بودن یا نبودن

تا هفته پیش شاید می‌شد بهانه‌های فوتبالی مدیران شبکه 3 را برای خارج کردن 90 از کنداکتور پخش باور کرد، اما حالا دیگر تقریبا همه‌‌چیز شفاف شده است. پرمخاطب‌ترین برنامه هفتگی سیما برای دومین هفته پیاپی پخش نشد. عصر روز دوشنبه 30 آبان ناگهان خبر منتشر شد و دقایقی بعد سرپرست روابط عمومی شبکه ۳ سیما عصر دوشنبه به فارس گفت: «با عنایت به رفتار غیرحرفه‌ای تهیه‌کننده و مجری برنامه90 در عدم‌پخش این برنامه بعد از بازی انگلیس- اسپانیا در دوشنبه گذشته و همچنین استمرار رفتار خارج از عرف ایشان در مصاحبه خلاف ابلاغ گروه ورزش، برنامه مذکور این هفته پخش نخواهد شد.»
شاید همه فکر کنند که همه‌‌چیز مربوط به یک اختلاف‌نظر ساده است که در طول یک پروژه میان تهیه‌کننده‌ها و تصمیم‌سازان پیش می‌آید. به هر حال رئیس سابق مرکز بسیج صدا و سیما و مدیر مرکز تخصصی معاونت فرهنگی اجتماعی سازمان بسیج مستضعفین شاید برای هماهنگی با یک برنامه 20 ساله و مجری محبوبش نیاز به کمی زمان داشته باشد. او اردیبهشت‌ماه جانشین اصغر پورمحمدی، حامی همیشگی عادل فردوسی‌پور شده و مدیر گروه ورزش شبکه را هم از نیروهای نزدیک به‌خودش انتخاب کرده. بله شاید تا چند روز پیش می‌شد همه این احتمالات را برای این تقابل لحاظ کرد اما بعد از کنار رفتن دوباره 90 از کنداکتور شبکه و استفاده از عبارت «رفتار خلاف عرف» و «مصاحبه خلاف عرف» کاملا مشخص کرده که ماجرا جدی‌تر از این حرف‌هاست و بازی لیگ ملت‌ها بهانه است.
همه‌‌چیز از جام جهانی شروع شد؛ ماجرای منع پویول از حضور در برنامه 2018 و قهر چندساعته عادل. در نهایت هم البته مدیران برنده شدند و طعنه‌های مجری برنامه و بعضی از مهمان‌هایش به قیمت خیلی چیزها تمام شد. مهمان‌های خارجی بعدی وتو شدند و ظاهرا حتی چند مهمان و کارشناس داخلی برنامه هم به‌خاطر حرف‌ها، طعنه‌ها و انتقادهای فراورزشی‌شان دیگر اجازه حضور پیدا نکردند. شاخ و بال آیتم‌ها زده شد و در عوض مستند به وقت جام بخشی از زمان برنامه را اشغال کرد که با محتوای کمی تا قسمتی سیاسی و متضاد با روح برنامه 2018 به نقد برخی کشورهای غربی حاضر در جام می‌پرداخت و درست در تایم میان ، مسابقه پیامکی برنامه پخش می‌شد. هرچه بود غوغای جام جهانی و محبوبیت این رویداد آنقدر در میان مخاطبان پررنگ بود که کشمکش‌های اینچنینی چندان بازتاب ویژه‌ای نداشت و با پایان جام فراموش شد؛ هرچند اهالی رسانه منتظر بودند تا رویکرد مدیران جدید را با برنامه 90 ببینند.

آغاز لیگ برتر فوتبال و شروع دوباره 90 چندان پرحاشیه نبود؛ هرچند بیشتر مواقع آنتن در ساعات پایانی شب در اختیار این برنامه قرار می‌گرفت. در 10هفته گذشته از لیگ برتر 90 همیشه بعد از ساعت 23 آغاز شده و حتی یک‌بار به‌دلیل همزمانی با مسابقه والیبال درواقع بامداد سه‌شنبه پخش برنامه آغاز شد. اما چالش اصلی وقتی شروع شد که همزمانی مسابقه اسپانیا و انگلیس شایعه خارج شدن 90 از کنداکتور پخش را در فضای مجازی پررنگ کرد. با این حال عوامل برنامه و نزدیکان فردوسی‌پور از روال عادی هفتگی خبر دادند و حتی مجری برنامه که عموما از مصاحبه گریزان است در گفت‌وگویی اعلام کرد: «مطابق روال سالیان قبل که در هفته‌هایی که بازی‌های لیگ تعطیل بود برنامه داشتیم، تمام کار‌های برنامه را انجام می‌دهیم و با هماهنگی مدیر محترم گروه ورزش، هفته قبل در برنامه ٩٠ اعلام کردم که دوشنبه این هفته درباره چه موضوعاتی برنامه داریم.» همین گفت‌وگو ظاهرا باعث عصبانیت مدیران شبکه شده و حالا بهانه تنبیه(؟!) برنامه برای دومین هفته متوالی قرار گرفته است. 

