توسعه یا تغییر هویت

امیرجلال‌الدین مظلومی/ روزنامه‌نگار
رشد بی‌رویه مناطق شهری، دلزدگی عمومی از زندگی ماشینی و نیاز روزافزون بشر به محیط‌های آرام و بکر، هر روز بر ارزش محیطی روستاها می‌افزاید.

کم‌کم گردشگری روستایی  به‌عنوان تفریح باب‌میل اغنیا و توریست‌های متمول اروپایی جایگاه ویژه‌ای می‌یابد و روستاها به‌عنوان مقصد پرطرفدارترین سفرها درمی‌آیند.

اما روی دیگر سکه چنین درخشان نیست.

معمولا مبحثی که به‌عنوان توسعه در محیط‌های روستایی مطرح می‌شود چیزی نیست جز تبدیل روستاها به بخش، شهر یا منطقه‌ای از یک شهرستان و به‌عبارت بهتر تغییر هویت آنها. منطق اجتماعی، توسعه روستایی را رونق صنعت روستایی و اتصال آن به صنعت ملی و در کنار آن مکانیزه شدن تولیدات دامی و گیاهی می‌داند.

به‌علاوه توسعه روستایی ایجاد امکاناتی نظیر خانه‌های فرهنگ، کتابخانه‌ها و شعب مدارس عالی را نیز برمی‌تابد. همچنین در پیوند با مراکز علمی و جوامع فرهنگی، هنری و ادبی و در کنار آن رونق اقتصادی و به‌تبع آن با وقوع رویدادهای قابل‌توجه در روستاها فعالیت‌های رسانه‌ای با برخورداری از امکانات فضای مجازی نیز تحت عنوان توسعه روستایی قابل تعریف است. با این اوصاف 2تعریف از توسعه روستایی داریم؛ تعریفی که به‌طور افواهی در محیط‌های روستایی و حاشیه‌ای مطرح می‌شود و در نظر دارد با عددسازی و ارائه آمارهای نامطمئن امکانات شهری را به قیمت تغییر هویت روستایی جذب کند. دیگری اما توسعه‌ای است که درخلال آن ظرفیت‌های یک محیط تولیدمحور با حفظ هویت‌های آن و بدون لطمه به جذابیت‌ها و ظرفیت‌ها، شکوفا می‌شود. ازاین‌رو باید با طرح هر دو تعریف و رصد بازخورد هریک، تعریف صحیح‌تر را برگزید. با این توضیح که با نگاهی کاونده چیزی که در جوامع پیشرفته و کشورهای صنعتی قابل مشاهده است پذیرش توسعه روستایی با محوریت تولید و پرداختن به ظرفیت‌ها و جذابیت‌هاست؛ عاملی که علاوه بر رونق تولید، گردشگری را نیز به‌عنوان صنعتی پاکیزه و پولساز به عوامل درآمدزا اضافه می‌کند. گزینش چنین تعریفی، چشم‌انداز روشنی برای آینده روستاها و روستاییان دارد؛ کسانی که در کانون ثروت‌های بالقوه می‌توانند فرداهای بهتری داشته باشند.