آموزش، حلقه مفقوده کشاورزی اردبیل

یاشار پورمجید| اردبیل – خبرنگار:

استان اردبیل جزو قطب‌های کشاورزی کشور محسوب می‌شود و بخش قابل توجهی از درآمد مردم استان از این بخش به دست می‌آید. حتی رونق بازارهای اردبیل و معیشت کسبه آن نیز تا حدود زیادی به درآمد کشاورزان منطقه وابسته است و به عبارت بهتر عمده‌ترین اتکای اقتصاد مردم استان متکی به بخش کشاورزی است.

 فعالیت 120 هزار بهره‌بردار کشاورزی در اردبیل بر اساس اعلام استانداری که بالغ بر 38 درصد جمعیت شاغلان استان را تشکیل می‌دهند، نشان‌دهنده این است که بخش کشاورزی اهمیت ویژه‌ای در توسعه استان دارد. با توجه به نقش بخش کشاورزی در رونق اقتصادی اردبیل، هرگونه برنامه‌ریزی و تلاش برای کاهش خسارت به کشاورزان و افزایش ضریب امنیت این بخش ضروری است. مهم‌ترین آسیب کشاورزی امسال به گفته «فرهاد عبدالعلی‌پور» مدیر کل مدیریت بحران استان سرمازدگی بوده است که بیش از 850 میلیارد تومان خسارت وارد کرده است. بر این اساس اقداماتی که می‌تواند این خسارت را حداقل کاهش دهد آموزش کشاورزان و کشت ارقام مقاوم و دیرگل‌ده است.


چالشی با عنوان ضایعات محصولات 

رئیس سازمان کشاورزی اردبیل با تاکید بر اهمیت پیشگیری از خسارت به محصولات کشاورزی اظهار می‌کند: باید با ارائه آموزش‌ها و امکانات لازم، تنش‌ها و استرس‌های محیطی واردشده بر بخش کشاورزی از جمله خشکسالی، سرمازدگی و سایر عوامل طبیعی را به حداقل کاهش داد، چراکه کاهش آثار پدیده‌های طبیعی و آفات و بیماری‌ها و سایر مخاطرات بخش کشاورزی برای دستیابی به امنیت پایدار غذایی بسیار مهم است. «خلیل نیکشاد» عنوان می‌کند: آمارهای کافی و دقیق در بخش کشاورزی که بتوانیم آنها را اساس برنامه‌ریزی‌ها قرار دهیم وجود ندارد. از سوی دیگر در کنار مخاطرات قبل از تولید محصول، کشاورزی اردبیل در حال حاضر با چالش ضایعات محصولات که در برخی موارد حتی تا ۳۰ درصد هم می‌رسد، مواجه است که نشان می‌دهد پایش علمی در همه مراحل کاشت، داشت و برداشت و فروش محصولات باید انجام گیرد.


آگاه‌سازی کشاورزان

رئیس سازمان کشاورزی استان در مورد آموزش و آگاه‌سازی کشاورزان می‌گوید: در بخش کشاورزی آموزش نقش مهمی ایفا می‌کند. امروزه کشاورزی به روش سنتی جای خود را به روش‌های علمی داده است و سازمان کشاورزی ارتقای سطح آگاهی و آمادگی بهره‌برداران بخش کشاورزی از طریق برقراری سیستم پایش خطر و هشدار را مورد توجه قرار داده است و به طور مرتب و منظم در قالب اطلاعیه‌های فنی از طریق رسانه‌های ارتباط جمعی و مراکز جهاد کشاورزی در سراسر استان به اطلاع کشاورزان می‌رساند.  نیکشاد بیان می‌کند: رعایت امور به‌زراعی در تولید محصولات، اصلاح رونق کاشت، استفاده از بذرهای مقاوم به خشکسالی و آفات و بیماری‌ها، اصلاح تاریخ و الگوی کشت، کشت گیاهان با نیاز آبی کم و بهبود روش‌های آبیاری از جمله روش‌های کاهش مخاطرات و ضرردهی کشاورزان است.