کنار هم گذاشتن این پازل‌ها به اضافه توجه دقیق به گفت‌وگوی معاون سیما نشان می‌دهد که ماجرا فرا‌تر از یک اختلاف‌نظر یا اعمال نظر مدیریتی است. مرتضی میرباقری در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه «90» از کنداکتور خارج شده، اما عادل فردوسی‌پور اعلام کرده که در حال آماده‌سازی برنامه است و این به نوعی برای مخاطبان ابهام درست کرده است، گفته بود: «در این خصوص هیچ ابهامی وجود ندارد و تصمیم سازمانی شبکه 3 ملاک عمل است. یک برنامه‌ساز حرفه‌ای همواره در چارچوب سیاستگذاری شبکه و مسئولان رسانه‌ای خود حرکت می‌کند.» او پایبندی به اصول و سیاستگذاری‌های رسانه‌ای را امری ضروری و حرفه‌ای خوانده و تأکید کرده بود: «بهترین برنامه‌سازان و مجریان دنیا خود می‌دانند که باید نسبت به سیاست‌های رسانه‌ای که سالیان سال برای آنها سرمایه‌گذاری کرده و این افراد را به اوج رسانده است، پایبند بمانند و این امری طبیعی است.» بله؛ به‌نظر می‌رسد سیاست‌های رسانه‌ای در شبکه 3 تغییر کرده و یکی از این سیاست‌ها چیدن پروبال مجری و تهیه‌کننده‌ای است که به‌نظر می‌رسد محبوبیتش او را در جایگاهی بالاتر از رسانه ملی قرار داده است. حرف‌هایی که او در نقد برخی اتفاقات اجتماعی و حتی سیاسی مطرح می‌کند و طعنه‌های تند و تیز او در نقد برخی تصمیم‌های مدیران در رسانه ملی و به‌خصوص در هجو سانسور در تلویزیون حالا دارد عوارضش را آشکار می‌کند؛ عوارضی که حتی به مناقشه اسم تیم فوتسال در یک جام دوستانه هم می‌رسد. درست است که خبر را خیلی زود تکذیب کردند اما بی‌شک این رشته سر دراز خواهد داشت.

شاید هفته آینده هم برنامه 90 به‌دلیل تقارن با اربعین حسینی(ع)پخش نشود. در روزهایی که فوتبال کشورمان پر از اتفاق‌های داخلی و بین‌المللی است، دیروز حتی شنیده شد که هفته گذشته از فردوسی‌پور خواسته شده مصاحبه کند و بگوید که اقدام مدیران در هفته قبل و کنار گذاشتن برنامه از کنداکتور به‌دلیل پخش لیگ ملت‌های اروپا درست بوده اما تهیه‌کننده 90 زیر بار این ماجرا نرفته و خودش و برنامه‌اش تنبیه شده‌اند. دیروز حتی شایعه شد که گزارش بازی پرسپولیس و السد هم از او گرفته شده تا قدرت‌نمایی مدیران رسانه ملی به نقطه اوج برسد؛ درست در زمانی که در شبکه‌های اجتماعی غوغایی به‌خاطر حذف برنامه محبوب مخاطبان برپا بود و حتی هنرمندان سینما و تلویزیون هم به این اتفاق اعتراض می‌کردند. درست در زمانی که اهالی فوتبال موضع محتاطی گرفته‌ و لابد ترجیح داده‌اند این ماجرا با مذاکره‌های پشت پرده حل شود. هرچه هست 90 از این به بعد اگر باز هم به آنتن بازگردد با برنامه مستقل و رها از قیدوبندهای دست‌وپاگیر رسانه ملی متفاوت خواهد بود. عادل و تیمش زیر ذره‌بین هستند و بدون شک خطر تنبیه، این برنامه را تهدید خواهد کرد.