مکرون در پکن؛ چرخش چین از انگلیس به فرانسه

محمدامین خرمی|خبرنگار:

امانوئل مکرون 2هفته پس از سفر به قاره آفریقا اکنون قدم به قاره کهن گذاشته است تا با شی‌جین‌پینگ دیدار کند؛ دیداری که حکایت از تلاش 2رئیس‌جمهور برای تقویت جایگاه فرانسه و چین در صحنه سیاست بین‌الملل دارد. سفر مکرون به چین نخستین سفر یک رهبر اروپایی به این کشور پس از برگزاری کنگره بزرگ حزب کمونیست است که نتیجه‌‌اش تقویت بیش از پیش قدرت و جایگاه شی جین‌ پینگ در چین بوده است. 2کشور طی روزهای گذشته این سفر را در راستای تقویت روابط میان چین و اتحادیه اروپا اعلام کرده‌اند. دیدار امانوئل مکرون و شی جین پینگ در شرایطی انجام می‌شود که هر دو رئیس‌جمهور سودای جهانی شدن دارند. رئیس‌جمهور چین به‌دنبال اخذ تأیید فرانسه و در نگاه کلان‌تر اتحادیه اروپا، درباره طرح بزرگ «یک کمربند، یک راه» است؛ طرحی که به نماد سیاست‌های چین برای تبدیل‌شدن به یک قدرت جهانی و جانشینی آمریکا در سیاست جهانی بدل‌ شده است. چینی‌ها در این زمینه موفق هم بودند. مکرون و همسرش دیروز شهر شیان را برای آغاز سفر سه‌روزه خود به چین انتخاب کردند که نقطه آغاز جاده کهن ابریشم است. طرح یک کمربند، یک راه، 3سال پیش از سوی شی جین پینگ معرفی شد و چینی‌ها قرار است حدود 1تریلیون دلار روی آن سرمایه‌گذاری کنند. این طرح شامل مسیری جاده‌ای، ریلی و آبی و مبتنی بر احیای مسیر تاریخی جاده ابریشم، از چین تا اروپاست؛ طرحی که البته رئیس‌جمهور فرانسه آن را «جاده‌ای دوطرفه» خوانده و خواستار فراهم آمدن شرایط برای دسترسی به بازار چین برای تجار فرانسوی شده است.

همزمان، مکرون به‌دنبال گسترش حوزه نفوذ فرانسه در فضای خلأ قدرتی است که در اثر خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا به‌وجود آمده است. او که 6‌ماه پیش با وعده متحد کردن جامعه چندپاره فرانسه به پیروزی رسید و کلیددار الیزه شد، اکنون به‌دنبال احیای جایگاه کشورش در جهان است؛ از اروپا گرفته تا آفریقا و اکنون هم آسیا. مکرون در راستای همین سیاست بود که طی ماه‌های اخیر ابتدا تلاش کرد در بحران به‌وجود آمده میان عربستان و لبنان میانجیگری کرده و سپس با وعده آغاز دوره جدیدی از روابط میان فرانسه و آفریقا به تعدادی از کشورهای این قاره سفر کند. مکرون 60سال پس از فروپاشی شاکله استعمار در جهان و پایان سیطره استعماری فرانسه بر سرزمین آفریقا، در سفر به اوآگادوگو، پایتخت بورکینافاسو از «تصمیم قاطع» کشورش برای پایان کامل نفوذ در کشورهای آفریقایی خبر داد.

فرانسه، متحد سیاسی و دیپلماتیک چین

پکن در اقدامی که به وضوح نشان از تغییر نگاه به قدرت‌های اروپایی دارد، پیش از سفر ترزا می ‌به پکن، میزبان مکرون شده است. ترزا می ‌طی ماه‌های گذشته چندین‌بار سفر خود به چین را به تعویق انداخته است. پیش از این، چینی‌ها همیشه از «دوره طلایی» پکن و لندن سخن می‌گفتند و در میان اروپایی‌ها انگلیس را شریک اصلی خود عنوان می‌کردند. رأی 2سال پیش مردم انگلیس به خروج از اتحادیه اروپا موسوم به «برگزیت» را باید پایان دوران طلایی حضور این کشور در مهم‌ترین ساز‌وکار بین‌المللی قاره سبز و البته پایان دوران طلایی روابط میان چین و انگلیس دانست.

در اروپا آلمان‌ها اصلی‌ترین شریک اقتصادی چینی‌ها هستند اما چین نشان‌ داده‌ است که در روابط سیاسی و دیپلماتیک خود با اروپا ترجیح می‌دهد با فرانسوی‌ها تعامل داشته باشد. این در شرایطی است که فرانسه نیز تلاش دارد با احیای جایگاه سنتی خود در اروپا، شانه به شانه آلمان‌ها در فضای اتحادیه اروپا تأثیرگذار باشد. هر دو کشور جزو قدرت‌های هسته‌ای جهان و از اعضای دائم شورای امنیت هستند، بنابراین فارغ از مسائل دوجانبه، بررسی مسائل مهم بین‌المللی نیز در دستور کار دیدار امانوئل مکرون و شی جین پینگ قرار گرفته است. جنگ سوریه، مناقشه میان اسرائیل و فلسطین بر سر بیت‌المقدس، کره‌شمالی و اجرای توافق آب‌‌وهوایی پاریس جزو مهم‌ترین مسائل بین‌المللی است که 2رئیس‌جمهور مورد بحث قرار می‌دهند. مکرون خواستار «بازسازی کامل» روابط میان چین و فرانسه شده است و شی جین پینگ از تمایلش برای آغاز یک «شراکت استراتژیک» با فرانسه خبر داده است. اکنون شرایط در آسیا هم برای تقویت حضور جهانی فرانسه مهیاست.

تجارت؛ انگیزه مهم نزدیکی چین و فرانسه

فارغ از مسائل سیاسی، تجارت یکی از محورهای اصلی مذاکرات رئیس جمهور فرانسه در چین است. یک هیات تجاری 60 نفره امانوئل مکرون را در سفر به پکن همراه می‌کنند. طی سا‌ل‌های اخیر دو کشور شاهد افزایش مبادلات تجاری بوده‌اند. چین اصلی‌ترین شریک تجاری فرانسه در آسیاست و در مقابل، فرانسوی‌ها چهارمین شریک تجاری چینی‌ها در اروپا به شمار می‌روند. با این حال، مکرون از ابتدا از اروپایی‌ها خواسته رویکرد «ساده لوحانه» خود در قبال چین را کنار بگذارند و به فکر موازنه تجاری با این کشور باشند. فرانسه با تراز منفی 36 میلیارد دلار، بیشترین کسری تجاری خود را با چین دارد. این در حالی است که چین میزبان بیش از 5هزار پروژه سرمایه‌گذاری فرانسوی‌ها در قالب 15 میلیارد دلار سرمایه است. مکرون در سفر خود به چین، به دنبال «عدالت تجاری متقابل» در تعامل با پکن است.