روزی چشم واقع‌بین باید روشن شود

محمود مولایی

مصرف مشروبات الکلی، مسمومیت و مرگ، پایان زندگی بعضی از اهالی شهر های مختلف بود. این خبر چندی پیش بازتاب زیادی در رسانه‌ها داشت و با واکنش‌های مختلفی از سوی مسئولان هم همراه شد. نگهداری و مصرف مشروبات الکلی به‌عنوان جرم یک‌سوی ماجرا بود و سوی دیگر ازدست‌رفتن جان انسان ها به قیمت مصرف مشروبات الکلی. بحث دوم مورد اشاره وزیر کشور نیز بود و گفت که «جان انسان‌ها برای همه ما اهمیت دارد». 

البته عبدالرضا رحمانی‌فضلی گفت که با اتمام اجرای سند ملی کنترل و کاهش مصرف مشروبات الکلی، ادامه اجرای آن مورد بازنگری قرار خواهد گرفت. اما آیا این بازنگری می‌تواند تغییری در قوانین نگهداری و مصرف مشروبات الکلی دهد؟ 

نعمت احمدی -حقوقدان- درباره این موضوع به درنگ می‌گوید: «متأسفانه الکل و مشروبات الکلی در ایران به‌صورت یک تابو درآمده است زیرا از نظر شرعی مجازات و از نظر قانونی نگهداری آن ایراد داد. ولی باید بپذیریم که در ایران مصرف‌کننده نوشیدنی‌های الکلی وجود دارد، تا جایی که پلیس ما علاوه بر تعیین مکانی برای معتادان، جایی را هم برای مصرف‌کنندگان مشروبات الکلی تعیین کرده است. هم‌اکنون نوعی از الکل در بعضی از سوپرمارکت‌ها هست که مطمئنا مسئولان هم می‌دانند که برای چه تولید می‌شود».

 او برای توضیح بیشتر مثالی از دوران حضور مدرس در مجلس شورای ملی می‌آورد؛ یعنی به بیش از 100سال پیش برمی‌گردد و ادامه می‌دهد: «در مجلس سوم، شورای ملی قانون باندرول را تصویب کرد، مرحوم مدرس نیز در مجلس حضور داشت و به آن رأی داد. به هر حال، قانون به‌نوعی باید راهگشای گرفتاری‌ها باشد. وقتی که می‌بینیم در طول یک‌سال چند ده نفر بر اثر سوءمصرف کشته می‌شوند و در بولتن‌های داخلی مسئولان می‌بینیم که چه میزان مصرف مشروب شده است، باید فکری کرد». 

وکیل دادگستری بر این باور است که باید نگاه واقع‌بینانه‌ای به این مسائل داشت. او می‌گوید: «به باور من روزی چشم واقع‌بین باید روشن شود. ما باید نگاه عمیقی به واقعیت داشته باشیم. بهتر است جامعه‌شناسان، جرم‌شناسان، امنیتی‌ها و کسانی که با کشفیات سروکار دارند، بنشینند و درباره این موضوع تصمیم بگیرند. ما کشفیات زیادی در مورد مشروبات الکلی داریم که الکل‌های صنعتی با افزودنی‌هایی به این نوع مشروبات تبدیل می‌شود. به عقیده من، وقت آن رسیده که بعد از 40سال، هم برای مواد‌مخدر و هم برای مشروبات الکلی فکری شود. به هر حال، شعری هست که می‌گوید: پنهان خورید باده که تعزیر می‌کنند. حالا آنهایی که مصرف‌کننده نیستند که نیستند؛ چه شرعی، چه غیرشرعی یا اینکه در باورشان نمی‌گنجد که چنین کاری کنند اما آن گروهی که مصرف‌ می‌کنند و تا پای کورشدن می‌روند یا اینکه می‌میرند،  بحث‌شان متفاوت است. در اینجا باید حاکمیت تصمیم‌گیری کند». 

احمدی معتقد است راهکاری برای برون‌رفت از این وضعیت وجود دارد و تأکید می‌کند که باید عمیق‌تر فکر کرد. او عنوان می‌کند: «کشورهای عربی در هتل‌ها مشروبات الکلی دارند و به‌نوعی راهکار های پیدا کرده‌اند. الان در مالزی و جاهای دیگر هم چنین تصمیماتی اجرایی شده است. درواقع مشروب در هتل‌ها فروخته می‌شود، اما مصرف آن همان است که در شرع آمده و معروف به تجاهر به مشروب‌خوری ممنوع است.

این حقوقدان می‌گوید: «بهتر است آمار دقیقی از مصرف مشروبات الکلی داشته باشیم. این آمار کشفیات را نشان می‌دهد و اینکه چه میزان کشف و معدوم می‌شود، چه میزان قاچاق و چه میزان تولید می‌شود. برای همین به‌اصطلاح ما نمی‌توانیم بگوییم من ندیدم و چون ندیدم موضوع را رها می‌کنم. این اتفاقات می‌افتد و آسیب‌های اجتماعی آن را هم می‌بینیم. در اینجا تنها امنیت قضایی مطرح نیست و امنیت بهداشت و سلامت هم مطرح است.

 بنابراین نقش دولت در این زمینه مهم است «الانسان حریص علی ما منع»؛  و چه بهتر که بیاییم و این حرص را از بعضی از انسان‌ها بگیریم. در کشورهای اسکاندیناوی انحصار و فروش مشروبات الکلی با دولت است؛ کشورهایی مانند سوئد، نروژ، فنلاند و...؛ بنابراین  راهکار وجود دارد».