قاچاق سوخت؛ جایگزین بیکاری در کرمان

راضیه زنگی‌آبادی|  خبرنگار: 

 از ابتدای امسال تا هجدهم مهر، یک میلیون و 390 هزار لیتر سوخت قاچاق در استان کرمان کشف شد که در مقایسه با مدت مشابه پارسال افزایش داشته است. قاچاق سوخت معضلی اساسی است که نه‌تنها کرمان، بلکه همه استان‌های کشور را تهدید می‌کند و این گوهر گرانبها دست به دست از مرز خارج می‌شود. تاکنون نهادهای نظارتی نتوانسته‌اند آن‌گونه که باید چاره‌ای برای آن بیندیشند، به طوری که وزیر نفت کشور هم این موضوع را تایید کرده و عمده دلیل آن را قیمت ارزان سوخت دانسته است. 

از آن‌جایی که قاچاق سوخت کل کشور را درگیر کرده است، آمار دقیقی از میزان آن وجود ندارد. این طور که «علی ادیانی راد»، عضو کمیسیون انرژی مجلس، در گفت‌وگوی خبری خود در صدا و سیما اعلام کرده است، به طور تقریبی روزانه 20میلیون لیتر قاچاق سوخت در کشور اتفاق می‌افتد که علاوه بر قیمت ارزان سوخت در ایران، نوسانات ارز هم روی آن تاثیرگذار بوده است. 


قاچاق سوخت به روش سنتی

با توجه به همین مستندات، 30درصد سوخت کشور قاچاق می‌شود. آن هم به شکل سنتی و توسط خودروهای شخصی. استان کرمان هم از این معضل بی‌نصیب نمانده است. 
رئیس فرماندهی انتظامی استان می‌گوید: از ابتدای امسال تا هجدهم مهر، یک میلیون و 390 هزار لیتر سوخت قاچاق در استان کرمان کشف شد که در مقایسه با مدت مشابه پارسال 198 درصد افزایش نشان می‌دهد.   «رضا بنی‌اسدی‌فر» می‌افزاید: مبدأ این سوخت‌های قاچاق، تقریباً از همه استان‌های کشور بوده است، اما مقصد همه آن‌ها مرزهای شرقی و کشورهای افغانستان و 
پاکستان است. 


کسب درآمد با قاچاق 

یکی از متصدی‌های جایگاه سوخت کهنوج که از ما می‌خواهد اسمش را ذکر نکنیم، می‌گوید: قاچاق سوخت به راحتی در این منطقه صورت می‌گیرد، به‌ویژه بنزین. به عنوان نمونه یک نفر می‌آید و باک خودروی خود را تا آخرین حدی که جا دارد پر می‌کند و به آخر روز نرسیده دوباره به جایگاه برمی‌گردد و باکش را پر می‌کند. وی تمام بنزین را یک‌جا جمع می‌کند و 
می‌فروشد. 

این متصدی ادامه می‌دهد: در مورد گازوئیل هم همین‌طور است. یک کامیون‌داری که باید یک مسیر طولانی را برود تا مقداری پول گیرش بیاید، راه آسان‌تری را انتخاب می‌کند و سهمیه‌اش را تماماً دریافت می‌کند و آن را می‌فروشد، اما مساله اصلی قاچاق سوختی است که برای بالای هزار لیتر اتفاق می‌افتد و کسی نمی‌داند این مقدار سوخت را از کجا می‌آورند. مشخص است دست‌های پشت پرده دخیل این ماجرا هستند. 


مشکلات کهنوج 

اما معاون سیاسی فرماندار کهنوج در خصوص قاچاق سوخت در این منطقه نظر متفاوتی دارد. او می‌گوید: از این باب کهنوج در لیست شهرهای مسیر قاچاق معرفی می‌شود که شرکت نفت دارد و باید گفت همه پنج شهرستان جنوبی خصوصاً شهرستان‌های مرزی با سیستان و بلوچستان شامل این معضل می‌شوند. 
 «محمود قانعی» که روند کاهش قاچاق سوخت این ماه را در کهنوج نسبت به چند ماه گذشته آرام می‌داند، به همشهری می‌گوید: این اتفاق همیشه بوده و دلیل آن هم به شایعاتی که دور و اطراف شرکت گاز یا جایگاه‌داران سوخت می‌چرخد، ربط ندارد؛ زیرا دستگاه‌های ما چندسالی است پیشرفته شده‌اند و نمی‌توان به راحتی از آن‌ها سوءاستفاده کرد. با این‌که ورودی و خروجی مرزها در حال کنترل است، نمی‌توان همه خودروها را کنترل کرد، ولی با این وجود ما توانسته‌ایم در شهرستان کهنوج این قضیه را کنترل کنیم.

وی می‌گوید: کامیون‌دار گازوئیل سهمیه را برای کار روزمره می‌خرد و افراد دلالی در این میان وجود دارند که گازوئیل را یک‌جا از او می‌خرند، که این کار از طی کردن مسافت طولانی برای یک دستمزد به صرفه‌تر است. در شهرستان‌های جنوبی برای جلوگیری از این اتفاق یکی از بهترین عملکردها توجه به شغل کشاورزی است که راه درآمد 80 درصد مردم از این منطقه است. به این شکل که همه موتورپمپ‌های شهرستان‌های جنوبی را به نوعی برقی و مکانیزه کنیم؛ البته با ایجاد گلخانه‌ها و آبیاری قطره‌ای توانسته‌ایم روند را به سمتی ببریم که از سوخت‌های نفتی و گازی کمتر استفاده کنیم. 


قاچاق؛ آخرین گزینه

در استان کرمان به‌ویژه در قسمت‌های شرق و جنوبی به دلیل وضعیت کشاورزی نابسامان، همچنین بسته شدن چاه‌های غیرمجاز، نبود شغل مناسب یا حتی ارزان بودن قیمت نفت، به اجبار مردم این دیار به سمت قاچاق سوخت می‌روند و چون سود بیشتری در آن وجود دارد، افراد بیشتری هم جذب آن می‌شوند. با این حال آمار درستی از قاچاق سوخت در این استان وجود ندارد و هر روزه خبری از کشف چندهزار لیتر سوخت به گوش می‌رسد. شرکت نفت هم نمی‌تواند در این باره آماری را ارائه دهد و دلیل خود را امنیتی بودن موضوع مطرح می‌کند.


زیان قاچاق سوخت در استان

 «حمید ملانوری»، سرپرست معاونت سیاسی و امنیتی استاندار کرمان، می‌گوید: در داخل استان کرمان، عمده قاچاق سوخت از شهرهای شرقی و جنوبی مانند ریگان، کهنوج و رودبار جنوب انجام می‌شود. قاچاق سوخت علاوه بر زیان‌های شدید اقتصادی‌ای که متوجه کشور می‌کند، سبب وقوع تصادفات مرگبار زیادی در جاده‌های استان کرمان و استان‌های همجوار شده است.