انرژی
واکنش سرد ایران به معافیت‌های نفتی
وزارت نفت ایران به معافیت 8کشور از تحریم‌های آمریکا واکنش سردی نشان داده و اعلام کرده معافیت‌ها کافی نیست
ایران معافیت نفتی 8کشور از تحریم‌های نفتی آمریکا را کافی نمی‌داند؛ هرچند این 8کشور 80درصد نفت ایران را می‌خرند، اما به گفته بیژن زنگنه، وزیر نفت، میزان معافیت درنظر گرفته شده برای خریداران نفت ایران با تقاضا نمی‌خواند. او می‌گوید: متأسفانه ماه‌های آینده ماه‌های دردناکی برای مصرف‌کنندگان نفت پیش‌بینی می‌شود. او در گفت‌وگو با پایگاه خبری وزارت نفت تأکید کرد: با وجود رجزخوانی‌های اولیه آقای ترامپ و تعدادی از تولیدکنندگان منطقه‌ای نفت، سرانجام دولت آمریکا به کمبود شدید نفت در بازار جهانی و نبود امکان حذف ایران از این بازار اعتراف کرد. زنگنه افزود: دولت آقای ترامپ در آستانه انتخابات با هماهنگی برای افزایش عرضه از محل ذخیره‌سازی‌های نفت، قیمت نفت و بنزین را بهصورت مصنوعی پایین آورده و به‌طور طبیعی در ماه‌های آینده، روند قیمت‌ها افزایشی خواهد بود.
عربستان و روسیه علیه بازار
اما در این میان نوک پیکان انتقاد وزارت نفت فقط به سوی آمریکا نشانه نرفته؛ چنان‌که دیروز نماینده ایران در هیأت عامل اوپک گفت: عربستان و روسیه باید روزانه یک میلیون بشکه از عرضه نفت خام خود در بازارهای جهانی بکاهند. حسین کاظم‌پور اردبیلی در گفت‌وگو با بلومبرگ با بیان اینکه آنها ثبات بازار را بر هم ریخته‌اند، گفت: عربستان و روسیه تولید نفت خود را افزایش دادند و قیمت‌های جهانی این کالای راهبردی ۱۵دلار به ازای هر بشکه کاهش یافت. او تأکید کرد: آنها باید روزانه یک میلیون بشکه از تولید خود بکاهند، در غیر این صورت کسی آن را به‌حساب نمی‌آورد. او به صراحت اعلام کرد: ایران تنها زمانی از این توافقنامه بلندمدت حمایت می‌کند که تضمین دهد تصمیم‌های گرفته‌شده توسط همه کشورهای عضو این توافقنامه تأیید می‌شود. کاظم‌پور اردبیلی اقدام عربستان و روسیه را اجابت خواسته دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا دانست و این 2کشور را به سرقت مشتریان نفتی ایران و جایگزینی نفت خام این کشور در بازارهای جهانی متهم کرد.
دورنمای معافیت‌ها
گزارش‌های رسانه‌های جهانی در چند روز گذشته نشان می‌دهد آنها هم اعتقاد دارند اقدام دولت آمریکا در اعلام معافیت 8کشور ترکیه، تایوان، کره‌جنوبی، ایتالیا، یونان، چین، هند و ژاپن در خرید نفت ایران نشان داد تلاش دولت آمریکا بر حذف نفت ایران از بازارهای جهانی محقق نخواهد شد. وزیر خارجه آمریکا پس از اعمال مجدد تحریم‌های نفتی علیه ایران، اعلام کرد بهصورت موقت به 8کشور اجازه خرید نفت خام از ایران را داده و این 8کشور به‌مدت 180روز می‌توانند از این معافیت بهره ببرند. برخی تحلیلگران بازار نفت دنیا پیش‌بینی می‌کنند درصورت تداوم روند افزایش قیمت جهانی نفت، مقامات کاخ سفید برای جلوگیری از فشار قیمت بر مصرف‌کنندگان نه‌تنها معافیت خریداران نفت ایران را تمدید کنند بلکه ممکن است به برخی دیگر از کشورها اجازه خرید بدهند.
