نیاز مدارس به آموزش‌های بومی

 علی حبیبی| روزنامه‌نگار:

هدف از ایجاد مدارس و دانشگاه‌ها دستیابی دانش‌آموزان یا دانشجویان به مهارت‌های مورد نیاز جامعه است. در گذشته مدارس و دانشگاه‌ها بدون توجه به نیاز جامعه، محتوای آموزشی تعیین می‌کردند که رویکرد اشتباهی بود و امروز هم که منابع و زمان زیادی در این زمینه صرف می‌شود، زیان‌آور است. 

به علاوه جامعه نیروهای کارآمد نخواهد داشت و بیکاری نیروهای غیرمتخصص بار جامعه را افزایش می‌دهد. ارائه آموزش‌های بومی در مراکز مربوطه از رویکردهای اصلی نظام‌های آموزشی است و تلاش می‌شود آموزش‌ها بر اساس فعالیت‌های کشاورزی، صنعتی و صنایع هر منطقه ارائه شود. استان‌ها و شهرهای کشور صنایع و تولیدات مختلف کشاورزی و غیر کشاورزی مختص به خود دارند. دانش و تجربیات این صنایع و حرفه‌ها باید به نسل‌های آینده منتقل شود. بسیاری از صنایع به دلیل آموزش نامناسب و انتقال نیافتن تجربیات به نسل آینده به فراموشی سپرده شده‌اند. 

در گذشته دست‌کم 350 رشته صنایع‌دستی در کشور فعال بود. در حال حاضر ده‌ها رشته به دلیل آموزش ندیدن نسل آینده نابود شده است. در استان‌های شمالی نیز تعدادی از صنایع‌دستی به این سرنوشت دچار شده‌اند. امروزه تولید برخی از محصولات کشاورزی به میزان زیادی محدود شده است. محصولاتی مثل برنج، چای، کرم ابریشم، زنبور عسل و برخی دیگر از تولیدات از نظر اراضی زیر کشت با کاهش رو‌به‌رو شد‌ه‌اند. نسبت به دهه‌های گذشته، به هر دلیل وسعت زمین‌های کشاورزی کمتر شده و بسیاری از اهالی مهاجرت کرده‌اند. این مهاجرت‌ها موجب ایجاد معضلاتی از جمله حاشیه‌نشینی، فقر، بیکاری، اعتیاد و کودکان خیابانی شده‌اند.

 آموزش‌ برای تولید این محصولات مزیت‌هایی به همراه دارد که مهم‌ترین آن حفظ صنایع و رونق اقتصادی مناطق است. بسیاری از شهرهای کوچک و بزرگ مدرسه و دانشگاه دارند ولی رشته‌های تحصیلی با نیازهای جامعه بومی همخوانی اندکی دارد. در سال‌های گذشته رشته‌هایی در مراکز آموزشی راه‌اندازی شده، اما نتوانسته صنایع و محصولات منطقه را از خطر نابودی نجات دهد. برای حفظ و افزایش کیفیت محصولات، باید ظرفیت‌ تولید این مناطق شناسایی تا محصول منطقه حفظ شود و از مهاجرت جلوگیری کند.  فعالیت مهم در استان‌های شمالی کشور کشاورزی و گردشگری است و لازم است تاسیس رشته‌ها در این زمینه‌ها متمرکز باشد.

همچنین برای رشد گردشگری به آموزش‌های مناسب نیاز داریم است که کمتر در این جوامع چنین آموزش‌هایی وجود دارد. مدارس و دانشگاه‌ها بهترین مراکز برای رشد گردشگری و رونق در استان‌ها هستند. منافع و فرصت‌های گردشگری برای رونق اقتصادی در شمال کشور شناسایی نشده است.  محیط‌زیست از معضلات مهم استان‌های شمالی است.

تقویت رشته‌های مرتبط با حفاظت محیط‌زیست از ضرورت‌ها برای حفظ و نگهداری مناطق است. مراکز آموزشی کشور به‌ویژه در استان‌های یاد شده نتوانسته‌اند در این زمینه تاثیرگذار باشند.

تربیت افرادی در راستای حفاظت از محیط‌زیست و آثار تاریخی، باستانی و طبیعی و راهنمایانی برای گردشگران از وظایف مهم مراکز آموزشی است. غفلت در این زمینه به معنی نادیده گرفتن محیط‌زیست و رونق اقتصادی کشور و منطقه است. ضرورت دارد نظام آموزشی به طور جدی در زمینه ایجاد رشته‌های مرتبط با گردشگری، حفاظت محیط‌زیست و کشاورزی اقدام کند.