عید انار در «انبوه»

مهسا طالبی| رشت- خبرنگار:


مانند هر سال اواخر مهرماه جشنواره سنتی انارچینی در روستای تاریخی انبوه رودبار برگزار می‌شود. طبق گفته «علیرضا شعبان‌نژاد» رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان، این جشنواره  امسال در روزهای ۲۶ و ۲۷مهرماه برگزار خواهد شد. اهالی روستای انبوه بعد از اذان صبح و اقامه نماز با ندای «یا الله پاکار کرپی» که به گویش محلی به نگهبان و آبیار باغ‌های انار گفته می‌شود، دسته‌جمعی برای چیدن انار شیرین به باغ‌ها می‌روند. تا قبل از روز برگزاری آیین سنتی انارچینی هیچ یک از اهالی نمی‌توانند انار باغ خود را برداشت کنند و به خارج از باغ ببرند. مزد باغبان روستا هم از محصولات برداشت شده تامین می‌شود. به این ترتیب که به ازای هر 100کیلوگرم انار برداشت شده، 5 کیلوگرم انار به باغبان می‌رسد.


گشت و گذار در کوچه‌های انار 

انارچینی در روستای انبوه ریشه در کشاورزی و فرهنگ روستایی دارد و اواخر مهرماه و گاهی هم اوایل آبان‌ماه در یکی از روزهای جمعه پس از اعلام همگانی توسط ریش‌سفیدان بالامحله و پایین‌محله برگزار می‌شود. انبوه را بعضی‌ها ماسوله دوم نیز می‌گویند. این روستای آباد در سرحدات استان‌های گیلان و قزوین قرار دارد و از توابع شهرستان رودبار است. اساس اقتصاد در انبوه، بر پایه باغداری و برداشت محصولاتی همچون انار، فندق، گردو، بادام درختی، انگور، زالزالک، زغال اخته و انواع دیگر میوه‌ها استوار است که از میان آنها انار، انگور و فندق دارای شهرت و اهمیت بیشتری هستند. 

اغلب انبوهی‌ها چه ساکن و چه مهاجر دارای باغ‌های بزرگ و کوچک انار هستند که به صورت یکجا در ساحل رودخانه شاهرود، یکی از دو شاخه اصلی رودخانه سپیدرود قرار دارند و از لحاظ زیبایی غیرقابل توصیف هستند.  انارستان حدود 15 کیلومتر از روستا فاصله دارد.

به همین منظور نگهداری از باغ‌ها و درختان در فصول مختلف برای باغداران مشکل و گاه غیرممکن است. بر اساس یک سنت دیرینه تمامی باغ‌ها به شخصی که به «پاکار» شهرت دارد، سپرده می‌شود. این کار از فردای مراسم انارچینی شروع می‌شود و تا انارچینی بعدی ادامه دارد.

انارچینی در واقع روز عید انار است و همه اهالی چه آنهایی که ساکن روستا هستند و چه آنهایی که به شهر مهاجرت کرده‌اند، با خانواده‌های خود در این مراسم شرکت می‌کنند. این رسم از سالیان بسیار دور که هیچ یک از اهالی روستا تاریخ درستش را نمی‌دانند، برگزار می‌شود.


220 باغدار رودباری به کشت انار مشغولند

به گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی گیلان در حال حاضر ۲۲۰ باغدار انار در شهرستان رودبار فعالیت دارند. این باغداران سال گذشته 1280 تن انار شیرین به ارزش ۳۰ میلیارد و ۸۴۰ میلیون ریال برداشت کردند. «علیرضا شعبان‌نژاد» با اشاره به این‌که سال گذشته حدود ۵ هزار نفر از سراسر کشور در مراسم سنتی انارچینی روستای انبوه شرکت کردند، بیان کرد: روستای انبوه با قدمت ۳ هزار ساله در ۱۱۰ کیلومتری مرکز شهر رودبار قرار دارد.
مدیر جهاد کشاورزی رودبار نیز در گفت‌وگو با همشهری اظهار کرد: باغداران روستای انبوه، در 150 هکتار از اراضی به کشت انار مشغولند.

«مسلم طوفان» با بیان این‌که از هر هکتار 6 تن انار برداشت می‌شود، کیفیت و کمیت محصول انار باغ‌های انبوه را در سال جاری مطلوب ارزیابی کرد و از آمادگی جهاد کشاورزی برای توسعه باغ‌ها در اراضی شیب‌دار روستا خبر داد.
 انارچینی همانطور که از نامش برمی‌آید، به معنای موسم چیدن انار است که به نوعی نام یک رسم را نیز همراه دارد. این اصطلاح در چند دهه اخیر جای خود را به جشن انارچینی داده است که اهالی، این تغییر نام را ناشی از افراد غیربومی می‌دانند؛ کسانی که همه ساله به عنوان گردشگر در این مراسم شرکت می‌کنند و به باور ریش‌سفیدان روستا این تغییر نام، نوعی بدعت قلمداد می‌شود. 


آیین‌های جانبی 

در دهه اخیر مراسم انارچینی، تحت الشعاع مسابقه کشتی محلی، اجرای موسیقی محلی گیلانی و  برپایی نمایشگاه صنایع دستی قرار گرفته است.