دانشگاه ها
نباید از دانشگاه‌ها سیاست‌زدایی شود
همشهری حق اعتراض دانشجویان را بررسی می‌کند
علی‌اصغر محمدی | خبرنگار:
حقوق شهروندی در بسیاری از دانشگاه‌ها رعایت نمی‌شود، دانشجویان از حق اعتراض در محیط‌های دانشگاهی که جزو حقوق اولیه‌شان است، محروم هستند و این موضوع به نوعی پویایی و نشاط را در دانشگاه‌ها کم‌رمق کرده است. دانشجویان از اینکه نمی‌توانند حتی در فضای دانشگاه به بحث و تضارب آرا بپردازند، انتقاد دارند و معتقدند که نهادهایی خارج از دانشگاه دراین باره تصمیم‌گیری می‌کنند.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم روز گذشته در دیدار با جمعی از فعالان تشکل‌های اسلامی دانشجویی با تأکید بر حمایت از فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دانشجویان، گفت: تشکل‌های اسلامی دانشجویی حوزه‌ای است که ظرفیت بسیاری در جذب و بالا بردن فعالیت‌های دانشجویی دارد.
غلامرضا غفاری با اشاره به اهمیت فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی در دانشگاه‌ها افزود: فعال شدن زمینه‌های افزایش مشارکت و حضور دانشجویان در تشکل‌ها و فعالیت‌های مختلف دانشجویی و فرهنگی علاوه بر جنبه‌های آموزشی، مهارتی و تربیتی زمینه کاهش آسیب‌های اجتماعی را فراهم می‌سازد.
به گزارش فارس، وی با تبیین اهمیت سیاست‌ورزی در دانشگاه‌ها توسط دانشجویان تصریح کرد: از دانشگاه نباید سیاست‌زدایی شود، همچنان که دانشجو و دانشگاه نباید به ورطه سیاست‌زدگی بیفتند.
قانون چه می‌گوید؟
براساس اصل 27قانون اساسی دانشجویان «حق اعتراض» دارند. در اصل 27قانون اساسی چنین آمده است: «تشکیل اجتماعات و راهپیمایی‌ها بدون حمل سلاح، به شرط آنکه مخل مبانی اسلام نباشد، آزاد است.»
افزون بر آن در ماده 11فصل اول منشور حقوق‌دانشجویی، ویراست دوم که شهریور امسال با امضای سیدضیاء هاشمی، سرپرست سابق وزارت علوم به دانشگاه‌ها ابلاغ شده درخصوص «حق تشکیل انجمن‌های سیاسی و صنفی» چنین آمده است: تشکیل، عضویت و شرکت در جمعیت‌ها و انجمن‌های سیاسی و صنفی و اسلامی، که پایبند به اصول و موازین جمهوری اسلامی‌اند، آزاد است.
همچنین در ماده 12درخصوص «حق تشکیل اجتماعات» آمده است: تشکیل اجتماعات و تظاهرات مسالمت‌آمیز، بدون حمل سلاح و به‌گونه‌ای که مخل مبانی اسلام یا نظم عمومی نباشد، آزاد است.
آیین‌نامه تشکل‌های اسلامی دانشگاهیان
براساس ماده 2آیین‌نامه تشکل‌های اسلامی دانشگاهیان، مصوب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، هرنوع فعالیت سیاسی، فرهنگی و اجتماعی تشکل‌های اسلامی در حدود اساسنامه تشکل در داخل دانشگاه و در چارچوب ضوابط و مقررات دانشگاه و این آیین‌نامه و سایر قوانین موضوعه کشور مجاز است.
در تبصره این ماده آمده است: برای هرگونه فعالیت در خارج از دانشگاه، تشکل‌ها موظفند طبق قانون احزاب مجوز فعالیت دریافت کنند.
ذیل ماده2 نیز تأکیده شده؛ درخصوص برگزاری سخنرانی، تجمع، راهپیمایی، میزگرد، تریبون آزاد و نصب تابلوهای تشکل‌های دانشجویی با ارائه مجوز از هیأت نظارت دانشگاه امکان‌پذیر است.
در تبصره دیگر این ماده آمده که شورای فرهنگی دانشگاه درصورت مغایرت هرنوع فعالیت فرهنگی، سیاسی و اجتماعی با مصالح دانشگاه، ضوابط شرعی و ارزش‌های‌انقلاب اسلامی، مراتب را به ریاست دانشگاه اعلام می‌نماید و رئیس دانشگاه موظف است درصورت اعلام شورای فرهنگی یا مشاهده موارد خلاف از آنها جلوگیری کند.
حقوقی که رعایت نمی‌شود
دبیر انجمن اسلامی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران درخصوص رعایت حق اعتراض دانشجویان در فضای دانشگاه و رعایت حقوق شهروندی در دانشگاه به همشهری گفت: متأسفانه این حقوق به هیچ‌وجه در دانشگاه رعایت نمی‌شود، در واقع قانون اساسی ما در دانشگاه رعایت نمی‌شود. حقوق شهروندی را که رئیس‌جمهور سال گذشته از آن رونمایی کرد در حقیقت نسخه دوم قانون اساسی است و اگر ما شاهد اجرای بدون تنازل قانون اساسی در کشور باشیم قطعا وضعیت بهتر از این خواهد شد.
