گزارش
شیخ کلخوران از انزوا خارج می‌شود
اداره کل میراث فرهنگی و شهرداری اردبیل در حال ساماندهی بقعه شیخ جبرائیل هستند
پوپک قاسمی| اردبیل- خبرنگار:
بقعه شیخ جبرائیل در کلخوران اردبیل از جمله آثار تاریخی ارزشمند، اما مغفول استان است. این بقعه محل آرامگاه امین‌الدین جبرائیل، پدر شیخ صفی‌الدین اسحق اردبیلی و جد سلاطین صفوی است. هرچند قدمت این مکان به ماقبل بقعه جهانی شیخ صفی در عالی‌قاپو می‌رسد، با وجود این به دلیل عظمت و توجه بیشتر به بقعه پسر، آرامگاه جد صفوی تا مدت‌های نه چندان دور در انزوای کامل بود تا جایی که «سیدحسن عاملی» نماینده ولی فقیه در اردبیل خواستار ساماندهی محوطه تاریخی شیخ کلخوران محل دفن پدر شیخ صفی‌الدین اردبیلی جد خاندان صفوی در کلخوران شد. مدتی است مرمت‌ها و طرح‌ها برای بازگرداندن شکوه تاریخی به این مکان از سر گرفته شده است.
البته باید توجه داشت مرمت نقاط تخریب‌شده به‌تنهایی نمی‌تواند جاذبه تاریخی و گردشگری این مکان را احیا کند و باید برنامه‌ها و طرح‌های جدیدی برای احیای این مکان در نظر گرفته شود. ایجاد باغ مزار یکی از ایده‌هاست که در صورت اجرایی شدن، می‌تواند با توجه به ظرفیت این منطقه، مکانی تاریخی و دلپذیر برای بازدیدکنندگان مهیا کند.
همکاری میراث فرهنگی با شهرداری
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان درباره مرمت این میراث تاریخی استان می‌گوید: با توجه به این‌که اداره میراث فرهنگی بودجه چندانی ندارد، ابتدا ساماندهی و بازسازی این مکان به شهرداری واگذار شده بود، اما چون مرمت عملیاتی تخصصی است، قرار شد با تامین اعتبار، بخش‌های مرمت را این اداره کل انجام دهد. شهرداری هم قرار است در زمینه‌های دیگر همکاری کند که تا اینجای کار از همکاری آنها در محوطه‌سازی و دیگر اقدامات قدردانی می‌کنیم.
«نادر فلاحی» درباره مرمت بخش‌های مختلف این بقعه عنوان می‌کند: ساختمان فرهنگی که به عنوان مهمانسرا در این مجموعه استفاده می‌شده اس
ت، بعد از مرمت به موزه تبدیل خواهد
شد.
وی مرمت داخل و بیرون بقعه و بناهای تاریخی، بازسازی و مرمت ساختمان فرهنگی، احداث سرویس بهداشتی، اجرای رواق در ضلع جنوبی و نورپردازی محوطه را از جمله اقدامات در حال انجام بقعه یاد می‌کند.
سندسازی برای الحاق
فلاحی با اشاره به استقبال علویان ترکیه و اروپا از بقعه شیخ کلخوران از مستندنگاری و سندسازی برای الحاق این مکان تاریخی به مجموعه جهانی بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی خبر می‌دهد و می‌گوید: در صورت الحاق می‌توان از اعتبارات بقعه شیخ صفی برای مرمت و ساماندهی این مجموعه استفاده کرد.
این مسئول اظهار می‌کند: ایجاد رواق‌های مصوب در کنار سردر ورودی این مجموعه طبق طرح جامع ساماندهی شیخ کلخوران در دستور کار قرار گرفته است.
فلاحی با بیان این‌که این مکان یک باغ مزار بوده است، از اتمام عملیات بازسازی و ساماندهی شیخ کلخوران در 2 سال آینده خبر می‌دهد و می‌افزاید: توسعه فضای سبز و باغی در محوطه این بقعه می‌تواند شیخ کلخوران را به نگین گردشگری اردبیل تبدیل کند.
اقدامات شهرداری برای ساماندهی
تکمیل باغ مزار شیخ کلخوران نیازمند همکاری مکمل شهرداری برای زیباسازی و ساماندهی محوطه و معابر منتهی به این مکان تاریخی است. شهردار اردبیل در این زمینه به همشهری می‌گوید: ساماندهی مجموعه شیخ جبرائیل در کلخوران با جدیت هر چه تمام‌تر رو به پیشرفت است و فعالیت‌های زیباسازی محوطه این مکان تاریخی در حال اجراست. «حمید لطف‌‌اللهیان» در مورد فعالیت‌‌هایی که در این مکان انجام می‌شود، اظهار می‌کند: برای ساماندهی داخل و محوطه بقعه تاریخی شیخ جبرائیل قسمت‌هایی محوطه‌سازی و خاک تسطیح شده است تا آماده کاشت انواع گل‌های زینتی و درختچه‌ها باشد. این مسئول با اشاره به تاثیر نورپردازی در زیبایی و امنیت بیشتر این منطقه در تاریکی عنوان می‌کند: برنامه‌ها و طرح‌هایی برای نورپردازی محوطه و بنا داریم که به‌زودی اجرا می‌شود.
وی به جدیت در توسعه فضای سبز این منطقه تاکید می‌کند و می‌افزاید: کاشت انواع درختان سازگار با محیط و اقلیم از ماه‌ها قبل به ارزش تقریبی 150 میلیون ریال شروع شده است و از مردم محله کلخوران درخواست می‌کنیم با مشارکت در حفظ و نگهداری فضای سبز به عمران این منطقه یاری رسانند. تسطیح قطعات و علف‌کنی سطوح به مساحت 1500 متر مربع انجام شده و بقیه قطعات نیز در حال اجراست.
لطف‌‌اللهیان با تاکید بر این‌که با زیباسازی و گلکاری، شهروندان و گردشگران شاهد استمرار طراوت، زیبایی و سرسبزی در این منطقه تاریخی از شهر می‌شوند، بیان می‌کند: باغ مورد نظر که در اطراف این بقعه ایجاد خواهد شد، فضای مناسب، آرام و دلنشینی برای بازدیدکنندگان ایجاد می‌کند و در این زمینه ضمن نوآوری، می‌توان از تجربیات سایر مکان‌های مشابه در دیگر استان‌ها استفاده کرد.
پایان بی‌مهری‌ها به شیخ جبرائیل کلخوران
بقعه شیخ جبرائیل کلخوران که یکی از بناهای فاخر به لحاظ هویت فرهنگی- مذهبی و هنر معماری اردبیل محسوب می‌شود، در گذر ایام به فراموشی سپرده شده بود که با رویکرد مناسب اداره کل میراث فرهنگی استان این مغفولیت پایان یافت و به یکی از مقاصد گردشگری تبدیل شده است. بقعه کلخوران متعلق به شیخ امین‌الدین جبرائیل، پدر شیخ صفی‌الدین اسحق، در نیمه اول قرن دهم ه.ق احداث شده است و بنای مقبره در وسط محوطه وسیع واقع شده است. این بنا شامل دیوار گلی بلند، مقبره امین‌الدین جبرائیل، مقبره عوض الخواص بن فیروزشاه زرین‌کلاه، مقبره سید محمد الاعرابی، بقعه سید حمزه، مقابر داخل محوطه بقعه و مقابر خارج از محوطه بقعه است. در ماه‌های اخیر اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اردبیل این بنای فاخر را پس از سال‌ها فراموشی مورد توجه قرار داده و طرح احیا و ساماندهی این مجموعه در حال اجراست.
