راز و رمزهای انار در بازار

شهرام سوادکوهی| ساری-خبرنگار:

روی میز میوه‌فروشی‌ها و غرفه‌ها در بازارهای میوه‌ و تره‌بار این روزها مثل هر سال انار به چشم می‌خورد؛ انارهایی با رنگ و مزه‌های مختلف که بسته به اندازه و طعم و کیفیت، قیمت‌شان هم متفاوت است. پاییز فصل روی آوردن سبد میوه‌ها به مرکبات و انار است. میوه‌هایی پرمصرف و پرخاصیت که معمولا طرفداران زیادی هم دارند. 

انار، این میوه پرطرفدار در فصل پاییز سهم قابل توجهی از اقتصاد میوه را به خود اختصاص می‌دهد. سری که به بازارهای میوه ‌و تره‌بار استان بزنیم، با انارهای چیده شده روی میزها مواجه خواهیم شد که با قیمت‌های مختلف عرضه می‌شوند. از کیلویی 4 هزار تومان تا کیلویی 8 هزار تومان قیمت انار در بازارهای میوه ‌و تره‌بار در نوسان است. البته در سوپرمیوه‌ها و فروشگاه‌های میوه‌ و تره‌بار مستقل که در برخی مناطق شهرها وجود دارند، گونه‌هایی از این میوه را تا قیمت کیلویی 15 هزار تومان هم می‌فروشند. اما آنچه به انار مرتبط است و قیمت بالاتری از خود این میوه دارد، فراورده‌هایش است که معمولا در بازار به صورت سنتی عرضه می‌شود. در مازندران انارهای ترش به رب، اناردان و پودر انار تبدیل می‌شوند که متقاضیان زیادی دارد.

نگاهی به وضعیت بازار نشان می‌دهد که انار و مشتقات آن جایگاه همیشگی خوبی دارد و حتی در این شرایط اقتصادی، به اندازه‌ اندکی هم شده وارد سبد خانوارها می‌شود. نکته مهم این‌ است که خوشبختانه به دلیل کیفیت بالای انار ایران و حجم زیادی از انار که در کشور تولید می‌شود، هنوز پای انارهای وارداتی به بازار ایران باز نشده است. دلیل اصلی این وضعیت هم رتبه نخست ایران در تولید انار دنیاست.

 75 هزار هکتار باغ انار در ایران وجود دارد که سالانه نزدیک به یک میلیون تن در آن تولید می‌شود. پس از ایران نیز به ترتیب کشورهای هند، چین، ترکیه و آمریکا در رده‌های بعدی تولید انار دنیا قرار دارند. از این نظر فرصت مناسبی برای ایران وجود دارد تا بتواند درآمد قابل توجهی از انار به دست آورد. در ایران نیز چند استان موقعیت مناسبی برای تولید انار دارند. فارس، مرکزی، خراسان رضوی، یزد و مازندران استان‌هایی هستند که تولید انار در آنها قابل توجه است.


رتبه دوم مازندران در تولید انار

هرچند که در بازار ایران جایگاه انار ساوه و شیراز و یزد تثبیت شده است، اما در مازندران هم گونه‌هایی از انار تولید می‌شود که طعم و رنگ و کیفیت خاص خودشان را دارند. حتی گفته می‌شود که انارستان 12هزار هکتاری میانکاله، بزرگ‌ترین و تنها انارستان جنگلی خاورمیانه است. به گفته معاون بهبود تولیدات گیاهی اداره کل جهاد کشاورزی مازندران، استان‌های فارس و مرکزی به ترتیب با سطح زیر کشت حدود 20 و 10 هزار هکتار رتبه نخست و دوم تولید انار در کشور را به خود اختصاص داده‌اند، اما با محاسبه انار ترش تولید شده در انارستان‌‌های میانکاله، مازندران دومین استان کشور در تولید انار است.
«محمدتقی شکوهی» می‌گوید: به جز انارستان‌های میانکاله، در مازندران حدود 1500 باغ انار وجود دارد که از آنها نزدیک به 20 هزار تن انار برداشت می‌شود. این میوه به دلیل قابلیت بالا در تولید انواع فراورده‌ها، ارزش افزوده و اشتغال‌زایی بسیار مناسبی دارد.