راستین با بیان اینکه در حوادث اخیر شاهد بودیم که نمایندگان مجلس اعلام کردند برخی از بازداشت‌ها به‌دلیل پیشگیری بوده است، خب ما اصل برائت را در قانون اساسی داریم، کسی مجرم نیست، مگر آنکه عکس آن ثابت شود. برای پیشگیری فردی را بازداشت کردن نگرانی‌های خانواده‌ها را به‌دنبال دارد.
این فعال دانشجویی توضیح داد: همان‌قدر که حاکمیت و دولت از مردم انتظار دارند که قوانین را رعایت کنند، حاکمیت به‌معنای تمام ارکان نظام هم باید بر اصول اساسی و قوانین اساسی خودش پایبند باشد که الان اینطور نیست.
دبیر انجمن اسلامی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران درخصوص رعایت منشور حقوق دانشجویی که اواخر شهریور امسال ویراست دوم آن از سوی سرپرست وقت وزارت علوم به دانشگاه‌ها ابلاغ شد، گفت: این منشور هم در دانشگاه‌ها رعایت نمی‌شود؛ در حقیقت اصل 27قانون اساسی نادیده گرفته می‌شود. این قوانین نه‌تنها در دانشگاه‌ها بلکه در سطح جامعه هم رعایت نمی‌شود.
وی تصریح کرد: فعالیت تشکل‌های دانشجویی بسیار محدود شده و اندک تشکل دانشجویی مستقل در دانشگاه‌ها وجود دارد؛ آن هم در فضای رخوت‌زده‌ای که همه به فکر مهاجرت از کشور هستند، فضا برای فعالیت تعدادی از دانشجویان که می‌خواهند در کشور بمانند تنگ‌تر شده است. نهادهای بیرونی در امور دانشگاه دخالت می‌کنند که این نگران‌کننده است.
توجیه مسائل برای دانشجویان؛ معیار حقوق شهروندی
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر اوایل دی‌ماه جاری درخصوص رعایت حقوق شهروندی در دانشگاه به خبرگزاری مهر گفت: توجیه مسائل برای دانشجویان جزئی از حقوق شهروندی به‌شمار می‌رود.
سیداحمد معتمدی توضیح داد: پاسخگو بودن به این معنا نیست که هر درخواستی را عملی کنیم، بلکه باید مقررات، استانداردها و قوانین را برای دانشجویان توجیه کنیم. مواردی داریم که همیشه حق با دانشجو است، ما کوتاهی داریم که شاید به‌دلیل کمبود امکانات و مشکلات است.
وی افزود: دانشگاه‌ها در زمینه فعالیت‌های نظری می‌توانند به موضوع حقوق شهروندی ورود کنند. ما به‌عنوان مجری وظیفه داریم در حیطه مسئولیت خود اقدامات لازم را برای حقوق شهروندی فراهم کنیم. در درجه اول دانشجویان و پس از آن استادان و کارمندان به‌عنوان شهروندان یک دانشگاه به شمار می‌روند؛ بنابراین باید متناسب با این قشرها حقوق شهروندی را رعایت کنیم.
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر با بیان اینکه آزادی‌هایی برای دانشجویان، تشکل‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و صنفی تعریف‌شده که طبیعتا باید در محیط دانشگاه رعایت شود، گفت: اگر مجوزی باید بدهیم اما آن مجوز اعطا نشود به این معنی است که از حقوق‌دانشجو و شهروند عدول کرده‌ایم. همیشه تلاش داشتیم که فضا را باز‌تر کنیم، سیاست دولت نیز بر این است که در محیط دانشگاه این اتفاق روی دهد.
فقط دانشگاه‌ها تصمیم‌گیرنده نیستند
رئیس دانشگاه علامه طباطبایی نیز اخیرا در این‌باره گفت: دانشگاه‌ها به تنهایی در رعایت کامل حقوق شهروندی دخیل نیستند. برای اینکه حقوق شهروندی در دانشگاه‌ها به‌طور کامل متجلی شود باید دانشجویان و دانشگاهیان، دانشگاه را فضایی امن بدانند نیازمند همکاری دستگاه‌های مختلف است، چرا که هم‌اکنون فقط رؤسای دانشگاه‌ها در اداره درونی دانشگاه‌ها تأثیرگذار نیستند.
حسین سلیمی توضیح داد: نهادهای عمومی دیگر در فضای عمومی دانشگاه‌ها و در بهره‌مندی این مراکز از امکانات مختلفی که نیاز به برآوردن حقوق شهروندی دارد، دخیل هستند؛ بنابراین اگر دانشگاه‌ها محیطی امن برای تحقق حقوق شهروندی باشند، باید عزم ملی و هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف وجود داشته باشد.
