هیچ دارویی بدون اراده مؤثر نیست

مریم سمائی

سیگارکشیدن عامل بالقوه‌ای برای مردن است. طبق آمارها شخصی که روزانه یک‌بسته سیگار می‌کشد و سنش بین 30 تا 35سال است، حدود 6.5 سال زودتر می‌میرد.  فرد سیگاری، هم به‌لحاظ جسمی و هم به لحاظ روانی به سیگار وابسته می‌شود بنابراین کسی که تصمیم به ترک سیگار می‌گیرد باید اراده قوی داشته باشد. نیاز به ترک سیگار باعث شده داروها و ابزار گوناگون عرضه شوند، ولی این امکانات چقدر در ترک سیگار مؤثر هستند؟ دکتر سیدجلال منتظری‌فر -پزشک و مشاور ترک سیگار- می‌گوید: از نظر علمی مرکز تمام اعتیادها در یک نقطه از مغز است. سیگارکشیدن هم نوعی عادت است. خیلی از افراد نمی‌دانند چرا سیگار می‌کشند؛ به‌عنوان مثال به‌طور ناخودآگاه در حال رانندگی، تماشای فوتبال، صحبت با تلفن و... به سمت سیگار می‌روند و بدون اینکه متوجه شوند سیگار روشن می‌کنند. او به درنگ می‌گوید: سیگارکشیدن علاوه بر تأثیرات روانی روی جسم هم اثرات زیادی دارد. وابستگی به نیکوتین بدن را به‌شدت درگیر می‌کند و فرد سیگاری مثل اینکه گمشده‌ای دارد به‌دنبال آن می‌گردد، به همین دلیل بسیاری از متخصصان برای ترک سیگار جایگزین سیگار مانند آدامس‌ها یا برچسب‌ها یا داروهای خوراکی را پیشنهاد می‌کنند که می‌تواند به ترک سیگار کمک کند.

منتظری‌فر معتقد است که اراده فرد، کلید اصلی در ترک سیگار است و داروها تنها می‌تواند کمک‌کننده باشد. البته نتایج داروها هم در افراد مختلف متفاوت است اما اثرات مثبت آنها تأیید شده است. اگر فردی با اراده خود اقدام به ترک سیگار کند می‌تواند بدون نیاز به انواع دارو یکباره سیگار را کنار بگذارد اما اگر انگیزه قوی برای ترک یکباره ندارد باید اول از نظر روانی کنترل شود و بعد از نظر جسمی با بهره‌گیری از داروها و استفاده از جایگزین‌های نیکوتین در بلندمدت اقدام به ترک سیگار کند. او حمایت از فرد سیگاری را در ترک سیگار بسیار مهم می‌داند و می‌گوید: فردی که سیگار را ترک می‌کند ممکن است با نخستین تحریک، چه شاد چه غمگین، دوباره به سیگار روی بیاورد؛ بنابراین هر نوع تحریک احساسی برای او مضر است. اگر حمایت وجود داشته باشد و شخص هم اراده کند می‌توان به تأثیرات دارویی امیدوار بود. این پزشک از داروی بوپروپیون به‌عنوان داروی ضد‌افسردگی یاد می‌کند و می‌گوید: بسیاری از افراد سیگاری به‌دلیل ناراحتی‌ها و افسردگی‌هایی که دارند به سیگارکشیدن روی می‌آورند، بنابراین پزشک برای کنترل عامل روانی با این دارو، مشکل عصبی را کنترل می‌کند و فرد سیگاری را به سمت ترک این عادت سوق می‌دهد. داروی چنتیکس هم ازجمله داروهای ضد‌افسردگی است که تقویتی هم محسوب می‌شود. البته این دارو قیمت بالایی دارد و شاید همه نتوانند به آن دسترسی پیدا کنند.