اتاق جنگ در شبکههای اجتماعی
فیسبوک بار دیگر ۸۲ حساب کاربری و صفحه را با ادعای ارتباط با ایران بسته است تا مشخص شود نبردی تمامعیار در شبکههای اجتماعی در جریان است
فیسبوک این روزها در داخل خود یک «اتاق جنگ» دارد. این بار خبری از نبردهای سنتی جهان نیست و صحنه جنگ این بار شبکههای اجتماعی است. ناتانیل گلایشر، رئیس امنیت سایبری فیسبوک حالا بار دیگر اعلام کرده که ۸۲ حساب کاربری و گروه فیسبوکی که در مجموع یک میلیون فالوئر داشتهاند با ادعای ارتباط با ایران از این شبکه اجتماعی حذف شدهاند. دلیل حذف این حسابهای کاربری یا صفحات هم از سوی فیسبوک «رفتار غیرمتعارف و هدف قرار دادن کاربران در آمریکا و انگلیس» اعلام شده است. مقامهای فیسبوک حتی خودشان هم اذعان کردهاند که به هیچ عنوان نمیتوانند بگویند این صفحات یا حسابهای کاربری با دولت ایران رابطه داشته است. براساس گزارش بیبیسی، یکی از اتهامهای صفحات بسته شده «مخالفت با دونالد ترامپ» عنوان شده است که در نوع خود قابل توجه است.
شرکت آتلانتیک کانسیل که بررسی محتوای این صفحات را برعهده داشته هم اعلام کرده این کاربران روی موضوعات متنوعی چون پیغامهای ضد رژیمصهیونیستی و ضدعربستان سعودی متمرکز شده بودند.
این برای نخستین بار نیست که حسابهای کاربرانی با اتهام ارتباط با ایران هدف حمله قرار میگیرد. پیش از این همه اکانتها و حسابها در فیسبوک، توییتر و یوتیوب با ادعای مشابهی بسته شده بودند. حدود ۴ماه قبل هم فیسبوک و توییتر اعلام کردند که حسابهای مرتبط با ایران و روسیه را با ادعای رفتارهای «غیر واقعی و گمراهکننده» حذف یا معلق کردهاند. به گفته مارک زوکربرگ، مدیرعامل و بنیانگذار فیسبوک ٦٥٠ حساب و گروه فیسبوکی به این دلیل بسته شدهاند و توییتر هم اعلام کرد که ٢٨٤ حساب را بهدلیل ارتباطشان با ایران بسته است. جان بولتون، مشاور امنیت ملی دولت دونالد ترامپ چندی پیش از امکان دخالت سایبری ایران، چین، کرهشمالی و روسیه در انتخابات میاندورهای کنگره ابراز نگرانی کرده بود.
این ماجرا پیش از این واکنش محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه را در توییتر در پی داشت. او در توییتر خود با مونشن کردن جک دورسی، مدیرعامل توییتر نوشت: «سلام جک، توییتر حساب ایرانیان واقعی مثل مجریهای تلویزیون و دانشجویان را بسته، چون فرض کردید بخشی از عملیات نفوذ هستند. اما برای باتهای واقعی در تیرانا چه کردهاید که مشغول بزرگ کردن پروپاگاندای تغییر رژیم هستند که از واشنگتن بیرون میآید؟»
نگاهی به داخل اتاق جنگ
تشکیل اتاق جنگ یک شوخی نیست. از چند وقت قبل این مرکز بهصورت واقعی در ساختمان مرکزی فیسبوک در کالیفرنیا تشکیل شده است. به گزارش ورج، در مرکز MPK 20 یکی از اتاقهای کنفرانس بزرگ بهصورت ویژه تبدیل به اتاق جنگ شده است. مقامهای فیسبوک اعلام کردهاند که این اتاق جنگ محلی برای رصد و ردیابی فعالیتهای غیرمعمول این شبکه اجتماعی در مقیاس جهانی است. براساس برنامهریزیهای مقامات فیسبوک، کارمندان این شرکت از بخشهای مختلف، بهمنظور جلوگیری از توفیق حملات سایبری علیه انتخابات میاندوره ایالات متحده، در اداره اتاق همکاری میکنند. اما در این رابطه و بیطرفانه عمل کردن این اتاق جنگ حرف و حدیثهای بسیاری وجود دارد. بهطوری که گروهی میگویند شرکتهای فناوری برای بهدست آوردن رضایت دولت ترامپ حتی منتظر بهدست آمدن مدارک کافی هم باقی نمیمانند و در حال قلع و قمع مخالفان اثرگذار او در شبکههای اجتماعی هستند. در مقابل اما گروههایی که علیه ایران کار میکنند حتی با استفاده گسترده از رباتها و ترولها مورد حمایت قرار میگیرند.