واکنش خریداران نفت ایران
در پی اعلام معافیت‌ها تعدادی از شرکت‌ها و کشورهای خریدار نفت ایران در بیانیه‌هایی استراتژی‌های خود را برای آینده اعلام کردند. شرکت نفتی انی ایتالیا اعلام کرد: در حال بررسی شرایط برای خرید نفت از ایران است تا ببیند معافیت از تحریم‌های آمریکا استفاده از نفت ایران را ممکن می‌کند یا نه. مقامات ترکیه هم به‌عنوان یکی از خریداران اصلی نفت ایران و بزرگ‌ترین خریدار گاز ایران اعلام کرده‌اند از تحریم‌های آمریکا تبعیت نمی‌کنند. نهاد زیبکچی، وزیر اقتصاد ترکیه تأکید کرده است: این تصمیم مربوط به وزارت تجارت خارجی آمریکاست و درخصوص خرید نفت ایران تنها موظف به تبعیت از تحریم‌های بین‌المللی مصوب سازمان ملل هستیم. مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه هم اعلام کرد: پیداکردن منابع عرضه انرژی به غیر از ایران برای ترکیه و ژاپن کار بسیار دشواری است و تحریم هر نتیجه‌ای هم داشته باشد، برای ما قابل‌قبول نیست. هوا چون اینگ، سخنگوی وزارت خارجه چین هم اعلام کرد: این کشور از حقوق مشروع و قانونی‌اش برای استمرار معاملات تجاری با ایران و برای حراست از فعالیت شرکت‌های چینی در ارتباط با ایران حفاظت خواهد کرد. رسانه‌های هندی هم گزارش دادند: مقامات دهلی‌نو به آمریکایی‌ها گفته‌اند به‌دلیل بحران‌های اقتصادی کنونی کشور نمی‌تواند واردات نفتی خود با ایران را قطع کند و بنابراین خرید نفت را همچنان ادامه خواهد داد. یک مقام کره‌جنوبی هم گفته است پتروشیمی کلید اقتصاد ماست و تأکید می‌کنیم اگر از تحریم‌های ایران لطمه‌ای به ما وارد شود، چالش بزرگی برای اقتصاد کره به‌وجود خواهد آمد. هیروشیگه سکو، وزیر اقتصاد، بازرگانی و صنعت ژاپن اعلام کرد این کشور به‌زودی برای از سرگیری واردات نفت از ایران آماده می‌شود. شرکت نفت تایوان اعلام کرده با توجه به اینکه تایوان باید تقریبا همه منابع نفت و گاز خود را از خارج وارد کند، دریافت این معافیت را مهم و مثبت می‌داند.
اروپا آماده دور‌زدن تحریم‌ها
در شرایطی که بسیاری از فعالان اقتصادی منتظر رونمایی از تونل ضد‌تحریم اروپا هستند، روزنامه انگلیسی گاردین در گزارشی از احتمال میزبانی آلمان یا فرانسه برای ایجاد مکانیسم ویژه مالی اروپا برای تسهیل مراودات پولی با ایران خبر داد و نوشت: مکانیسم ویژه مالی موسوم به اس‌پی‌وی ابزار مهمی است که نشان می‌دهد اروپا قصد دارد تا به ایران برای امضای توافق هسته‌ای2015 از طریق گسترش همکاری‌های تجاری پاداش دهد. منابع غربی می‌گویند که نامزدها برای میزبانی این مکانیسم مالی قدم برداشته و جزئیات فنی را بررسی کرده‌اند.
دینار و وون برای عبور از تحریم
اما شکست دیوار تحریم‌ها به معافیت‌های نفتی محدود نمی‌شود چنان‌که بلومبرگ به نقل از رئیس گروه اقدام ایران در وزارت امور خارجه آمریکا خبر داد عراق از تحریم واردات برق و گاز طبیعی از ایران معاف شده است. برایان هوک جزئیاتی از این خبر را اعلام نکرده اما مقامات عراقی می‌گویند: بغداد همچنان به واردات خود از ایران ادامه می‌دهد و یک حساب بانکی هم برای پرداخت هزینه‌ها به دینار افتتاح کرده است. کره‌جنوبی هم اعلام کرده این کشور با ایران برای اینکه در تعاملات و تبادلات تجاری دوجانبه از ارزهای ملی ازجمله وون - واحد پولی کره- استفاده کنند، به توافق رسیده است. رسانه‌های این کشور اعلام کردند که تهران و سئول موافقت کرده‌اند پرداخت‌ها و تسویه‌حساب‌های مالی و بانکی خود را با ارز ملی کره‌جنوبی (وون) انجام دهند و این تسویه‌حساب‌های مالی از طریق حساب‌های بانک مرکزی ایران نزد ووری بانک و بانک صنعتی کره‌جنوبی (آی‌بی‌کی) صورت می‌پذیرد.