قاشقچی!
ما ایرانیها با پنالتی چیپ خاطرات زیادی داریم که البته بیشتر آنها تلخ است؛ پنالتیهایی مثل همانها که یحیی گلمحمدی و طارمی خراب کردند و حسرت بر دل ملتی گذاشتند. پریشب سرخیو راموس باز هم از همین پنالتیها زد. این پنجمین پنالتی راموس بود که به این شکل زده و به گل تبدیل میشد؛ به پرتغال در سال2012، به مقدونیه در سال2014، به سویا در سال2017، به خیرونا و وایادولید در همین امسال.
او فعلا بعد از رفتن رونالدو پنالتیزن اصلی رئالمادرید است و حتی برای بهبود روحیه یا بالاتر رفتن شانس آقای گلی(!) کریم بنزما اجازه پنالتی زدن را به او و دیگران نمیدهد آن هم درحالیکه تیم تا دقایق آخر یک بر صفر از حریف پیش است و خراب شدن پنالتی احتمالی بنزما تأثیری روی نتیجه بازی نخواهد داشت. حالا کی راموس یکی از همین پنالتیها را در یک بازی حساس خراب میکند و تیمش را به باد میدهد خدا میداند. پنالتی چیپ بهقدری محبوب شده و جاافتاده که حتی در فینال جام جهانی هم زیدان مقابل دروازهبان افسانهای مثل بوفون چیپ میزند. پنالتی چیپ بیشتر برای تحقیر یا فریب دروازهبان حریف زده میشود. خارجیها به پنالتی چیپ غیر از چیپ میگویند پنالتی سافت یا «پاننکا». پاننکا معنای خاصی ندارد و اسم مبتکر این نوع پنالتی است. آنتونین پاننکا در جام ملتهای اروپا در سال1976 این مدل پنالتی زدن را ابداع کرد. اعتماد بهنفس این ملیپوش چکسلواکی بهحدی بود که او در فینال جام ملتها و مقابل یکی از بهترین دروازهبانهای تاریخ یعنی سپ مهیر و آلمانغربی در کشور یوگسلاوی این حرکت را اختراع کرد. وقتی اولی هوینس پنالتی چهارم آلمانغربی را خراب کرد نوبت پاننکا رسید.
بازی 2-2 شد و به وقت اضافه و پنالتی رفت. پاننکا زننده آخرین پنالتی چکسلواکی بود. او اگر این ضربه را گل میکرد آلمانها به پنالتی پنجم نمیرسیدند و در همین لحظه اختراع جالب فوتبال توسط بازیکن چکسلواکی به ثبت رسید. او آن زمان در تیم بوهمیانز پراها بازی میکرد و تازه 3 سال بود که به عضویت تیم ملی درآمده بود. در 59 بازی ملی موفق شد 17گل بزند. بهخاطر همان پنالتی در تیم منتخب جام هم جای گرفت. پاننکا دو بار دیگر در جام ملتهای دوره بعدی در سال1980که چکسلواکی سوم شد در ضربات پنالتی و یکبار هم در جام جهانی1982 در مرحله گروهی به همین شکل گل زد اما چکسلواکی در جام جهانی اسپانیا موفق به صعود از گروه نشد و پنالتی او تنها گل این تیم در کل تورنمنت بود. یک نام دیگر هم برای این حرکت تعریف شده که بیشتر ایتالیاییها آن را بهکار میبرند؛ «کوکیاجو» که بهمعنای قاشق چایخوری است.
بازیکنان معروفی که در تورنمنتهای مهم به این شیوه گل زدهاند یا خودشان چندان معروف نبوده اما در مسابقات مهمی پنالتی پاننکا یا مدل قاشقی را تقلید کردهاند عبارتند از؛ زیدان، مسی، توتی، الکسیس سانچس، پیرلو، رمزی، عمر عبدالحمان، سباستین آبرئو، پوستیگا، یونس محمود، راموس، جان استونز، فانپرسی و... جالب اینکه ادن آزار در سالروز تولد 69 سالگی آنتونین پاننکا در دوم دسامبر2017 موفق شد در برد 1-3 چلسی در استمفوردبریج مقابل نیوکاسل شیوه او را تکرار کند و شاید اگر دروازهبان نیوکاسل تقویم را چک میکرد و میدانست ممکن است آزار به مناسبت سالروز تولد استاد این سبک پنالتی آن را قاشقی بزند سر جایش میایستاد و ضربه را مهار میکرد. پاننکا هماکنون در 70 سالگی بهعنوان رئیس باشگاه بوهمیانز هنوز مشغول بهکار است.
مبتکران تکنیک
افراد دیگری هم بودهاند که برای نخستینبار حرکتی را در فوتبال ابداع کردهاند و آن حرکت به نام آنها ثبت شده است. بهطور مثال حرکت عقربی ایگوییتا- دروازهبان اسبق تیم ملی کلمبیا- در مهار توپ در بازی دوستانه با انگلیس که همگان این حرکت را به نام او به یاد میآورند.
در فرانسه گلهای آکروباتیک محکم را «پاپیناد» نامیدهاند به احترام گلهایی که ژان پیر پاپن به این شیوه میزد.
دریبل زیدانی ابداع خود او نبود و پیشتر به «چرخش گارینشا» و حتی «چرخش مارسی» نامیده میشد. خود زیدان دریبلاش را «رولت» میخواند.
در لیورپول از دفاع برای جاستین فلو توپ بلند میفرستادند و او هم با ضربهای کوچک به توپ بدون آنکه توپ را کنترل کند آن را میانداخت جلوی پای بازیکنی که برخلاف او رو به دروازه است و این حرکت به اسم «فلو پاس» معروف شد.
بروزوویچ، بازیکن کروات اینتر در بازی این فصل مقابل اینتر پشت دیوار دفاعی تیمش مقابل ضربه آزاد بارسلونا دراز کشید و توپ را مهار و هفته بعد در سریA همین کار را تکرار کرد. اما پیش از او بازیکنان دیگری هم به همین شکل روزنه دیوار دفاعی را پوشش میدادند که دنیآلوس از همه بیشتر روی این کار اصرار داشت.
جیجی اکوچا هم دریبل خاصی داشت که برخی بازیکنان سعی کردند آن را تقلید کنند. او درحالیکه نشان میداد توپ را میخواهد با پای چپ به سمت راست خود ببرد، پای راست را از روی آن رد میکرد و مدافع مستقیماش را فریب میداد.
دریبل رونالدینیویی هم که معرف حضورتان هست و در ایران شیث رضایی به طرز مبتدیانهتری آن را تکرار میکرد.
رابونا هم حرکتی بود که اولینبار بازیکنی به نام ریکاردو اینفانته بازیکن تیم استودیانتس در سال1948 ابداع کرد و به رابونا بهمعنای «فرار از مدرسه» شناخته شد. او درحالیکه توپ روی پای چپش بود پای راست را در جایگاه پای چپ قرار میداد و با آن سانتر میکرد، شبیه برخی سانترهای محمد نوازی!