بهشهر؛ قطب انار مازندران

بیشترین باغ‌های انار مازندران در شهرستان بهشهر وجود دارد. به گفته مدیر جهاد کشاورزی بهشهر، حدود 1050 هکتار باغ انار در این شهرستان وجود دارد که پیش‌بینی می‌شود امسال از این انارستان‌ها بیش از 10هزار و 400 تن انار برداشت شود. 

«خلیل حقیقی» با اشاره به رتبه نخست بهشهر در تولید انار مازندران، از فعالیت 1350 باغدار بهشهری در تولید انار خبر می‌دهد و بیان می‌کند: 950 هکتار باغ بارور و 100 هکتار باغ غیربارور انار در این شهرستان وجود دارد. وجود انارستان‌های گسترده و خودرو با انار ترش در خلیج میانکاله موقعیت و ظرفیت بالای این شهرستان را برای تولید انار نشان می‌دهد.

به گفته این مسئول از 28 نوع اناری که در مازندران وجود دارد، 16گونه آن بومی بهشهر است. 
وی به افزایش استقبال باغداران بهشهری از تولید انار اشاره می‌کند و می‌افزاید: طی 5 سال گذشته حدود 300 هکتار به مساحت انارستان‌های بهشهر افزوده شده است که سهم قابل توجهی در اقتصاد کشاورزی آن دارد. پیش‌بینی‌ها می‌شود که امسال حدود 22 میلیارد تومان از فروش انار عاید باغداران بهشهری شود.


انار اشرف

این فرصت مناسب که انار در اختیار مازندرانی‌ها گذاشته، سبب شد که در چند سال اخیر بهشهری‌ها توجه ویژه‌ای به افزایش بهره‌برداری از این میوه داشته باشند و به فکر برگزاری جشنواره‌ای با نام «انار اشرف» بیفتند. 
«انار اشرف» یک برند خاص از انار در مازندران است که از گذشته مطرح بود، اما این برندسازی تقریبا توسط خود مردم اتفاق افتاد و بهره‌ای از این فرصت اقتصادی خوش‌طعم و رنگ برده نشد.

 امسال نیز قرار است این جشنواره برگزار شود؛ جشنواره‌ای که سال گذشته از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به ثبت رسید و قرار است از چهارشنبه (2 آبان) تا یکشنبه هفته آینده (6 آبان) در مجتمع تفریحی، توریستی غار هوتو بهشهر برگزار شود. معمولا هر سال در جشنواره فرهنگی، اقتصادی انار اشرف، انواع انارهای تولید شده این منطقه همراه با فراورده‌هایی که بومیان از انار تولید می‌کنند، به شکل گسترده‌ای عرضه می‌شود. امسال نیز قرار است همین اتفاقات برای انار اشرف بیفتد.ژ


نیاز به صنایع تبدیلی انار

 یکی از نکاتی که پس از دوره‌های گذشته مطرح و به عنوان نقد به برگزارکنندگان انتقال داده می‌شد، خروجی جشنواره پس از روزهای برگزاری بود. جشنواره انار اشرف در چند روز برگزاری جشنواره‌ای پویا و پرمخاطب است، اما یکی از خواسته‌های تولیدکنندگان انار در مازندران، توجه به ایجاد صنایع تبدیلی مربوط به انار است. 

این میوه هر چند که قابلیت نگهداری در انبار را برای مدتی دارد، اما در صورتی که امکانات برای تولید انواع فراورده‌های آن ایجاد شود، ارزش افزوده بالایی خواهد داشت. تولید انواع مواد غذایی و چاشنی‌ها از انارها با طعم‌های مختلف و همچنین استفاده از این میوه برای تولید محصولات بهداشتی و آرایشی می‌تواند انگیزه باغداران شرق استان و به‌ویژه بهشهری‌ها را برای افزایش مساحت انارستان‌های این منطقه بیشتر کند. شاید پس از ششمین جشنواره انار اشرف، اتفاق مهم و بزرگی برای رونق اقتصاد انار در مازندران رقم بخورد.