میراث فرهنگی
احتمال وقوع دومین انقلاب باستان‌شناسی
باستان‌شناس‌ها پس از 8 سال جست‌وجوی مداوم سرانجام توانستند نخستین یافته از انسان نئاندرتال را در ایران کشف کنند.این کشف اما درست یک متر پایین‌تر از محل زیست انسان هوشمند در پناهگاه صخره‌ای «پاوه یوان» کرمانشاه انجام شد و حالا این احتمال مطرح است که انسان نئاندرتال و انسان هوشمند در هزاره‌های گذشته برای نخستین‌بار یکدیگر را در ایران ملاقات و امتزاج کرده‌اند.
به گزارش همشهری،کشف دندان شیری یک کودک 6 ساله نئاندرتال با اندک فاصله از لایه کشف شده از زیست انسان هوشمند در پناهگاه صخره‌ای پاوه یوان کرمانشاه از این منظر مهم است که می‌تواند منجر به دومین انقلاب در باستان‌شناسی جهان شود. تاکنون شواهد زیادی از وجود انسان نئاندرتال در اروپا و آسیای غربی یافت شده است اما هیچ شواهدی پیدا نشده که ثابت کند انسان نئاندرتال و انسان هوشمند در یک نقطه مشترک می‌زیسته‌اند.
سامان حیدری گوران، فارغ‌التحصیل باستان‌شناسی از دانشگاه توبینگن آلمان که اکنون در دانشگاه کمبریج مشغول به فعالیت است، در رونمایی از دندان شیری کودک نئاندرتال که از کشف‌های مهم باستان‌شناسی در ایران است، گفت: بین سال‌های 1389و 1390در نخستین بررسی‌ها در کرمانشاه 260 غار و پناهگاه صخره‌ای در مساحتی حدود 100در 150کیلومتر یافتیم. پس از آن مطالعات‌مان بر تحلیل ابزارهای سنگی و دست‌افزارها متمرکز شد و توانستیم با تجزیه و تحلیل‌های آماری، هدف و نقاط مورد نظر را مشخص کنیم. بر همین اساس شروع به گسترش تحقیقات زیست‌محیطی کردیم و مطالعات جی. آی. اس به ما نشان داد که منطقه‌ای ویژه به نام ناودربند کرمانشاه می‌تواند به سؤالات پاسخ دهد.
گوران براساس آنچه سایت صدای میراث منتشر کرده است، می‌گوید: پیش‌تر ردپای انسان نئاندرتال در اروپا و غرب آسیا مشاهده شده و انسان نئاندرتال در اروپای مرکزی و غربی پراکنده بود. تحقیقات باستان‌شناسی هم بر این باور است که انسان نئاندرتال از حدود 430 هزار سال پیش به‌وجود آمده و آرام آرام به سمت شرق پراکنده شده است. ردپای این گونه حتی از شمال شرق ایران تا تاجیکستان، ترکمنستان و شمال چین نیز ردیابی شد. اما باستان‌شناسان ایرانی تا پیش از کشف دندان کودک نئاندرتال در کرمانشاه نتوانسته بودند شواهدی از وجود انسان نئاندرتال در ایران پیدا کنند.
حیدری گوران می‌گوید: در محوطه پاوه یوان و در لایه‌ای که انسان نئاندرتال زندگی می‌کرد نتوانستیم نشانی از انسان هوشمند بیابیم اما در لایه بالاتر که یک متر و 20سانتی‌متر ارتفاع دارد در همان نقطه، نشانه‌های انسان هوشمند پدیدار شد. با این کشف حالا می‌توانیم بگوییم که به‌احتمال زیاد انسان‌های هوشمند و انسان نئاندرتال در این محوطه به‌صورت مشترک زندگی می‌کردند. با این حال اینکه این دو گونه توانسته‌اند یکدیگر را در این منطقه ملاقات کنند پرسشی است که در کاوش‌های بعدی باید به آن پاسخ داد.حالا با کشف شواهد جدید از حضور انسان نئاندرتال در ایران و انسان هوشمند در یک پناهگاه صخره‌ای در کرمانشاه چشم جهان به این کشف مهم خیره مانده است که آیا انقلاب دوم در باستان‌شناسی جهان به وقوع خواهد پیوست؟
پناهگاه صخره‌ای پاوه یوان در استان کرمانشاه اما به‌رغم این کشف جدید باستان‌شناسی با یک تهدید بزرگ مواجه است. قرار است جاده کرمانشاه به کردستان درست از درون این محوطه بگذرد. تلاش‌های پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و اداره کل میراث‌فرهنگی استان کرمانشاه اما این جاده را 5 متر به عقب رانده است.سامان حیدری گوران می‌گوید: مطالعات جی. آی. اس نشان می‌دهد که محوطه ناودرون در 40کیلومتری کرمانشاه است؛ جایی که دندان شیری از پناهگاه صخره‌ای آن بیرون آمده و حالا در معرض تخریب کامل است.