‌های تولید‌کننده هم با ایجاد این احساس نیاز کاذب با استفاده از تبلیغات ما را به خرید وسایل بی‌مصرف خود ترغیب می‌کنند. براساس پژوهشی که سال گذشته انجام شده است یک خانوار شهری در تهران به‌طور متوسط سالانه 13میلیون تومان خرج کالاهای مصرفی می‌کند و از این مقدار 10میلیون تومان خرج کالاهای غیرخوراکی و مصرفی می‌شود و سالانه مبلغ 26میلیارد تومان فقط در شهر تهران برای کالاهای مصرفی هزینه می‌شود درحالی‌که اگر این مبلغ هزینه صرف پس‌انداز و سرمایه‌گذاری شود به توسعه کشور خیلی می‌تواند کمک کند. با توجه به اینکه اکثر این کالاها وارداتی هستند و باعث خروج ارز از کشور می‌شوند و خصوصا در شرایط فعلی کشور بهتر است در خرید اینگونه کالاها تجدیدنظر اساسی شود و تلاش کنیم هزینه آن را صرف امور مفیدتر و بهتری برای زندگی‌مان کنیم.