این مسئول توسعه کشت متراکم، رعایت تناوب زراعی، راه‌اندازی سیستم پایش سرما و مدیریت سرمازدگی، هرس درختان، مصرف بهینه کود و مدرن‌سازی ادوات کشاورزی را از دیگر مباحث مهم برای کاهش مخاطرات بخش کشاورزی عنوان می‌کند و می‌افزاید: ارائه آموزش‌های لازم از طریق اجرای کلاس‌های گروهی و انفرادی در زمینه‌های مختلف کشاورزی برای کاهش بحران و مخاطرات بخش کشاورزی صورت می‌گیرد. ما نیز امیدواریم با همکاری‌های مستمر و مداوم بهره‌برداران در مورد به‌کارگیری هشدارهای فنی و بالا بردن سطح اطلاعات و آگاهی‌های فنی آنان بتوانیم میزان خسارت‌های وارده از عوامل خسارت‌زای طبیعی را به حداقل کاهش دهیم تا بسترهای لازم را برای تحقق اقتصاد مقاومتی در این بخش فراهم کنیم.


اهمیت آموزش کشاورزان

کارشناس ارشد و مدرس دوره‌های آموزش بخش کشاورزی هم با یادآوری اهمیت تربیت نیروی انسانی کارآمد و ماهر برای کاهش مخاطرات کشاورزی و افزایش تولید در این بخش می‌گوید: با توجه به این‌که اردبیل از لحاظ کشاورزی دارای استعداد‌های فراوانی از جمله شرایط آب و هوایی مناسب، خاک حاصلخیز و نیروی انسانی تلاشگر و وجود مکانیزاسیون است، آموزش مستمر و به‌روز شاغلان این بخش اصلی‌ترین حلقه گمشده در توسعه بخش کشاورزی استان است.

«اصغر نظیفی» ادامه می‌دهد: آموزش درست شاغلان بخش کشاورزی به‌تدریج موجب افزایش برداشت محصول و درآمد کشاورزان می‌شود و این می‌تواند از مهاجرت و ایجاد شغل‌های کاذب و دیگر معضل‌های اجتماعی جلوگیری کند. وی عنوان می‌کند: برای مثال آموزش بحث مهم ذخیره‌سازی آب در زمین‌های دیم استان نقش زیادی در بهبود وضع محصول برداشت‌شده دارد. با توجه به این‌که حدود 66 درصد اراضی زراعی استان دیم است، آموزش نحوه ذخیره‌سازی مطلوب آب باران و علم و آگاهی کشاورزان به این موضوع باعث می‌شود کشاورزان آمادگی بیشتری برای مقابله با خطراتی مثل خشکسالی و کم‌بارانی داشته باشند.

نظیفی تاکید می‌کند: با ارائه آموزش، کشاورزان با روش‌های تهیه بستر زمین، ادوات کشاورزی، ذخیره رطوبت، مبارزه با علف‌های هرز و عملیات زراعی آشنا می‌شوند و علاوه بر ذخیره رطوبت از فرسایش خاک جلوگیری می‌شود، در نتیجه بهره‌وری زیاد شده و عملکرد هکتاری مزارع دیم استان بالا می‌رود و با این حرکت گامی به سوی خودکفایی محصولات استراتژیک کشور برداشته می‌شود. وی اظهار می‌کند: اعتبار هزینه‌ای مراکز آموزشی سازمان جهاد کشاورزی بسیار ناچیز است، حال آن‌که برای توسعه کشاورزی که از اولویت‌های توسعه استان است، توجه بیشتر به اعتبارات آموزشی این بخش ضروری است. 


جبران خسارت با بیمه محصولات

کارشناسان معتقدند مخاطرات و ریسک بخش کشاورزی به حدی بالاست که گاه کشاورزان با دغدغه‌ها و نگرانی‌هایی در این عرصه روبه‌رو هستند. «شهرام هاشمی» کارشناس کشاورزی عنوان می‌کند: توجه به بخش کشاورزی در اقتصاد استان‌هایی مانند اردبیل که جمعیت شاغل قابل توجهی دارد، ضروری است.

با توجه به شرایط طبیعی و اقتصادی کشور باید مخاطراتی که سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی را تهدید می‌کند جدی گرفته شود. وی در مورد اهمیت بیمه محصولات کشاورزی در مقابل جبران خسارات کشاورزی عنوان می‌کند: از موانعی که پیوسته به عنوان مشکل در راه توسعه کشاورزی مطرح است، خطرپذیری در تولید محصول است و این مشکل به دلیل احتمال وقوع حوادث غیرقابل پیش‌بینی مانند متغیرهای جوی در کشاورزی نقشی اساسی دارد، بنابراین بیمه محصولات کشاورزی به عنوان راهکاری اجتناب‌ناپذیر برای دستیابی به هدف‌های توسعه باید مورد توجه قرار گیرد.