چندی پیش شبکههای تلویزیونی الجزیره و شبکه چهار تلویزیون انگلیس بهصورت جداگانه مستندهایی را پخش کردند که نشان میداد اعضای سازمان مجاهدین خلق (گروهک تروریستی منافقین) در اردوگاه تیرانا در آلبانی بهصورتی هماهنگ حسابهایی را در شبکههای اجتماعی اداره میکنند که هدفشان مخدوش کردن وجهه حکومت ایران و نشان دادن نارضایتی در بین مردم است.
نبرد ایرانیها با دستان بسته
هر چند رباتها و ترولها در شبکههای اجتماعی یک واقعیت هستند اما بسیاری از کاربران ایرانی هم قربانی بیدفاع اتاق جنگ فیسبوک شدهاند. پوریا آسترکی، کارشناس شبکههای اجتماعی در گفتوگو با همشهری با تأکید بر این مسئله میگوید: گروهی از کاربران واقعی قربانی رباتهایی میشوند که شاید خودشان هم از آنها بیخبر هستند. علاوه بر این کاربران ایرانی با فیلترینگ شبکههای اجتماعی حتی برای دفاع کشورشان در این فضا با دستانی بسته روبهرو هستند. بهعنوان نمونه حمله تروریستی اهواز آغاز یک نبرد رسانهای در فضای مجازی بود؛ نبردی که کاربران داخل ایران با دستان بسته در آن شرکت کردند تا صدای خودشان را به مردم جهان برسانند. محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات چندی پیش در گفتوگو با همشهری به همین ماجرا اشاره داشت و گفته بود که دلیل درخواست او به همراه ۵ وزیر دیگر ازجمله وزیر اطلاعات برای رفع فیلتر توییتر بهخاطر چنین وضعیتی بوده است. او در این رابطه میگوید: دید ما این است که در شرایطی که استکبار جهانی در تلاش است ایران را منزوی کند و علیه ما در افکار عمومی جهان دست به همافزایی و فضاسازی بزند تا افکار عمومی را برای تهاجمات آماده کند مردم جهان باید صدای ایران و مردم ایران را بشنوند.
وزیر ارتباطات در مقابل اعلام تهدید بودن توییتر از سوی برخی مقامهای کشور موافق با فیلترینگ این پلتفرم تأکید دارد: ما هم فضای رسانه را میفهمیم. هجمه ضدانقلاب را میفهمیم. نگرانیهای مختلف را متوجه هستیم. غیراز خداوند متعال هیچ وجود مطلقی نیست. هر چیزی به هر حال مزایا و معایبی دارد. اینکه ما نگرانی داشته باشیم که اگر در دریا برویم پایمان خیس میشود که طبیعی است. آن هم ظرفیتش وجود دارد که نگرانیهایی که مطرح میشود با حضور نیروهای داخلی و دلسوز کشور اینها پاسخ داده شود.
جریمه معادل ۱۷ دقیقه درآمد
فیسبوک که حالا دارای اتاق جنگ برای آنچه نبرد با اطلاعات جعلی مینامد شده خودش پرونده قطوری در افشای اطلاعات کاربران ازجمله در رسوایی کمبریج آنالیتیکا دارد. بهتازگی بهخاطر ناتوانی فیسبوک در مراقبت از حریم خصوصی کاربران و سوءاستفاده از آنها، نهاد امنیتی «دفتر کمیسیون اطلاعات» انگلستان موسوم به ICO این شرکت را به پرداخت جریمه 500هزار پوندی (برابر با 644600دلار) محکوم کرد. به گزارش ICO، غول شبکههای اجتماعی اطلاعات خصوصی چیزی قریب به یک میلیون نفر از کاربران انگلیسی را جمعآوری کرده و در اختیار سایر سازمانها قرار داده است. این میزان جریمه تنها معادل ۱۷ دقیقه از درآمد فیسبوک است و برای این شبکه اجتماعی پول خرد بهحساب میآید.