چرخ اقتصاد با دوچرخه بهتر می‌چرخد

کارشناسی در حوزه شهری می‌گفت می‌دانی چرا در برخی کشورهای جهان سوم و توسعه ‌نیافته اینقدر که به‌ خودرو اهمیت می‌دهند، پیاده‌ها و دوچرخه‌سوارها محبوبیت ندارند؟ خودش هم پاسخ داد: «چون دوچرخه برای اقتصاد فاجعه است؛ چراکه دیگر خودرو نمی‌خرد، وام خودرو نمی‌گیرد، نسبت به دیگران دیرتر بیمار می‌شود، بنزین نمی‌خرد، به قطعات یدکی احتیاج پیدا نمی‌کند، پول پارکینگ و جریمه خودرو نمی‌دهد، چاق نمی‌شود.» به‌نظر نگارنده او چندان بیراه نمی‌گفته. چرا باید اینقدر شهرها در اختیار خودروها باشند؟ کمی به شهرسازی نگاه کنیم. همه‌‌چیز در راستای خدمت به ‌خودروها تنظیم و ساخته شده‌ است؛ درحالی‌که اساسا قرار بوده خودرو در خدمت ما باشد. نگاه اقتصادی به همه موضوعات نباید فراموش شود؛ ولی آیا باید این نگاه بر همه وجه سایه بیفکند؟ قطعا اینطور نیست. نگاه صرف اقتصادی باعث می‌شود برنامه‌ریزی‌ها کوتاه‌مدت صورت بگیرد. این می‌شود که ما همچنان درگیر آلودگی هوا هستیم و بسیاری از شهرهای اروپایی و شهری مثل مکزیکوسیتی -که یک‌دهه پیش آلوده‌ترین شهر دنیا لقب داشت- اکنون سبزترین شهرهای جهان به‌شمار می‌روند. پیوست اجتماعی، فرهنگی و پیاده‌محوری از اصلی‌ترین مسائلی است که متأسفانه طی دهه‌های اخیر در روند شهرسازی ایران جدی گرفته نشده است. درصورتی که اگر چنین پیوست‌هایی مورد اهمیت قرار بگیرند، نگاه‌های میان‌مدت و بلندمدت جای خود را باز می‌کنند و آن وقت مدیران و مسئولان، برای تامین منابع مورد نیاز تنها به سال‌های پیش‌روی خود و زمانی که مسئولیت برعهده دارند، نگاه نمی‌کنند.

همین نگاه میان‌مدت و بلندمدت اروپایی‌ها سبب شده که آنها استراتژی کاهش گازهای گلخانه‌ای را به‌جد در دستور کار قرار دهند. اگرچه هدف این استراتژی افق 2050میلادی درنظر گرفته شده و قرار است در آن سال، میزان تولید گازهای گلخانه‌ای با توجه به انرژی‌های تجدیدپذیر، صددرصد کاهش پیدا کند اما برنامه‌ریزی میان‌مدتی نیز برای افق 2030 وجود دارد. جالب اینجاست که همه جزئیات لحاظ شده؛ از میزان اشتغال‌زایی گرفته تا درآمدهایی که به واسطه صادرات نصیب کشورها می‌شود. در زمینه کاهش میزان اتکا به‌ خودرو، مؤسسه ECF (بنیاد فرهنگی اروپا) در همکاری با یک ‌باشگاه دوچرخه‌سواری معروف به CIC مزایای روی آوردن به پیاده‌محوری و دوچرخه‌سواری را مورد پژوهش قرار داده است. نتایج مطالعات صورت‌گرفته نشان می‌دهد امروزه به‌واسطه اهمیت به دوچرخه در 27کشور اتحادیه اروپا، 650هزار شغل ایجاد شده و در آینده‌ای نزدیک و با افزایش دوبرابری سهم دوچرخه در ناوگان حمل‌ونقل شهری، 400هزار شغل دیگر به‌وجود می‌آید. در نتیجه پژوهش ECF  آمده که با توسعه دوچرخه‌سواری، تعداد زیادی از کارگران نیمه‌ماهر، اکنون شغلی ثابت دارند و زندگی‌شان با آرامش روانی بهتری دنبال می‌شود.